علی البرزی - اطلاعات آنلاین : روزگاری نه چندان دور مردان خانه بیشتر کارهای مربوط به تعمیرات و امور فنی خانه را خودشان انجام می دادند و با اصول اولیه مواردی مانند برق کشی، تعمیر لوازم خانگی، بنایی و بسیاری از موضوعات دیگر آشنایی داشتند، در حقیقت آچار به دست بودند و برای این موضوع به خود می بالیدند و آشنایی با امور فنی را از ضرورت های زندگی می دانستند،

اما این روزها آنطور که از شواهد موجود پیدا است نسل جوان به سمت فعالیت های فنی گرایشی ندارد و کمتر دست به آچار و پیچ گوشتی می برد.

*نگاه متفاوت نسل جوان!

«آینده ندارد، پرستیژ اجتماعی ندارد، دست زیاد شده»، این‌ ها تنها بخشی از نگاه جوان امروزی به رشته های فنی است، همان جوان هایی که به جای فراگیری مهارت های تخصصی تمایل دارند به بهانه نبود کار، ساعت ها در کافه ها و یا پارک های سطح شهر حضور داشته باشند و رونق دادن به کسب ‌وکار بلاگرها را به یادگیری یک مهارت ترجیح می دهند!

این در حالی است که برابر گزارش‌های میدانی و تحقیقات دانشگاهی بیش از ۷۰ درصد افرادی که آموزش‌های مهارتی را فرا گرفته‌ اند و دوره‌های آموزش فنی و حرفه‌ای را گذرانده‌اند، در راهیابی به بازار کار موفق تر عمل کرده‌اند. از سوی دیگر این موضوع نشان می‌دهد که مدرک و مدرک‌ گرایی نه تنها تاثیر موثری در ورود سریع به بازار کار نداشته بلکه باعث بیکاری فارغ التحصیلان و بسیاری از جویندگان کار شده است.

به راستی چرا جوان امروزی از همان زمانی که وارد دانشگاه می شود، تمام فکر و ذهنش رسیدن به پول و درآمدهای آنچنانی است؟ برخی از جوانان با فرهنگ کار و تلاش مضاعف برای زندگی میانه ای ندارند و به قول خودشان به دنبال راه های میانبری هستند که هر چه سریعتر، بی زحمت تر و بدون حاشیه به پول، ماشین و خانه برسند، بی شک همه شما هم در بین اعضای خانواده خود از این موارد مشاهده کرده اید.

این پرسش هایی است که پاسخ های آن را در گپ و گفتی با کارشناسان اجتماعی و اساتید دانشگاه جویا شده ایم.

*همه فن حریف بودن منزلت داشت

مهدی حصارکی کارشناس آموزش های فنی و حرفه ای با بیان اینکه برای کاهش نرخ بیکاری عوامل گوناگونی دخیل است به «اطلاعات آنلاین» می گوید: بیش از ۶۰ رشته تحصیلی در بخش فنی و حرفه‏ ای و کار و دانش وجود دارد که دانش‌ آموزان می‌توانند با تحصیل در این رشته‌ها، مهارت خاصی را بیاموزند تا پس از فارغ‌ التحصیلی، منبع درآمدی برای خود داشته باشند، اما نکته قابل تامل اینجاست که دانش‏ آموزان آنطور که باید به انتخاب رشته های هنرستانی تمایل ندارند و اقبال به سمت رشته‌ های نظری بیشتر است!

این کارشناس آموزش های فنی و حرفه ای بر این باور است که در گذشته تخصص گرایی و داشتن مهارت یک جایگاه ویژه ای بین جوانان داشت و آچار به دست بودن و در اصطلاح همه فن حریف بودن شان و منزلت اجتماعی به حساب می آمد، اما  متأسفانه در کشور ما در مقابل فرهنگ کار و کارآفرینی، فرهنگ مدرک‌ گرایی وجود دارد، برای اینکه دانش ‎آموزان را تشویق به کارآفرینی کنیم، باید فرهنگ‏سازی کنیم.

