احیای دستورالعمل هانیبال بعد از طوفان الاقصی

جمیله کدیور: با گذشت 11 هفته از عملیات طوفان الاقصی و پیرو آن آغاز جنگ اسرائیل علیه حماس و بمباران های کور و گسترده ارتش رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه، هنوز شبهات زیادی در مورد عملکرد ارتش اسرائیل در روز ۷اکتبر و کشتار شهروندان اسرائیلی در فستیوال موسیقی و شهرک های مورد هدف و تخریب منازل شهرک نشین ها وجود دارد.

گذشته از این موضوع، همچنان سوال های زیادی در مورد چرایی حجم گسترده بمباران و تخریب اماکن مختلف غیرنظامی غزه اعم از مدارس و دانشگاهها و بیمارستانها، و قتل عام غیر نظامیان فلسطینی در این مقیاس وسیع که بر أساس آخرین آمارها به بیش از بیست هزار نفر رسیده، موجود است.

شواهد و قرائن متعددی حاکیست «دستورالعمل هانیبال» مبنای عمل ارتش اسرائیل از ۷اکتبر بدین سو بوده است. این دستورالعمل هم به عنوان سیاستی در قبال شهروندانی که در حال فرار از محل حملات بودند، برای جلوگیری از اسارت آنها اعمال شده و هم برای اسرای اسرائیلی که توسط شبه نظامیان فلسطینی در خانه های خود در داخل شهرک های اسرائیل به اسارت گرفته شده بودند و هم در مورد اسرایی که توسط اتومبیل های شبه نظامیان فلسطینی در حال انتقال به غزه بودند.

به عبارت دیگر، به نظر می‌رسد که ارتش اسرائیل ترجیح داده است علاوه بر شبه‌نظامیان فلسطینی که اسرائیلی ها را به اسارت گرفته بودند، هم شهروندانی که اسیر نشده بودند و هم اسرای اسرائیلی، همه را به قتل برساند تا ناگزیر از مذاکره و دادن هزینه ای برای آزادی شهروندان خود، اعم از نظامی و غیر نظامی نباشد و از تبدیل شدن اسیران جنگی به ابزار چانه زنی در مذاکرات آینده جلوگیری کند.

ضمن اینکه مسئولیت کشتار را هم بر گردن شبه نظامیان فلسطینی می انداخت و به عنوان توجیهی برای عملیات بعدی خود به مناطق اشغالی مورد استفاده قرار می داد. عملیات ۷اکتبر نشان داد که این دستورالعمل برخلاف گذشته محدود به سربازان اسرائیلی نیست و شهروندان عادی اسرائیل را هم شامل می شود.

دستورالعمل هانیبال را می توان در این جمله خلاصه کرد: «یک سرباز مرده بهتر از یک اسیر زنده است.». این دستورالعمل که بر جلوگیری از گروگان گرفتن اسرائیلی ها توسط نیروهای دشمن تمرکز دارد، به هر وسیله ای برای مقابله با ربایش سربازان ولو به بهای جان اسیر بیانجامد، متوسل و شامل اقدامات شدید از جمله توسل به کشتن اسیران در صورت لزوم است.

این تاکتیک نظامی هرگز به طور رسمی توسط اسرائیل اعلام و منتشر نشده است و تا سال ۲۰۰۳هرگونه صحبت پیرامون آن در رسانه ها ممنوع بود و افشای آن با شهادت مقامات سابق ارتش و نشت فایل‌های صوتی ضبط شده که به مطبوعات درز کرد، ممکن شد.

این دستورالعمل در سال ۱۹۸۶در پی اسارت سه اسرائیلی توسط حزب الله در جنوب لبنان عملیاتی شد و تا زمان لغو آن در سال ۲۰۱۶متن آن بارها تغییر کرد. دو نسخه از این دستورالعمل وجود دارد، نسخه مکتوب که فقط در اختیار مقامات عالی ارتش اسرائیل است و نسخه شفاهی برای فرماندهان سطوح پایین تر محلی برای انجام هر اقدام ضروری بدون نیاز به تایید و اجازه مافوق در شرایط اضطراری.

