زلزله خاموش «سرزمین آب‌ها» را تهدید می‌کند

اطلاعات نوشت: برداشت‌ بی‌رویه آب از منابع آب‌های زیرزمینی و کاهش شدید منابع آبی و بارشی مدتهاست موجب مرگ آبخوان و پدیدار شدن پدیده شوم فرونشست در دشت‌های سرزمین آب‌ها چهارمحال و بختیاری شده است؛ خطری که با توجه به گستردگی آن باید جدی گرفته شود.
برداشت‌های بی‌رویه و تخلیه منابع آب زیرزمینی سبب شده است تا چهارمحال و بختیاری که روزگاری به عنوان یکی از استان‌های تامین آب کشور،به سرزمین آب‌ها معروف بود امروز با زلزله‌ای خاموش به نام فرونشست مواجه شود.

کارشناسان بر این عقیده‌اند که با وجود وضع بحرانی دشت‌ها و منابع آب زیرزمینی چهارمحال و بختیاری، بهره‌برداری از منابع آب سطحی به عنوان یک ضرورت قلمداد می‌شود و چنانچه تدبیری انجام نشود، این استان در سال‌های آینده با مشکل کمی و کیفی آب روبرو می‌شود.

شرایط بحرانی 4 آبخوان چهارمحال و بختیاری

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری درباره چرایی وقوع پدیده فرونشست در گفتگو با ایرنا می گوید: برداشت‌ بی‌رویه و بیش از میزان تغذیه از منابع آب‌های زیرزمینی، اُفت سالانه سطح ایستایی را به دنبال دارد و به مرور زمان فشار لایه‌های بالایی که در گذشته آب آن‌ را تحمل می‌کرد به بافت خاک وارد و این شرایط موجب متراکم شدن خاک می شود و به مرور پدیده فرونشست را به دنبال دارد.
مسلم صادقی ادامه می‌دهد: بررسی‌ها نشان می‌دهد اکنون ناقوس فرونشست در دشت‌های همدان، فارس، خراسان، اصفهان، یزد و کرمان به صدا درآمده  است و برخی از آن‌ها به عنوان دشت‌های مُرده که قابلیت هیچ احیایی ندارد شناخته می‌شوند.

وی با تاکید بر این که چهارمحال و بختیاری از پدیده فرونشست مستثنی نیست، می افزاید: تغییرات اقلیمی و برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی موجب شده است هر روز توان و ظرفیت این مخازن کاهش یابد که ادامه این روند موجب می‌شود در آینده نه چندان دور استان با چالش جدی در بحث منابع آب‌های زیرزمینی و به دنبال آن فرونشست روبرو شود.

صادقی تاکید می کند: پدیده فرونشست کاهش ظرفیت آبگیری آبخوان‌ها را به دنبال دارد و در صورت رفع نشدن این پدیده مرگ آبخوان‌ها دراستان چهار محال و بختیاری رقم زده می‌شود.

وی ادامه می دهد: اکنون 4 آبخوان یا محدوده مطالعاتی چهارمحال و بختیاری شامل شهرکرد، بروجن(فرادنبه) سفیددشت و خانمیرزا ممنوعه بحرانی و ۶آبخوان دیگر از جمله کیارشرقی ، شلمزار، لردگان، مالخلیفه، گندمان، بلداجی، جونقان و فارسان  هم ممنوعه هستند؛ به این معنی که در این دشت‌ها کاهش سطح ایستایی، افت کیفیت منابع آبی و فرونشست به وقوع پیوسته است.

 وی درباره نرخ فرونشست چهارمحال و بختیاری می افزاید: نرخ فرونشست سالانه در سطح جهانی ۶تا 7 میلی‌متر است در حالی که آمارها نشان می‌دهد این نرخ در چهارمحال و بختیاری بالاتر از بحران جهانی است که در این میان نرخ فرونشست در دشت‌های شهرکرد و خانمیرزا به وضوح قابل مشاهده و به مرز بحران رسیده است.

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری  می افزاید: شواهد نشان می‌دهد با گذشت زمان وضع منابع آب‌های زیرزمینی به دلیل برداشت‌های بی‌رویه، کسری تجمعی و افزایش استفاده از ذخیره استراتژیک هر روز وخیم‌تر می‌شود.

وی ادامه می دهد:از سویی دیگر برداشت‌های بی‌رویه موجب شده است تا  هدایت الکتریکی یا میزان شوری آب  منابع آب‌های زیرزمینی چهارمحال و بختیاری افزایش و به دنبال آن کیفیت این منابع آبی کاهش یابد.