اقتصاد آنلاین نوشت: روند افزایش قیمت برنج هفته آخر مهرماه شدت گرفت در حالی که انجمن تولیدکنندگان و تأمین کنندگان برنج ایران در نامه ای به وزارت صمت به بحران برنج و افزایش غیرقابل کنترل قیمت برنج اشاره کرده بودند. افزایش قیمت برنج در روزهای اخیر وضعیت نمودار برنج را در حال نزدیک شدن به محور عمودی نشان می دهد.
افزایش قیمت برنج در حالی در کشور در جریان است که پیش از شروع دوره ممنوعیت واردات برنج، حدود ۱۰۰ هزار تن برنج خارجی وارد گمرکات کشور شده بود که ترخیص آنها می توانست گرانی برنج را کنترل کند اما به دلیل تاخیر در تخلیه کشتی‌ها و انجام تشریفات گمرکی این برنج‌ها تا اول مردادماه ترخیص نشد و با شروع دوره ممنوعیت ترخیص آنها متوقف شد.
اظهارات ضد و نقیض وضعیت برنج در کشور
هفته‌هاست که بازار برنج دچار نابسامانی شده است؛ از یک سو نمایندگان استان‌های شمالی کشور در مجلس مدعی هستند انبارها پر از برنج است و دولت باید جلوی واردات را بگیرد و از سوی دیگر مجمع نمایندگان استان‌های ساحلی و جنوب کشور در نامه‌ای به رئیس‌جمهور نوشته‌اند مردم کم‌درآمد قدرت خرید برنج ایرانی را ندارند و با ممنوعیت واردات و افزایش قیمت برنج خارجی، فشار زیادی بر جیب مردم کم‌درآمد استان‌های مرزی وارد شده است.
در شرایطی که ادعا می‌شود انبارها مملو از برنج است و بنابر اعلام مسئولان ملی؛ سال گذشته چهار برابر نیاز داخلی برنج وارد شده، در بازار اتفاقات دیگری در جریان است. مشاهدات حاکی از این است که عرضه برنج داخلی و خارجی کم شده و قیمت‌ها افزایش داشته است.
نوسان قیمت برنج از کجا نشئت می‌گیرد؟
در برنامه هفتم توسعه برای تامین ۹۰درصد برنج مصرفی مردم در داخل کشور برنامه‌ریزی شده‌است، برنج در سبد غذایی خانوارها جایگاه ویژه‌ای دارد، برنج یکی از کالاهای استراتژیک و اساسی در کشور محسوب می‌شود و به تبع آن هر گونه کمبود و افزایش قیمت آن، سفره مردم را تهدید و کوچکتر میکند.
نیاز سالانه برنج کشور حدود ۳ میلیون تن است که از این مقدار ۲ میلیون تن در کشور تولید می‌شود و مابقی برنج مورد نیاز کشور از طریق واردات تامین می شود. اما هر سال طبق قانون و به منظور حمایت از تولید برنج ایرانی از اول مرداد تا ۱۵ آبان هرگونه واردات برنج ممنوع می‌شود.
نوسانات قیمت برنج از خرداد سال ۱۴۰۲ آغاز شد. تولیدکنندگان برنج آن زمان مدعی شدند واردات بیش از حد برنج خارجی سبب شده است که برنج ایرانی در انبارها روی دست کشاورزان بماند. از سوی دیگر بنابر اظهارات واردکنندگان برنج، قانون منع واردات ۴ ماه در سال برنج و رسوب برنج خارجی وارداتی در گمرک، برنج های وارداتی را در آستانه فساد و نابودی قرار داده است.
برنج ایرانی عموما گران‌تر از برنج خارجی است و در شرایط اقتصادی کنونی با توجه به رشد مداوم تورم و جاماندن دستمزدها از رشد قیمت‌ها، بسیاری از خانواده‌ها توان تامین برنج ایرانی را ندارند و ترجیح می‌دهند بخشی از نیاز خود را با اتکا به محصول وارداتی تامین کنند.
برنج خارجی در نقاط شهری ۵۸درصد و در نقاط روستایی ۷۰درصد سرانه مصرف را تشکیل می‌دهد. بخش قابل‌توجهی از مصرف‌کنندگان برنج وارداتی در صورت نبود این نوع برنج، به دلیل ذائقه متفاوت و قدرت کمتر خرید، عملا برنج را از سفره خود حذف میکنند، در مقابل خانوارهای مصرف‌کننده برنج ایرانی، عمدتا تحت‌هر شرایطی به مصرف این نوع برنج حتی با قیمت بالاتر نیز ادامه می‌دهند، اما خالی‌شدن بازار از برنج ایرانی و خارجی در نهایت منجر به افزایش قیمت ها شده و این افزایش قیمت سایر بازارها را نیز تحت الشعاع قرار خواهد داد.
