جمیله کدیور - روزنامه اطلاعات: به رغم خوش بینی هایی که برای برقراری آتش بس غزه تا پایان سال ۲۰۲۴ وجود داشت، این اتفاق به دلیل اعلام شروط و مطالبات جدید از طرف اسرائیل رخ نداد و جنگ غزه ادامه یافت.
از آغاز حمله اسرائیل به غزه در ۷ اکتبر۲۰۲۳، کودکان بیشترین آسیب را از اقدامات رژیم اشغالگر متحمل شده اند. در حالی که مطابق حقوق بین‌المللی بشردوستانه ازجمله کنوانسیون چهارم از کنوانسیون های چهارگانه ۱۹۴۹ ژنو و پروتکل های الحاقی ۱۹۷۷، کنوانسیون ۱۹۸۹حقوق کودک، اساسنامه دیوان بین المللی کیفـری ۱۹۹۸، قطعنامه های مختلف شورای امنیت، ازجمله قطعنامه های۱۲۶۱، ۱۶۱۲و۲۶۰۱ و سندهای منطقه ای، کودکان باید از آثار و عوارض جنگ مصون بمانند، از ابتدای جنگ غزه تا امروز، حقوق کودکان فلسطینی هر روز نقض شده و کودکان مهمترین قربانیان جنگ بوده اند.
کودکان فلسطینی از امنیت، آموزش، سرپناه، غذا، آب سالم، بهداشت، محیط زیست، امکان بازی و کودکی کردن محروم هستند. نه فقط در غزه، بلکه در کرانه باختری هم کودکان در نگرانی و وحشت به سر می‌برند و از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بیش از ۱۷۰ کودک در کرانه باختری کشته و تعداد دیگری بازداشت شده اند و کودکی خود را در زندان‌های اسرائیلی سپری می کنند.
مشکلات کودکان غزه از دوران جنینی آغاز می شود. به گزارش صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) عدم تغذیه مناسب زنان باردار- همراه با استرس شدید - منجر به افزایش زایمان های زودرس، نوزادان کم وزن، افزایش خطر مرده زایی و تاخیر در رشد نوزاد می شود. به دلیل محدودیت ظرفیت و امکانات بیمارستانی و تعداد زیاد موارد مشابه، نوزادان زودتر از موعد از انکوباتور ترخیص می شوند و خانواده ها مجبور به نگهداری از آنها در چادر خود هستند.
پس از حمله اسرائیل، رنج کودکان فلسطینی از بدو تولد اگر شانس زنده متولد شدن و ادامه حیات در زمان نوزادی و پس از آن پیدا کنند، متعدد بوده است؛ از جمله نسل کُشی و پاکسازی قومی. براساس آمار اداره مرکزی آمار فلسطین، جمعیت غزه از زمان آغاز جنگ اسرائیل طی ۱۵ ماه گذشته با کاهش حدود ۱۶۰۰۰۰ نفر، شش درصد کاهش یافته و به ۲.۱ میلیون نفر رسیده است. از جمعیت غزه حدود ۱۰۰۰۰۰ فلسطینی منطقه را ترک کرده و حدود ۴۵۶۰۰ فلسطینی که بیش از نیمی از آنها زن و کودک هستند، از زمان آغاز جنگ کشته شده و ۱۱۰۰۰ نفر دیگر مفقود هستند. بیش از یک میلیون یا ۴۷ درصد از جمعیت باقیمانده را کودکان زیر ۱۸ سال تشکیل می دهد. به باور کمیسرعالی سازمان امداد رسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی (آنروا) «غزه امروز به قبرستان کودکان فلسطینی تبدیل شده است.»
از ۷ اکتبر، بر اثر حملات اسرائیل ۱۴۱۳ خانواده فلسطینی به طور کامل نابود و نامشان از دفتر اداره ثبت احوال پاک شده و از ۳۴۶۷ خانواده فقط یک نفر زنده باقی مانده است. بسیاری از کودکان، اعضای خانواده، اعم از پدر، مادر، خواهر، برادر، دوستان و دیگر عزیزان خود را از دست داده اند. به گفته رئیس دفتر رسانه های دولتی غزه، طی این مدت، حدود ۲۵۹۷۳ کودک فلسطینی یک یا هر دو والدین خود را از دست داده اند. تاثیر مرگ والدین و دیگر اعضای خانواده بر کودک فاجعه بار است.
بر اساس اعلام دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد از نوامبر ۲۰۲۳ تا آوریل ۲۰۲۴ حدود ۴۴ درصد از افرادی که توسط اسرائیل در غزه کشته شده اند، کودک بوده‌اند. سن بیشترکشته شدگان پنج تا ۹ سال بوده است. به گفته مقامات محلی در سپتامبر ۲۰۲۴، حدود ۱۷۰۰۰ کودک فلسطینی از جمله ۱۷۱ نوزاد در جنگ جاری اسرائیل در نوار غزه کشته و ده ها هزار کودک دیگر زخمی شده اند. مدیر دفتر اطلاع‌رسانی دولتی در غزه در پایان سال ۲۰۲۴ تعداد نوزادان کشته شده توسط اسرائیل را ۱۰۹۱نفر اعلام کرد.
