برای سلامتی شما همه گزینه‌ها روی میز است
هم پسماند، هم گلماند، هم نوماند، همگی قرار است شهروندان را، شهر را و زمین را به یک هدف مشترک و حفظ سلامت و زندگی برسانند.
نرگس خانعلی زاده در ضمیمه خانواده امروز روزنامه اطلاعات نوشت: خیلی وقت است که با بررسی جو حاکم بر جامعه، اینطور به نظر می‌رسد که کار از تفکیک زباله گذشته و فرهنگ مدیریت زباله، آنقدر پیشرفت کرده است که حتی به سمت پسماند صفری میل می‌کند؛ اما در چنین شرایطی، شاید همچنان تک و توک افرادی پیدا شوند که ممکن است زباله‌هایشان را در همان سطل و کیسه‌ای بریزند که تفاله چای و پوست پرتقال‌شان را می‌ریزند.
این در حالی است که جدا کردن زباله‌های خشک و تر و تحویل‌شان به مراکز بازیافت و دریافت هزینه‌های هرچند ناچیز در برابر زباله، ایده جذاب، آسان و گیرایی به نظر می‌رسد؛ حالا این جریان را به اضافه سیستمی کنید که خودش برای بردن و دریافت زباله به درب منزل‌تان می‌آید و حساب بانکی‌تان را به طور خودکار شارژ می‌کند. به نظر می‌رسد که دیگر بهانه‌ای برای تفکیک نکردن تر و خشک از هم وجود نداشته باشد!
مافیای زباله
دیگر برای خودشان مافیایی به راه انداخته بودند؛ همان آدم‌هایی که کودکان زباله‌گرد را به خط می‌کردند تا برایشان زباله‌های خشک را جمع کنند. ظاهرشان نشان نمی‌داد اما کارشان آنقدر گرفته بود و سکه شده بود که حتی به مرحله استخدام بادیگارد رسیده بود. در واقع سال‌ها است که کسب درآمد هنگفت از زباله‌های پایتخت از طرف مافیای زباله وجود داشته است و مافیای این بخش طی این سال‌ها، درآمد سنگینی را بدست آورده است و در عین حال چهره زشتی به شهر داده بودند؛ شهری که در برخی از لحظاتش و مکان‌هایش، کودکان و نوجوانانی تا کمر در سطل‌های زباله خم می‌شدند و به دنبال پسماند ارزشمند می‌گشتند.
اما فارغ از اینکه بدون تردید باید فکری اساسی برای زندگی، آینده و احساسات این کودکان و نوجوانان کنیم، اما در روی دیگر ماجرا چه اتفاقی افتاده است؟ اینکه سیستم‌ها و روش‌هایی به میان ماجرا آمده‌اند که با خریدن زباله‌های خشک از شهروندان، آن‌ها را به سمت جریان درستی از تفکیک زباله و بازیافت و حفظ محیط زیست هدایت می‌کند. حالا، اجرایی شدن طرح «نوماند» در پایتخت، توانسته به اندازه قابل توجهی با مافیای زباله مقابله کند.
زباله را کولش کن
البته که پیش از این هم به نتیجه‌اش که حفظ و سلامتی زمین بود می‌ارزید؛ می‌ارزید که کیسه زباله‌های خشک را دستمان بگیریم و ببریم و به غرفه‌های بازیافت تحویل بدهیم اما خب سختی‌اش قابل انکار نبود. سختی و مشقتی که به عنوان یک مسئولیت اجتماعی بر عهده هرکدام از شهروندان قرار داشت و دارد.
اما حالا اوضاع کمی که البته بی‌انصافی است، بلکه خیلی راحت‌تر از قبل شده است و با برنامه‌ها، غرفه‌ها و روش‌های مختلفی که پیش پای شهروندان برای تحویل و از بین بردن زباله‌های خشک‌شان وجود دارد، روش تحویل پسماند را راحت‌تر از قبل کرده است تا دیگر شهروندان حتی نیاز به حضور در غرفه‌های دریافت زباله‌های بازیافت هم نداشته باشند. موضوعی که طبیعتا می‌تواند مشوقی برای پیوستن جمع بیشتری از شهروندان به جمعیت تفکیک‌کنندگان باشد. تنها کافی است وقت ریختن زباله‌ها، چند ثانیه‌ای بیشتر وقت بگذاریم و حساب دبه‌های ماست و بطری‌های شیر را از باقی‌مناده غذاهایمان و پوست میوه‌هایمان جدا کنیم. فقط همین!
وظیفه اجتماعی در خانه
کار خیل آسان‌تر از آن‌چیزی است که فکرش را می‌کنیم؛ آنقدر که تنها سر و کارمان با تلفن همراه‌مان خواهد بود وبا استفاده از طرح نوماند که به‌منظور جمع‌آوری پسماند خشک شهروندان طراحی شده است، می‌توانیم به آسان‌ترین شکل ممکن، زباله‌های تفکیک‌شده را به جایی که درست است تحویل و در ازایش مبلغی به اندازه ارزش آن زباله دریافت کنند.
این برنامه و برنامه‌هایی شبیه به این، این فرصت و امکان را به ما می‌دهند که زمان، آدرس و نوع زباله خشک‌مان را مشخص کنیم تا کارکنان اختصاص این مجموعه، در وقت مقرر، زنگ خانه‌مان را بزنند و خودشان بیایند و کیسه‌های زباله را با خودشان ببرند و چند دقیقه بعد، حساب شهروندی‌مان که قابل برداشت است، به اندازه ارزش مادی زباله، در برنامه شارژ شود.
همه گزینه‌ها روی میز است
هم پسماند، هم گلماند، هم نوماند، همگی قرار است شهروندان را، شهر را و زمین را به یک هدف مشترک و حفظ سلامت و زندگی برسانند. روش‌هایی که هرکدام در زمان خودشان توانستند بخش قابل توجهی از جامعه را تشویق به تفکیک زباله کنند.
غرفه‌های بازیافت که با تحویل زباله‌های خشک، برخی از کالاهای مصرفی را به شهروندان تحویل می‌داد؛ غرفه‌های گلماند که حس زیباتری در شهروندان مسئولیت‌پذیر ایجاد می‌کرد و در قابل تحویل زباله‌های خشک‌شان، تنوع جذاب و گزینه‌های متفاوتی از گل و گلدان برایشان ردیف می‌کرد و حالا هم نوماند که ایده سهل‌تری است و علاوه بر آسانی و دسترسی‌پذیری بیشتری که به شهروندان برای تفکیک زباله می‌دهد، آن‌ها را در جهت خدمات شهری همراهی می‌کند. اتفاقی که به نظر می‌رسد همین آسان‌شدنش باعث بالا رفتن مشارکت شهروندان در روند تفکیک زباله خشک و تر تحویلش برای بازیافت شود. خلاصه‌اش اینکه از توجه به زباله‌های خانگی‌تان غافل نشوید.
