ادعای دولت رئیسی درباره خودکفایی گندم تحقق می‌یابد؟

اطلاعات نوشت: با وجود وعده دولت درخودکفایی درتولیدگندم درسال جاری،کارشناسان نگران ناپایداری این خودکفایی درسال های بعد هستند.

دراین باره، علیرضا مهاجر معاون وزیر جهاد کشاورزی درامور زراعت ، اخیرا دراظهاراتی با اشاره به تحقق خودکفایی کشور در تولید گندم در سال جاری گفت: می توانیم اعلام می کنیم که با توکل به خدا و تلاش دولتمردان امسال نیازی به واردات نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: گندم قوت لایموت مردم ایران است و وابستگی بسیاری در بین مردم نسبت به این محصول کشاورزی وجود دارد.

مهاجرافزود: کشور ما در جنگ جهانی دوم سابقه خباثت غربی ها و قطحی بزرگ را در خصوص گندم تجربه کرده و در دوران کرونا و مسایل دیگر نیز شاهد همین رویکرد غربی ها نسبت به کشورهای مختلف شاهد بودیم.

معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی یادآورشد: امام راحل و مقام معظم رهبری تاکید بسیاری بر خودکفایی این کالای اساسی کشور داشته اند و روی این رویکرد نیز تلاش بسیاری انجام شده است.

وی گفت: متاسفانه از دوران قاجار و پهلوی فرهنگ واردات در کشور ما رخنه کرده است و پس از انقلاب نیز برخی افراد همه چیز را مبتنی بر واردات می کنند. برخی تصور می کنند که واردات گندم ارزان تر از تولید داخل است ولی این نسبت به دلیل یارانه ای است که در حوزه ارزی به بیگانگان اعطا می کنند.

مهاجر یادآورشد: پس از تحریم ها و جنگ روسیه با اوکراین، خلا جدی در این حوزه حس شد و دولتمردان متوجه شدند که چاره ای جز خودکفایی در این حوزه وجود ندارد.سال 1400 تصمیم به خودکفایی گرفتیم تا امسال به خودکفایی برسیم.بدین ترتیب از چهار و نیم میلیون تن سال اول هدف گذاری در میزان خرید گندم نان در سال گذشته،  به 10 و نیم میلیون رسیدیم و امسال نیز به هدف اصلی خودکفایی بیش از 11 میلیون تن خواهیم رسید.

معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی یادآورشد: چهار عامل تغذیه و تامین سموم و خرید گندم و ترتیباتی که در این حوزه اتخاذ شد به رسیدن به این رقم از تولید کمک کرد.

وی گفت: نظریات مختلفی در کشور ما در حوزه کشت گندم وجود داشت اما تحولات اخیر ثابت کرد که کشورها بر همین اساس ما را وادار به تصمیمات استراتژیک می کنند. در همین رابطه مقام معظم رهبری و دولتمردان تاکیدات بسیاری بر روی تامین منابع استراتژیک کشور از محل تولید داخل دارند.لذا امروز می توانیم اعلام می کنیم که با توکل به خدا و تلاش دولتمردان امسال نیازی به واردات نخواهیم داشت. وی افزود: کشاورزان با هزینه خود محصول را می کارند و برای دریافت هزینه فروش محصول نیز توقع به جایی دارند. ولی برخی افراد تصور می کنند که پولی که به گندمکاران داده می شود، یک نوع یارانه است ولی با ثابت نگاه داشتن قیمت آرد و قیمت تقریبی نان در سال های اخیر ، باید گفت یارانه اصلی به مردم داده می شود و پولی که به کشاورزان داده می شود هزینه خرید گندم است.

معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی یادآورشد: فاصله بین یارانه و پولی که به کشاورزان داده می شود نیازمند تلاش همه جانبه دولت برای پرکردن این فضا است و امیدواریم که در این زمینه اقدامات عاجلی برای حل مسایل رخ دهد.

تجربه های مقطعی قبلی

باوجود این اظهارات، نگاهی به روندهای خودکفایی گندم درسال گذشته نشان می دهد این خودکفایی ها مقطعی بوده وتداوم نداشته است؛ لذا سوال این است که خودکفایی اعلامی برای سال جاری درسال های آینده هم تداوم خواهدداشت یا درسال های بعد دوباره نیاز به واردات گندم پیدا خواهیم کرد.

نگاهی به سابقه خودکفایی کشور درتولید گندم نشان می دهد سال ۹۲ دومین باری بود که کشور به خودکفایی درتولید گندم رسید، اما این موضوع دوام زیادی نداشت به طوری که بعد از گذشت سه سال ،مجددا واردکننده گندم شدیم.

