سلول‌های مغزی چطور پیام رسانی می‌کنند؟

ضمیمه دانش امروز روزنامه اطلاعات نوشت: هرگاه لازم باشد به چیزی مثل صدای تلفن توجه کنیم، گیرنده‌های اندام‌های حسی، سلول‌های عصبی که به مغز ختم می‌شوند را فعال می‌کنند. به دنبال آن، تونل‌های کوچکِ درون غشاء نورون‌ها مولکول‌های با بار مثبت یا یون‌ها را به درون سلول‌ها هدایت می‌کنند.

این ذرات باردار در نقش سیگنال الکتریکی در طول غشا سلول حرکت کرده و به آکسون غشا می‌رسند؛ ساختار دم مانند بلندی که از بدنه سلول بیرون زده است. هر آکسون با شکافی که سیناپس نامیده می‌شود از آکسون سلول عصبی پس از خود جدا می‌شود.

وقتی این سیگنال به انتهای آکسون می‌رسد، نورون موادی شیمیایی به نام ناقل عصبی را درون سیناپس رها می‌کند. مواد شیمیایی در شکاف آکسون گردش می‌کنند و به گیرنده‌های خاصی در نورون بعدی می‌چسبند.

اگر گیرنده‌ها به تعداد کافی روشن شوند، نورون دریافت‌کننده ناقل عصبی خودش موج الکتریسیته تولید کرده و پیام را به نورون‌های دیگر شبکه می‌فرستد. از آنجا که فقط سلول‌هایی که با سیناپس به هم متصل هستند می‌توانند از طریق ناقل‌های عصبی با هم ارتباط برقرار کنند، می‌توان آن‌ها را پیام‌های سری نامید؛ چون فقط دو نورون متصل‌به‌هم آن‌ها را در لحظه شناسایی می‌کنند، نه نورون‌های احاطه کننده آن‌ها.

با این حال، نورون‌ها به‌طور غیر سری و عمومی هم اطلاع‌رسانی می‌کنند. در این صورت این کار را با آزادسازی تکه‌های پروتئینی کوچکی به نام نوروپپتید و از طریق غشاء سلولی خود انجام می‌دهند. نوروپپتیدها برخلاف ناقل‌های عصبی به‌جای طی کردن فاصله‌های نانومتری کوتاه تا نورون بعدی، مسافتی طولانی را در مغز می‌پیماند