به گزارش«اطلاعات آنلاین»، همجواری برخی مراکز در شهرهای کشور با بازار، سبب شده تا املاک پیرامونی آن - که بعضا شامل بافت‌ تاریخی مسکونی است-  ارزش تجاری پیدا کنند و این نقطه سرآغاز یک تخریب می شود.

دکتر محمد مهدی کلانتری، استاد دانشگاه و پژوهشگر بافت‌های تاریخی در مستند گزارشی «رویای گمشده» با اشاره به این موضوع تاکید می‌کند: تاکنون بیش از 70 درصد بافت‌های شهری از بین رفته است. اما با این حال روند تخریب ادامه دارد.

وی نگاه مدیریت شهری به محله‌های تاریخی را اشتباه می داند و می‌گوید: وقتی به بافت تاریخی به عنوان یک ثروت نگاه نمی‌شود، نتیجه‌اش این است که مدیران شهری تلاش می‌کنند با فروش تراکم از این محلات نیز پول در بیاورند، در حالی که قاعدتا باید برای شهر از جای دیگری کسب درآمد کرده و برای بافت تاریخی هزینه کنند.

دکتر کلانتری به بخش‌هایی از تخریب کامل یا «کفتراشی» در بافت تاریخی تهران اشاره می‌کند: بازار تهران بزرگ شده و نیاز به فضای پشتیبان خدمات بیشتری دارد، در نتیجه کل بافت به خدمت بازار درآمده و کارکردهای مسکونی، مذهبی و اجتماعی خود را از دست داده است.

این پژوهشگر، طرح‌های توسعه‌ای درنظر گرفته شده برای بافت تاریخی تهران را شکست خورده ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: آیا نباید روند تخریب متوقف شود؟ ما برای آیندگان خود قرار است چه چیزی باقی بگذاریم؟

مهندس شفق متولی، معمار و تهران‌پژوه نیز در این ویدئو به سه وجهی بودن مسئولیت بافت تاریخی تاکید می‌کند و می‌‎گوید: برای حل مشکل بافت‌های تاریخی، مردم، کارشناسان و مدیریت شهر هر سه مسئولیت دارند.

وی از لزوم حفظ بافت‌های شهری برای نسل آینده سخن به میان می‌آورد و توضیح می‌دهد: ما باید بافت‌های تاریخی را برای نسل آینده حفظ کنیم تا اگر روزی آنها خواستند تغییری در سبک زندگی خود پدید آورند، گزینه دومی وجود داشته باشد که به آنها جسارت تغییر بدهد.

وی ریشه و علت اصلی تخریب‌ها را به پرسش تاریخی توسعه نسبت می‌دهد که پس از شکست عباس میرزا در جنگ در ذهن هر ایرانی شکل گرفت: «چرا ما اینگونه هستیم؟»

مهندس متولی، زندگی در بافت و حضور در مناسبات سنتی شهری ایران را برای خود «رویایی گمشده» می‌خواند که با قدم زدن در خیابان‌های محلات تاریخی تهران آن را بازیافته است.

وی می‌گوید: وقتی در خانه حیاط داریم، مفهوم گذر زمان برایمان با کیفیت است، نه با عدد ساعت؛ بازی نور را می‌بینیم و چهارفصل را از روی رنگ برگ درختان تشخیص می‌دهیم. همچنین در این خانه‌ها به دلیل ناگزیری از حرکت برای رفت و آمد در خانه، نوعی شادابی و سرزندگی در انسان ایجاد می‌شود.

متولی معتقد است: محله‌های قدیمی مثل پدربزرگ و مادربزرگ‌های ما هستند و باید به همان صورتی که هستند، آنها را حفظ کنیم.

مستند «رویای گمشده»، کاری از سرویس گزارش روزنامه اطلاعات است که به موضوع تخریب‌های صد ساله در قلب تاریخی تهران می‌پردازد.