جلال محمودزاده، نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی دراین باره گفت: خودکفایی در محصولات استراتژیک همچون گندم بیشتر زمینه شعاری دارد چراکه شرایط جوی و پراکنش بارش در پایداری تولید تاثیر بسزایی دارد.

به گفته او، زمانی که با چالش خشکسالی و پراکنش بارش روبرو هستیم، تولید گندم و دیگر محصولات استراتژیک تحت تاثیر قرار می گیرد.

محمود زاده ادامه داد: استفاده از ارقام پرمحصول در اراضی آبی گندم در تامین نیاز کشور و رسیدن به خودکفایی پایدار تاثیر بسزایی دارد.اما به علت فقدان برنامه ریزی منسجم وکم توجهی به اصول علمی، در برخی سال ها بدلیل ناپایداری تولید، مجبور به واردات هستیم؛درحالی که مثلابا معرفی ارقام بذرهای پرمحصول و مقاوم به خشکسالی می توان به خودکفایی درتولید گندم رسید؛ اما به این گونه مسایل کم توجهی می شود.

او با بیان اینکه کشت محصولات در کشورما واز جمله گندم، براساس عرضه و تقاضا صورت می گیرد، گفت: با اصلاح قیمت خرید تضمینی، ارائه تسهیلات ارزان قیمت و ماشین آلات یارانه ای می توان کشاورزان را وارد مسیر الگوی کشت برای افزایش محصولات استراتژیکی چون گندم کرد، در غیراین صورت اجبار کشاورزان به رعایت الگوی کشت جواب نمی دهد و مسایلی چون دستیابی به خودکفایی گندم مقطعی وگذار خواهد بود که تداوم ندارد.لذاباید برای خودکفایی پایدار درتولید گندم، اقتصاد کشاورزی وگندم را به طور اساسی اصلاح کرد.

محمود زاده خاطرنشان کرد : با توجه به ظرفیت و پتانسیل های کشور، امکان رسیدن به خودکفایی و پایداری تولید گندم وجود دارد و تنها نیاز است که راهکارها و الزامات لازم برای دستیابی به این امر مهم فراهم شود تا برای همیشه از واردات گندم و وابستگی تامین آرد به آن سوی مرزها بی نیاز شویم.

درواکنش به این اظهارات،  سهراب سهرابی مجری طرح گندم وزارت جهادکشاورزی گفت: مجموعه وزارت جهاد کشاورزی با همکاری سازمان تحقیقات و ترویج کشاورزی،برنامه پنج ساله تولید پایدار گندم را تهیه کرده که از سال جاری آغاز شده است. ویافزود: در دهه ۸۰ و ۹۰ به خودکفایی درتولید گندم رسیدیم، اما زمان زیادی طول نکشید که مجدد واردکننده شدیم. اما اکنون طرحی پیش بینی کرده ایم که پایداری در تولید گنرم رخ داده واین گونه سکته های تولیدی رخ ندهد.

مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی گفت: لذا خودکفایی پایدار در تولید گندم هدف گذاری شده و برای تحقق این پروژه الزاماتی همچون اعتبارات، بذر و سایر نهاده های مورد نیاز باید در اختیار قرار بگیرد؛ چراکه در کشورما ظرفیت و پتانسیل خودکفایی و پایداری تولید گندم وجود دارد.

وی ادامه داد: متوسط عملکرد تولید گندم آبی در اراضی کشاورزی، چهار تن و ۶۰۰ کیلوگرم در هکتار است که برای خودکفایی در این محصول استراتژیک باید حمایت‌های ویژه‌ای لحاظ شود. یعنی هنگامی که از شرکت‌های تولیدکننده بذر و کشاورزان حمایت شود، کشور توانسته در مسیر خودکفایی محصول گندم گام بردارد.

سهرابی تصریح کرد:دراین راستا ، تهیه و تدارک کودهای شیمیایی یارانه‌ای و بذور اصلاح شده لیبل دار گندم را دربرنامه داریم که میزان تولید این نهاده های مهم درمیان گندمکاران افزایش خواهد یافت.

همچنین قراراست تهیه وتدارک این گونه نهاده های تولید تسریع شود وپیش از آغاز هرسال زراعی وبه موقع، دراختیارگندمکاران قرارگیرد. لذااگر اعتبارات به موقع تامین شود می توان این چشم انداز را داشت که خودکفایی امسال درتولیدگندم درسال های بعد هم تداوم خواهدداشت.