*از کارگری تا کارفرمایی

وی یکی از مهمترین نقاط ضعف نسل نوجوان و جوان را اتلاف وقت و دوری از فرهنگ کار و تلاش می داند و می گوید: نسل دهه ۶۰ و ماقبل آن از فرصت ها و اوقات فراغت خود بهتر استفاده می کرد، برای مثال بسیاری از نوجوانان و جوانان این نسل تابستان ها در زمان اوقات فراغت در محل کسب و کار پدر و یا در یک مغازه و یا کارگاهی فعالیت می کردند و ۳ ماه از سال مشغول کسب درآمد و فراگیری مهارت از دوران نوجوانی بودند، اما نسل امروز بیشتر انرژی خود را زمان فراغت، ساعت ها برای حضور در فضای مجازی و یا دورهمی های گروهی صرف می کند، فعالیت هایی که جز اتلاف وقت و انواع آسیب های رفتاری و تهدید سلامت نتایج دیگری ندارد.

*سواد مهارتی نیاز داریم

علیرضا فرخی نسبت جامعه شناس و استاد دانشگاه ، درباره این موضوع به نکات قابل تامل دیگری اشاره می کند، وی  با اشاره به اینکه در ترغیب و تشویق نسل نوجوانان و جوانان به فرهنگ کار و تلاش و همچنین استقبال از رشته های فنی و حرفه ای رسانه و به ویژه رسانه ملی نقش مهم دارند، به «اطلاعات آنلاین» می گوید: سال ها است جای خالی برنامه های آموزش  محور مهارت های فنی در شبکه های سیما خالی است، به جز چند برنامه در شبکه آموزش و یا در بین برنامه های خانوادگی در شبکه های دیگر هیچ برنامه ثابت و مستمر برای آموزش مهارت های فنی در رسانه ملی مشاهده نمی شود.

این استاد دانشگاه می افزاید: آموزش های فنی و مهارتی و همچنین آشنایی با موضوعات حقوقی باید به عنوان دو اولویت اصلی برنامه های آموزش محور رسانه ملی باشد، اما در حال حاضر این چنین نیست و بیشتر تمرکز برنامه ها روی موضوعات سرگرمی و سریال متمرکز شده است.

وی با بیان اینکه این روزها در کنار موضوعات مهم «سواد رسانه» به «سواد مهارتی» هم نیازداریم تاکید می کند: «سواد مهارتی» در حوزه آموزش و پرورش باید یکی از پیوست های  اصلی برنامه های درسی دانش آموزان در مقاطع گوناگون باشد، هیچ ایرادی ندارد که یک دانش آموز در مقطع دبیرستان با یکی از مهارت های فنی هم آشنا شود و تنها نباید آموزش ها به هنرستان ها خلاصه شود.

فرخی نسب پیشنهاد داد که در کتب درسی مقطع دبیرستان آشنایی با یک کار فنی مانند برق کاری منزل، نقاشی ، لوله کشی و موارد دیگر قرار گرفته شود تا دانش آموز به بهانه مطالعه بتواند با یک مهارت فنی هم آشنا شود، در حقیقت مهارت آموزش از دوران مدرسه آغاز می شود.

وی با بیان اینکه در کنار تقویت هنرستان ها می توان از این روش هم برای آشنایی دانش آموزان با مهارت فنی استفاده کرد خاطرنشان می کند: فراموش نکنیم آموزش‎های فنی و حرفه ای می‏ تواند فرصتی برای کاهش آمار بیکاری در کشور باشد، موضوعی که با مدیریت درست مدیران که در مقام تصمیم‎گیری و اجرایی قرار دارند، می‎تواند محقق شود تا در آینده جوانانی فنی و تخصصی و در اصطلاح آچار به دست داشته باشیم.