زهره کردان خبرنگار اطلاعات نوشت: تابلوی طرح «پرده عشق» با آن گلهای ریز و درشتِ رنگارنگ که نقش بسته است روی طرح پرده گون قاب و آن بیت زیبا از شاعر بزرگ، حافظ که رخ می‌نماید روی آن پرده هزار رنگ که «گل بی رخ یار خوش نباشد، بی باده بهار خوش نباشد» ، هر بیننده ای را به سوی خود فرامی خواند. برای نگارش این شعر بر طرح پرده، حروف روی فوم برش زده و به صورت سیاه مشق روی بوم چینش شده است.
آن یکی، ققنوسِ درحال پرواز با ترکیبی از پس‌زمینه طلایی و رنگ های زرد، قرمز و نارنجی، تداعی کننده آتشی است پیچیده در خطّ سیاه‌رنگ سُنبلی که به صورت بداهه نگارش شده است. ققنوس برای مدتی نگاه‌ها را مجذوب خود می‌کند و زیبایی بصری دیگر تابلوها هر کدام با نقش و نگارها و خط زیبا، چشم‌ها را برای مدتی می‌دزدد.
... این‌جا سومین نمایشگاهِ گروهی تایپوگرافی و نقاشی‌خط تعدادی از هنرآموزان استاد مراد فتاحی است که در اسلامشهر، پذیرای علاقه‌مندان به هنر می‌باشد.
نقاشی‌خط چیست؟
نقاشی‌خط به زبان ساده، ترکیبی از خوشنویسی و نقاشی و شیوه‌ای است که مخاطب را با تلفیقی از هنر مدرن و سنّتی در دنیای امروز آشنا می‌کند.
ناهید چگینی، صاحب سه اثر هنری از جمله «ققنوس» و «پرده عشق» در نمایشگاه می گوید: قبل از آشنایی با نقاشی خط، از سال ها قبل خوشنویسی کارمی کردم. چون علاقه مند به نقاشی بودم، به دنبال هنری می گشتم تا ترکیب و تلفیقی از هنر خوشنویسی، نقاشی و هنرهای دیگر باشد. با جستجوهایی که کردم با هنری به نام نقاشی خط آشناشدم که به نظرم هنری رها و جذّاب بود و می توانست دست هنرمند را برای بروز ایده های متنوع و متفاوت هنری و علاقه‌مندی هایش بازتر بگذارد. با ثبت نام در کلاس های استاد فتاحی، افتخار شاگردیشان نصیبم شد و اکنون نزدیک به سه سال است که درحال فعالیت در این زمینه هنری هستم.
او می‌افزاید: در نقاشی خط، یک خوشنویس می تواند با استفاده از ابزار و تکنیک های نقاشی و با الهام از هنرهای متعدد، به نوعی به نقاشی کردن و تصویرپردازی خط بپردازد و سبب پویایی بیشتر این هنر و حتی هنرهای دیگر شود. کسانی که میخواهند وارد این عرصه هنری شوند، در ابتدای راه اگر در یکی از رشته‌های خوشنویسی یا نقاشی تبحر داشته باشند، می توانند فعالیت خود را شروع کنند، اما بهتر و اصولی تر آن است که مهارت در هر دو زمینه باشد تا منجر به آفرینش اثری خلاقانه و منحصربه فرد شود.
این هنرمند معتقد است نوآوری و زیبایی شناسی بسیار در نقاشی خط اهمیت دارد: وقتی یک هنرمند با زیبایی شناسی هنری آشنایی داشته باشد، می تواند اثری خلق کند که حتی یک فرد معمولی هم از تماشای آن لذت ببرد، شاید کمی شبیه به اشعار حافظ که هرکس باتوجه به دریافت و متناسب با احوال خود آن را درک می کند و از این دریای وسیع بهره می برد اما وقتی کار خلاقانه و منحصربه فرد باشد، هنرآموز به تدریج پیشرو و با تلاش و تمرین های بی وقفه به هنرآفرینی صاحب سبک بدل می شود. درواقع در بخش اول، هنر به اثری عامه پسند بدل میشود که در رده هنر بازاری جای می گیرد، ولی وقتی خلاقیت چاشنی هنر میشود، از سطوح بالاتر هنری برخوردار خواهد بود.
از ماه تا ماهی
تابلوی «موج»، اثر گیتی حیدری، یکی دیگر از هنرمندان شرکت کننده در این نمایشگاه است. حروف نقش‌بسته روی امواج با خلاقیت و جذابیتی چشمگیر، تداعی گر تأثیر موج های مثبت و منفی حروف و کلمات بر بیننده است.
ماهرخ حیدری از دیگر هنرمندان نقاش، دارای اثری با طرح ماهی در نمایشگاه است که با تکنیک رنگ آکریلیک و ورق طلا کار شده است.
ماهی، سر و نگاهی متمایل به چپ و به سمت بالا دارد. باله‌ها به رنگ نارنجی و مشکی است و روی آن‌ها حباب‌های سفید و زرد خودنمایی می‌کند. کناره هر دوطرف طرح، این بیت حافظ به صورت شکسته نستعلیق نوشته شده است: «اگرت سلطنت فقر ببخشند ای دل، کمترین ملک تو از ماه بود تا ماهی».