هر چند استفاده از دستورالعمل هانیبال در سال ۲۰۱۶لغو و سه دستورالعمل جدید جایگزین دستورالعمل هانیبال شد ، ولی از بعد از عملیات طوفان الاقصی در ۷اکتبر بدین سو شواهد و قرائن متعددی در مورد استعمال این دستورالعمل از سوی ارتش اسرائیل وجود دارد.

سوای این موضوع که از همان ابتدا روشن بود که تخریب و سوختن منازل بتونی، سوخته شدن افراد به نحوی که قابل شناسایی نباشند و سوخته شدن اتومبیل های پارک شده در محل فستیوال موسیقی با سلاح های سبک مورد استفاده شبه نظامیان فلسطینی همچون مسلسل و خمپاره‌انداز ممکن نبود و مستلزم سلاح هایی بشدت مخرب تر و قویتر همچون تانک و هلی کوپتر است،تصاویری که در فضای مجازی پخش شد، نیروهای اسرائیلی را نشان می داد که از هلیکوپترهای آپاچی به سمت اسرائیلی های فراری شلیک می کنند.

همچنین غیر از برخی اخبار منتشره در مورد دستور ژنرال روزنفلد برای بمباران سربازان تحت امرش، اظهارات برخی شاهدان عینی نیز بر قطعیت انجام حملات ارتش اشغالگر در روز ۷اکتبر علیه شهروندان اسرائيلی و اسرائیلی های اسیر صحه می گذارد.

از جمله، سرهنگ دوم نوف ارز، خلبان نیروی هوایی ارتش اسرائیل در گفت‌وگو با روزنامه هاآرتص اذعان کرده که ارتش اسرائیل به دنبال حمله حماس در هفتم اکتبر برای جلوگیری از انتقال اسرای اسرائیلی به غزه «پروتکل هانیبال» یعنی شلیک به خودی را اجرا کرد.

او می گوید: این پروتکل در  ۲۰سال گذشته تنها برای یک خودروی حامل چند گروگان اعمال می‌شد، اما در این جا شاهد یک هانیبال جمعی در مقیاسی وسیع بودیم.تووال اسکاپا هم در مصاحبه با هاآرتص گفته، آن روز وقتی ناامیدی بر ما چیره شد، فرماندهان مجبور شدند تصمیم سختی بگیرند و با تانک به نیروهای حماس و همینطور اسیران اسرائیلی شلیک کنند. در این صحنه ۱۱۲غیر نظامی اسرائیلی توسط ارتش اسرائیل کشته شد.

سربازان دیگر هم توضیح داده‌اند که چگونه ارتش اسرائیل، گلوله‌های تانک را به سوی ساختمان‌هایی که محل اختفای شبه‌نظامیان و اسیران آنان بوده، شلیک می‌کرده است.گذشته از اظهارات نیروهای ارتش، یاسمین پورات، یکی از بازماندگان حمله به کیبوتز بئری هم در مصاحبه ای با رادیو اسرائیل گفته که ارتش "بدون شک" بسیاری از غیرنظامیان اسرائیلی را در جریان تبادل آتش با شبه نظامیان حماس در ۷اکتبر کشته است.

او گفت: «آنها همه از جمله گروگان ها را از بین بردند. تیراندازی بسیار بسیار سنگین و حتی گلوله باران تانک وجود داشت.» روز ۵دسامبر نیز اسرای اسرائیلی آزاد شده توسط حماس با کابینه جنگی بنیامین نتانیاهو ملاقات کردند و گفتند که در جریان حمله ۷اکتبر، آنها عمداً توسط هلیکوپترهای اسرائیلی در مسیر خود به سمت غزه مورد حمله قرار گرفتند و مدام توسط ارتش اسرائیل گلوله باران شدند.

هاآرتص همچنین فاش کرده که تحقیقات پلیس اسرائیل نشان می‌دهد که یک بالگرد آپاچی اسرائیلی در روز هفتم اکتبر زمان حمله حماس، شرکت کنندگان در جشنواره موسیقی در نزدیکی شهرک ریعیم در نزدیکی نوار غزه را بمباران کرده و شرکت کنندگان جشنواره را کشته است.

