زر مفت!

رضا رفیع در یادداشتی در ضمیمه ادب و هنر امروز روزنامه اطلاعات نوشت: 

مزن بر سر ناتوان حرف مفت
که حرمت نگه داشت، چیزی نگفت
شنیدم طبیبی تو را دید و گفت:
زبانت دراز است و گردن کلفت!

درطول تاریخ بشری، بوده اند و هستند کسانی که بلانسبت شما فقط زر می زنند. انگار از ازل، چانه شان زِربافت است. اینان برداشت نادرستی دارند از این حرف قشنگ کلیم کاشانی که گفت:«ما زنده به آنیم که آرام نگیریم». فلذاست که تا زر نزنند، آرام نمی گیرند. حتی زِر مفت!   

- من اگر رأی بیاورم و انتخاب شوم، دریاچۀ خزر را به خلیج فارس وصل می کنم و کوه البرز را به کوه زاگرس پیوند می زنم. در تمامی دستشویی ها هم آب معدنی می گذارم. یارانۀ همه را هم ده برابر می کنم؛به طوری که اضافه اش رو بریزند به حساب پس انداز آیندگان خود که از این پس خواهند آمد.

-چو زن راه بازار گیرد، بزن / وگرنه تو در خانه بنشین چو زن!

اینها فقط دو نمونه از زر مفت های منثور و منظوم است که این یکی مال قرون ماضیه و آن یکی مال قرون حالیه است. و البته درحال حاضر هم بکوب ادامه دارد. خودتان می توانید قلم و کاغذ به کف گیرید و با مطالعۀ جراید یومیّه و رسانه های میلی و ماهواره های ازهفت دولت آزاد، نمونه های دیگری از این زر زدن های مفت و مجانی را یادداشت کنید و به آدرس ما ارسال نمایید. ما هم اکنون نیازمند یاری سبز شما هستیم. منتهی خب،در خانه اگر کس است، یک حرف بس است. یکی دو نمونه کافی است. 

گاهی حتی با مطالعۀ یک کتاب نیز می توان هرجا که احساس کردیم نویسنده اش زر زده، زیرش خط بکشیم یا آن را های لایت کنیم. آخرسر ممکن است مشاهده کنید که حداقل یک سوم مطالب کتاب را رنگی کرده اید. فی المثل، طرف کتاب‌ها در فضیلت اخلاق نوشته و از داستان های اخلاقی دیگران در طول تاریخ مایه گذاشته، اما در زندگی خودش که دقیق می شوید، می بینید که در رفتارش هیچ نشانی از آن سخنان گهربار نیست. فقط زر زده!  

واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می کنند
چون به خلوت می روند، آن کار دیگر می کنند

حافظ هم شاکی شده از کسانی که تا تریبون دستشان می افتد، فقط زر می زنند؛ در حالی که عمل و رفتار شخصی خودشان چیز دیگری است. وقتی حرف زدن مفت باشد و خرجی برای طرف نداشته باشد، همین می شود دیگر.

البته درطول تاریخ بوده اند کسانی نیز که چندان مفت هم حرف نزده اند و بعضاً زَر گرفتند تا زِر زدند. یعنی که عدّه ای همیشه بودند که برای حرف مفت زدن، جیره و مواجب می گرفته اند. مجلۀ طنز و فکاهی«توفیق»در زمان شاه، طنز جالبی نوشته بود که البته در باب فرق وکیل دادگستری با وکیل مجلس بود. نوشته بود که اولی پول می گیرد تا حرف بزند و دومی پول می گیرد تا حرف نزند!....یعنی که هیچکس مفت حرف نمی زند، حرف مفت می زند. 

هرچند که آدم حرف مفت زن، آبروی خودش را می برد، اما ضررش برای دیگران هم هست. گاهی یک نفر درتاریخ پیدا می‌شود که یک جایی، یک حرف مفتی می زند، اما برای خیلی‌ها گران تمام می شود. یک نمونه اش را که همه می شناسید، آدم خودشیفته و احمقی به نام آدولف هیتلر بود.

حرف مفتش هم این بود که نژاد آلمانی و ژرمن، از همۀ نژادها برتر و اصیل تر است و الباقی، انسان های مادون هستند. و دیدید که با همین نگاه و دیدگاه مزخرفش و با همین زر مفتی که زد، چطور آتش یک جنگ جهانی طولانی مدت خانه خراب کن را در دنیا برافروخت و میلیون ها انسان بی گناه را به کشتن داد یا آواره کرد و از زندگی ساقط. لعنت خدا بر این حرف مفت او باد!