نماد اسب و درخت
این نمایشگاه به همت استاد مراد فتاحی برپا شده و چند اثر با نماد اسب و درخت از وی نیز در معرض نمایش قرار گرفته است. به اعتقاد این استاد نقاشی‌خط، ریتم حرکت اسب مثل ضرب خوشنویسی می‌ماند و طرح اسب، فرم، فضا و آناتومی خوبی برای نقاشی و خط دارد.
وی می‌گوید: اسب، مظهر نجابت، اصالت و رهایی است و مجموعه‌ای کامل از هنر فاخر ایرانی محسوب میشود. درخت هم سمبل محیط زیست و نگهداری از آن به حساب می‌آید، از این رو دو نماد اسب و درخت در آثار من بسیار دیده میشود.
فتاحی سابقه فعالیت 40 ساله در زمینه هنرهای زیبا و تجسمی دارد. آموزش دیدن را از کانون پرورش فکری کودکان و سپس هنرستان آغاز کرده و به صورت آکادمیک ادامه داده، سپس از طریق انجمن خوشنویسان ایران تا مرحله استادی پیش رفته است. فتاحی در شش رشته خط مهارت دارد و از 21 سالگی مشغول تدریس هنر در تمام مقاطع تحصیلی بوده است.
وی، تجربه شرکت در چندین جشنواره و بینال (دوسالانه) ایرانی و بین‌المللی را دارد و صاحب مقامات نخست و برگزیده کشوری شده و در 30 نمایشگاه انفرادی و 140 نمایشگاه گروهی شرکت داشته است. همچنین تعداد 10 نمایشگاه گروهی در خارج از کشور برپا و تقریبا 300 اثر به جامعه فرهیخته و موزه های گوناگون تقدیم کرده است.
این استاد خط درباره این که فکر اولیه برپایی نمایشگاه از کجا شکل گرفت، می‌گوید: پارسال جرقه اولیه برگزاری این نمایشگاه زده و سه ماه کامل برای به سرانجام رسیدن کار برنامه‌ریزی شد تا آثار فاخر هنری در معرض دید علاقه‌مندان قرارگیرد. احتمالا در اردیبهشت ماه هم نمایشگاهی با مجموعه‌ای از آثار فاخر و بی‌همتای عزیزان برگزیده با محوریت معماری به شیوه نقاشی‌خط برپا خواهد شد.
وی می‌افزاید: 54 اثر هنری در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته که البته تعدادی از آثار از سوی مردم فرهیخته خریداری شده است. آثار، شاملِ مجموعه‌هایی درآمیخته با هنر سنّتی اسلامی، نقش‌های ترمه و پرده‌های سنّتی و آیینی و نگارگری است. در برخی آثار هم استفاده از مکتب سقاخانه دیده میشود.
فتاحی، استقبال مردم از نمایشگاه را بسیار خوب ارزیابی می‌کند، ولی از بی‌مهری مسئولان گلایه‌مند است و می‌گوید: انتظاری بیش از این برای حمایت مسئولان از نمایشگاه داشتیم که متأسفانه برآورده نشد.
هنر کمتر شناخته‌شده
نقاشی‌خط، هنرِ کمتر شناخته‌شده‌ای است. وقتی از استاد فتاحی می‌خواهیم درباره این هنر بیشتر توضیح دهد، می‌گوید: واژه نقاشی خط از لحاظ هنری به غلط وارد فرهنگ عامه کشور شده است. درواقع ما نقاشی را انجام می‌دهیم و از خط وام می‌گیریم.
می‌توانیم بگوییم نقاشی با گرایش ادبیات. هنرمندان در این رشته هنری، تمام حس و ذوق خود را با الهام از باورهای سنّتی ایرانی بر نقش زیبای آسمان طلایی نقاشی می‌کنند و از خط برای نگارش ابیاتی از شاعران بزرگ روی این طرح‌ها بهره می‌برند تا به رؤیت هنردوستان جهان برسد.
وی معتقد است رکن و اصل این هنر در خلاقیت و نوگرایی نهفته است: نوگرا را می توان با کلمات پیشتاز یا پیشرو در یک اندازه دانست و تجربه نوگرایی با آموزش دیدن به صورت صحیح، نگرش و مطالعه بصری و نظری و البته با پشتکار فراوان به ثمر می رسد که درنهایت باعث خلق اثری میشود که بیننده به وجد می‌آید.
شاید برخی هنر را منبع خوبی برای درآمدزایی ندانند و از این رو به سراغش نروند یا رهایش کنند. استاد فتاحی درباره این که درآمدزایی از این هنر چقدر امکان‌پذیر است، می‌گوید: در هر کار هنری اولا باید درست آموزش ببینید. ثانیا تلاش بسیار داشته باشید و سوم آن که استمرار را فراموش نکنید. با رعایت این سه نکته حتما درآمد خوب و نتیجه مطلوبی به دست خواهید آورد.
رهرو آن نیست که گه تند و گهی خسته رود
رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود
***
از اواخر دی ماه تاکنون نمایشگاه آثار منحصربه فرد و زیبای تعدادی از هنرمندان نقاشی خط در دو نمایشگاه خانه هنرمندان اندیشه و شهریار برگزار شده و تا چهارم اسفند می‌توانید برای بازدید این آثار ماندگار از ساعت 10 تا 19 به انجمن خوشنویسان اسلامشهر مراجعه کنید.