به علاوه هر روز ۱۰ کودک یک یا هر دو پای خود را طی عمل جراحی گاهی بدون داروی بیهوشی و در شرایطی وحشتناک از دست می دهند. این آمار شامل کودکانی که دست یا بازوی خود را از دست داده اند، نمی شود.
محرومیت از غذا و آب سالم: در حالی که حتی تا پیش از آغاز جنگ نیز بسیاری از خانواده‌ها برای تهیه ملزومات زندگی با مشکلات زیادی مواجه بودند، با گذشت نزدیک به ۱۵ ماه از جنگ غزه شاهد افزایش موارد سوء تغذیه، بیماری‌های مختلف و شمار مرگ و میرها به دلیل عدم دسترسی به آب و غذای سالم هستیم. از آغاز جنگ، اسرائیل محاصره غزه را با بستن گذرگاهها تشدید کرده، با قطع برق و بمباران و نابودی زیرساخت های برق و آب و محدودیت ورود سوخت، از وارد شدن کمک های بشردوستانه ازجمله غذا، آب، دارو و دیگر ملزومات زندگی جلوگیری کرده، کل جمعیت آن را در آستانه قحطی قرار داده است. آنروا اعلام کرد بیش از دو میلیون نفر در نوار غزه همچنان در شرایط اسفبار محاصره شده و از نیازهای اساسی خود محروم هستند.
ارقام طبقه بندی یکپارچه سطح امنیت غذایی (IPC) نشان می دهد که کل جمعیت نوار غزه، در معرض سطوح شدید ناامنی غذایی حاد هستند و بیش از ۱.۱میلیون نفر در معرض خطر مواجهه با شرایط فاجعه بار در مرحله پنج IPCطبقه بندی شده که شدیدترین سطح ناامنی غذایی است.
کودکان غزه که بیشترین آسیب را از این وضعیت دیده اند، به ندرت چیزی برای خوردن و آشامیدن پیدا می‌کنند. آنها کمتر امکان دسترسی به آب و غذای سالم دارند و سوءتغذیه می تواند اثرات بی آبی را تسریع کند. بدون آب سالم، تعداد بیشتری از کودکان در اثر محرومیت غذایی و بیماری عفونی جان خود را از دست داده اند. برنامه جهانی غذا وابسته به سازمان ملل اعلام کرد که از هر ۱۰ کودک در نوار غزه ۹ کودک دچار فقر شدید غذایی و هزاران کودک در معرض خطر مرگ ناشی از سوء تغذیه و کمبود غذا قرار دارند. عدم ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه موجب مرگ دهها کودک فلسطینی در نوار غزه بر اثر سوء تغذیه و گرسنگی شده است.
آوارگی و کوچ اجباری: جنگ اسرائیل تقریباً کل جمعیت غزه را در میان محاصره مداوم، در جغرافیایی کوچک آواره و وادار به کوچ کرده است.اکنون جمعیت آواره در ۲۰ درصد غزه، در شرایط دشوار زندگی
می کنند. به گفته ساکنان غزه، حتی یک سانتی متر هم در غزه امن نیست.
گزارش‌ها حاکی از آن است حدود۱.۹ میلیون فلسطینی ساکن نوار غزه آواره شده‌اند که این معادل ۹۰ درصد از مردم این منطقه می‌شود و نیمی از این تعداد کودکان هستند. مطالعات نشان می‌دهد۶۰ درصد از کودکان غزه در طول جنگ در معرض حوادث آسیب زا قرار گرفته‌و برخی از آنها چندین بار چنین تجربه‌ای داشته‌اند. کودکان غزه شاهد بمباران های مکرر مناطق مسکونی و تخریب خانه‌ها و مدارس خود بوده و بارها در طی۱۵ ماه گدشته از یک مکان به مکان دیگر تغییر مکان داده و آواره شده و برخی برای یافتن امنیت از خانواده‌های خود جدا شده‌اند. تغییر محیط های امن زندگی و کوچ های اجباری مکرر بعدی تاثیر غیرقابل وصفی بر جسم، روح و روان کودکان گذاشته است. بر اساس پژوهش ها، ۱۷ هزار کودک فلسطینی ساکن غزه از خانواده‌های خود جدا شده‌اند که آنها را در معرض هر گونه تعرضی قرار داده است.