هاآرتص همچنین نوشته است، به دنبال آغاز عملیات «طوفان الاقصی»، یک تانک ارتش اسرائیل در شهرک یهودی نشین «بئیری» خانه متعلق به یک یهودی که داخل آن اعضای حماس به همراه اسرا حضور داشته‌اند، را هدف قرار داده است.بعد از پایان عملیات طوفان الاقصی و شروع حمله اسرائیل به غزه، حجم وسیع حملات ارتش صهیونیستی به غزه به بهانه نابودی حماس آغاز شد.

ادامه بمباران شدید و بی وقفه نوار غزه و حملات زمینی ارتش اسرائیل علیرغم خطر آسیب به اسرای اسرائیلی، برای دستیابی به هدف اعلام شده خود یعنی ریشه کن کردن حماس به تقویت شبهات در مورد اجرای دستورالعمل هانیبال پیرامون اسرای اسرائیلی در غزه دامن زد و می توان آن را دلیلی در تفسیر و توجیه آنچه در این ۷۷روز رخ داده تلقی کرد.

با بمباران بی‌رویه کنونی غزه، به نظر می‌رسد که دولت نه تنها موجب کشتار جمعیت فلسطینی غزه و تخریب بی‌سابقه‌ آن می شود، بلکه با کشته شدن تعدادی از اسرا، اصل ترجیح دادن اسیران مرده بر سربازان زنده مبتنی بر دستورالعمل هانیبال را اجرا می کند. طبیعی است ارتشی که می خواهد اسیران خود را نجات دهد در درجه نخست سعی می کند از طریق مذاکره به هدف برسد.

بعلاوه در انجام عملیات، با در نظر گرفتن ملاحظات بسیار زیاد به گونه ای عمل می کند که موجب ایجاد کمترین خطر و آسیب برای اسرای خود باشد و یقینا اینطور عمل نمی کند که ارتش اسرائیل طی این مدت عمل کرده است. ارتشی که می خواهد کشته شدن اسیران و عاملان اسارت را عملی و تضمین کند به ترتیبی عمل می کند که طی این ۷۷روز در غزه شاهد بودیم.

شکی نیست که نتانیاهو انگیزه‌های زیادی برای طولانی کردن جنگ، کشتن هر چه بیشتر فلسطینی ها و وادار کردن آنها به کوچ از سرزمین خود، گسترش نفرت بین طرفین مخاصمه و بقای خود در عرصه قدرت دارد. او می داند بعد از پایان جنگ هم باید از قدرت کنار برود و هم مورد بازخواست و حسابرسی قرار گیرد.

به همین دلایل برای اقدامات سبعانه کابینه جنگی خود محدودیتی قائل نیست، چه کشته ها از طرف فلسطینی باشد و چه از اسرای اسرائیلی. بعد از عملیات تبادل اسرای دو طرف در طول یک هفته آتش بس، برآوردها نشان می‌دهند از ۱۳۲اسیر اسرائیلی باقیمانده در غزه تا امروز ۲۳نفرشان توسط ارتش اسرائیل کشته شده اند.

به قتل رسیدن سه نفر از اسرای اسرائیلی توسط نیروهای ارتش رژیم اشفالگر در روز ۱۵دسامبر در حالیکه هر سه پارچه‌ های سفید به نشان تسلیم بودن به همراه داشتند و گفته می شود از محل اسارت خود فرار کرده بودند، شبهات را در مورد اجرای دستورالعمل هانیبال در مورد آنها تقویت کرد. گردان‌های قسام در تازه‌ترین پیام تصویری خود در روز جمعه ۲۲دسامبر (اول دی) در مورد اسرای اسرائیلی در غزه گفته: «با وجود پافشاری ما بر حفظ جان و زندگی آن‌ها... نتانیاهو همچنان بر قتل و کشتن آن‌ها اصرار دارد.» در این فیلم ۳اسیر اسرائیلی دیده می‌شوند که در حملات ارتش رژیم صهیونیستی به غزه کشته شدند. باید منتظر ماند و دید اسرائیل تا کی در صدد اجرای دستورالعمل هانیبال برای کشتن اسرای خود خواهد بود.