حامد پاک‌نیت

صحبت کردن از نرخ دلار و جهش آن برغم آنکه مهمترین نشانگر اقتصادی است لیکن رنج آور شده است. هر جهش هزار تومانی دلار در هر ساعت معادل فرو رفتن دهها هزار نفر جدید از جامعه ایران به زیر خط فقر و سقوط آزاد قدرت خرید عمومی است. 

دیدم یکی از خبرگزاری های مطرح کشور و البته گروهی در فضای مجازی ضمن حمله به وزیر اقتصاد مبنی بر اشاره او به ارزش دلار ۷۳ هزار تومانی او را مسبب چنین وضعیتی دانسته اند و با ذکر گفته ای از آلن گرینسپن، یکی از معروف ترین و مقتدرترین روسای بانک مرکزی آمریکا که می گفت: وقتی از جلسات فدرال رزرو بیرون می آیم و خبرنگاران بیرون در منتظر هستند، سعی می کنم حتی مراقب صورتم باشم زیرا هر تغییری در چهره می تواند به گونه ای متفاوت تعبیر شود و آثار اقتصادی بیرونی به بار آورد، اظهارات همتی را تقبیح کرده اند.

واقعا اینگونه نیست!

شبیه نمودن رفتار بانک مرکزی آمریکا با بانک مرکزی ایران مثل شبیه قلمداد کردن تولید خودروی پراید و تسلا است. در کشور آمریکا، بانک مرکزی همه کاره اقتصاد است و با ربع درصد تغییر در نرخ بهره، دنیا و همه بازارهایش را تکان می دهد. بدیهی است که کوچکترین سیگنالهایش مورد تحلیل هزاران تحلیلگر است. بانک مرکزی در ایران هیچ کاره است. در شرایطی که کسری هنگفت بودجه، یارانه های نجومی انرژِی و کالای اساسی از جمله گندم، دو نرخی های رنگارنگ و به تبع آن کسری های رنگارنگ، قاچاق بی حد و حصر، خروج دهها میلیارد دلار سرمایه از کشور، توقف سرمایه گذاری در داخل، چاه عمیق صندوقهای بازنشستگی و نهایتا تحریم های فلج کننده را همه عیان می بینند کسی به صورت وزیر اقتصاد نگاه هم نمی کند!

بانک مرکزی در ایران نه تنها هیچ کاره است، بلکه وزیر اقتصاد و رئیس جمهور هم هیچ کاره اند و نه تنها تغییر در صورت و لحن هیچیک از مقامات ایرانی تاثیری در نرخ ارز ندارد بلکه برعکس، این مقامات هستند که سیگنال خود را از بازار و تحلیلگران می گیرند.

رسیدن ارزش هر تومان ایران به ۱۲۰۰۰۰۰ دلار و بحرانی که پیش روی مردم ایران است ریشه در سبک حکمرانی اقتصادی دارد و نه اظهارات مقاماتش. هیچیک از اهرمهای رشد دهنده نرخ ارز در ایران تخفیف یا تقلیل معنادار نداشته که هیچ، التهاب آمدن ترامپ و نااطمینانی های ماههای پیش رو هم به اهرمها اضافه شده است. آنچه مردم ایران می شنوند صدای پای ترامپ است نه صدای لرزان وزیر اقتصاد!