سرما و یخ زدگی: اثرات شرایط آب و هوایی سخت بر فلسطینیان غزه به دلیل کمبود کمک های بشردوستانه، فرسودگی چادرها، آوارگی اجباری و افزایش ناامنی غذایی تشدید شده است. اکثریت جمعیت آواره غزه که در پناهگاه های موقت زندگی می کنند با شرایط تهدید کننده زندگی به دلیل سرمای سخت و باران شدید و خیس شدن زیرانداز، لباس، پتو و ... روبرو هستند.
این شرایط کودکان را در فضای ناشی از مشکلات جنگ و آوارگی، بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر قرار داده، به ویژه با سرد شدن هوا و بارندگی و آب گرفتگی معابر و بادهای شدید و نفوذ سرما و آب باران به داخل چادرها و آسیب دیدن این پناهگاههای موقت که نه از گرمای تابستان و سرمای زمستان جلوگیری و نه از باران محافظت می کنند، شرایط زندگی و تحمل وضعیت برای آنها بسیار دشوارتر شده است. در حالی که از ابتدای جنگ وضع کودکان وخیم بوده، با آغاز زمستان، شرایط کودکان غزه وخیم‌تر شده است.
بسیاری از کودکان بدون کفش و لباس مناسب زمستانی سرمای شدید را تحمل می کنند و برای گرم کردن خود به جستجوی تکه‌های پلاستیک و چوب و ضایعات قابل اشتعال میان ویرانه‌ها می‌پردازند. پوشاک گرم، پتو و ملزومات زمستانی که از ماه‌ها پیش آماده ارسال به غزه بوده، هنوز اجازه ورود پیدا نکرده‌اند. کمیسر عالی آنروا با اشاره به وضعیت بحرانی غزه، هشدار داد که کودکان غزه به دلیل سرمای شدید و کمبود پناهگاه‌ها در حال یخ‌زدن و از دست دادن جان خود هستند.
به گفته مقامات بهداشتی محلی دست کم هفت نفر از جمله شش نوزاد به دلیل سرمای زمستان و هیپوترمی (کاهش دمای مرکزی بدن زیر ۳۵٫۰ درجه سانتیگراد) یخ زدند و جان خود را از دست دادند. با افزایش موارد هیپوترمی و کاهش دما در غزه، والدین به طور فزاینده ای نسبت به خطر تبدیل شدن فرزندانشان به قربانیان بعدی دچار اضطرابند. این در حالی است که سوء تغذیه شدید خطرات هیپوترمی را تشدید می کند و نوزادان را بیشتر در معرض هیپوترمی قرار می دهد.
آسیب های روحی و روانی: جنایت های مکرر اسرائیل در غزه موجب ایجاد نسلی از کودکان با روح و روانی آسیب دیده و آینده ای تاریک شده است. یونیسف بارها هشدار داده «کودکان غزه وحشت های غیرقابل تصوری را تحت حملات بی امان اسرائیل تحمل کرده اند.» آنروا هم اعلام کرده کودکان فلسطینی در کرانه باختری و نوار غزه، همزمان با آغاز حملات به نوار غزه صدمات زیادی متحمل شده‌اند. بیش از ۶۲۵ هزار کودک در نوار غزه از صدمات شدید روحی و روانی رنج می‌برند و این در حالی است که بسیاری از آنها در میان آوارها زندگی می‌کنند. بسیاری از کودکان کرانه باختری هم در معرض افزایش خشونت قرار دارند که پیامدهای منفی بر زندگی و روند آموزشی آنها دارد.
بر اساس یک پژوهش، نوار غزه به یکی از بدترین نقاط جهان برای کودکان تبدیل شده است و علاوه بر تخریب بیمارستان‌ها، مدارس و منازل این منطقه، کودکان به دلیل شوک های مکرر وارده، از آسیب های روحی از جمله وابستگی شدید به پدر و مادر، ترس، اضطراب، تکرر ادرار، عدم کنترل ادرار، عدم مشارکت در فعالیت های اجتماعی، اختلالات خواب، کابوس، از دست دادن قدرت تکلم، اختلالات گفتاری چون لکنت زبان، جویدن ناخن، مشکل در تمرکز، ناتوانی در امکان ارتباط با اعضای خانواده، رفتارهای تدافعی یا تهاجمی و پرخاشگرانه رنج می‌برند.
نتایج این پژوهش حاکی از آن است که۹۶ درصد از کودکان غزه احساس می‌کنند که مرگ آنها نزدیک است و۴۹ درصد نیز به دلیل پیامدهای روحی ویرانگر جنگ آرزوی مرگ می‌کنند. با توجه به نقض مکرر و روزانه حقوق کودکان غزه توسط اسرائیل، به رغم حجم بالای اسناد بین المللی و منطقه ای حامی حقوق کودکان در جنگها و مخاصمات مسلحانه، این سئوال مطرح است که چرا بعد از ۱۵ ماه جنگ، هیچ اراده ای برای توقف جنگ و حمایت از کودکان غزه از سوی بظاهر حامیان حقوق بشر وجود ندارد؟
