علی البرزی : سال های دهه ۶۰ زمانی که مرحوم هاشمی رفسنجانی در خطبه ای از نماز جمعه که به «خطبه مترو» مشهور است، از مزایا و ضرورت توسعه خطوط مترو در کلانشهر ها صحبت کرد ، برخی از نمایندگان و مدیران وقت آن زمان با انتقاد از این صحبت ها، مترو را وسیله ای تشریفاتی ، گران قیمت و ناکارآمد برای حمل و نقل شهرهایی مانند تهران معرفی کردند!
اما شرایط به گونه ای رقم خورد که این روزها در سال ۱۴۰۳ مترو به عضو جدایی ناپذیری از شبکه حمل و نقل درون شهری تبدیل شده است و مردم و برخی از مدیران کار و زندگی خود را با مترو تنظیم می کنند ، مردم برای خرید و یا اجاره خانه جدید خود، موقعیت مکانی ایستگاه های مترو را در نظر می گیرند و مدیران و نمایندگان مجلس برای مردم شهرهای خود به دنبال گسترش این نوع از وسیله حمل و نقل عمومی هستند.
با این توصیف، بدون اغراق باید نوشت که این شرایط و استقبال عمومی از مترو می طلبد تا توجه بیشتر و بهتری مرتبط با آسایش و راحتی مسافران در زمان استفاده از این وسیله داشته باشیم.
واقعیت این است که این روزها وضعیت تهویه در واگن‌های متروی تهران مناسب نیست. قطعی ناگهانی پله های برقی، خرابی طولانی مدت برخی از پله ها در برخی از ایستگاه ها، عدم راه اندازی پله های برقی با گذشت چندین سال از جانمایی و فضاسازی فیزیکی و خرابی تهویه واگن ها و انبوه جمعیت دردمند استفاده کننده از این مترو، تصاویری از یک واقعیت غیرقابل انکار است. اگر یکی از مسئولان مترو تنها یک بار و در ساعات به اصطلاح شلوغی مترو و البته سرزده به سرویس دهی این وسیله عمومی سرکشی کند، ناگفته ها و نادیده ها و ناشنیده های جدیدی را کشف می کند که شاید بتواند به طرح و برنامه تازه ای برای برون رفت از این وضعیت بیانجامد.
این در شرایطی است که فصل پاییز در راه است و با وضعیت شیوع ویروس‌های تنفسی مانند آنفلوآنزا بیشتر از روزهای دیگر سال مواجه هستیم!
*مترو هوا ندارد!
این روزها مسافران مترو در تهران با یک مشکل مهم مواجه هستند، سیستم تهویه داخلی تعدادی از قطارها در خط یک و دو متروی تهران خراب و دارای نقص فنی است و این موضوع نارضایتی هایی برای شهروندان در پی داشته است.
وضعیت به گونه ای شده است که مسافران قبل از سوار شدن از سالم بودن تهویه قطار اطمینان حاصل می کنند و بعضا انتظار قطار بعدی را به سوار شدن در واگن نفس گیر ترجیح می دهند.
مشاهدات میدانی خبرنگار «اطلاعات آنلاین» نشان می دهد که تعداد سیستم های تهویه دارای نقص فنی در قطارها های مترو هم کم نیست و این موضوع در قطارهای قدیمی و نسل اول وارد شده به خطوط مترو تهران بیشتر باعث نارضایتی مسافران است.
این در حالی است که نبود تهویه مناسب مشکلات زیادی را برای مسافران ایجاد می کند و حتی برای سلامتی افراد نیز آسیب زا است.
*مردم : وضعیت اینگونه نبود!
تعدادی از مسافران مترو از اقشار گوناگون در گپ و گفتنی با خبرنگار «اطلاعات آنلاین» با انتقاد از وضعیت نامناسب تهویه ها همگی بر چند نکته مهم تاکید دارند و می گویند:
۱- در ماه های گذشته این وضعیت ایجاد شده است و پیش از این اینگونه نبوده است.
۲-برای اعلام وضعیت نامناسب تهویه ازطریق سامانه تعبیه شده در داخل قطارها با راهبر تماس می گیریم اما در بیشتر موارد پاسخگو نیستند یا یکی در میان پاسخگوی مسافران هستند!
۳-در برخی ساعات این نقص های فنی بیشتر است.
۴-در مواردی شاهد صدای نامطلوب و آتش گرفتن سیستم تهویه داخل قطار ها بوده ایم.
۵-نقش فنی تهویه های داخل قطارهای مترو و ازدحام جمعیت باعث ایجاد گرما در داخل واگن ها می شود و این برای عموم مسافران و به ویژه دختران و بانوان با توجه به داشتن چادر و مقنعه و یا مانتو سخت و کلافه کننده است.
۶-بخش زیادی از مسافران مترو را کودکان و سالمندان تشکیل می دهند و نداشتن تهویه مناسب داخل قطارها باعث ایجاد مشکلات برای آنها می شود.
۷-سیستم های تهویه همزمان با توقف قطارها در ایستگاه ها چند بار خاموش و روشن می شوند.
۸-با توجه به انتشار خبرهایی از شیوع بیماری های واگیردار گوناگون از آنفولانزا و آبله نگران انتقال این بیماری در جمعیت زیاد داخل قطارها با وجود نداشتن تهویه مناسب هستیم.
۹-به نظر می رسد با توجه به فعالیت زیاد قطارها درمترو ، کولر ها و سیستم های تهویه بازآمد و به روز رسانی نشده است!
۱۰- در بیشتر موارد به دلیلی نبود سیستم تهویه مناسب برای حفظ سلامتی با وجود تمام شدن ماجرای کرونا باز هم مجبور به استفاده از ماسک در قطارها هستیم.
* سیستم تهویه از قطار مهم تر است
کارشناسان حوزه سلامت براین باورند که سیستم تهویه در قطارهای مترو از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، چرا که براساس آمارها روزانه تا ۲ میلیون نفر توسط مترو جا به جا می شوند و در وضعیت ازدحام و شلوغی مترو در صورتی که تهویه هوا به خوبی کار نکند در وهله اول مسافرانی که مشکلات تنفسی یا بیماری‌های قلبی دارند دچار مشکل خواهند شد.
در همین باره محسن اسماعیلی متخصص بیماری های واگیردار و عفونی به «اطلاعات آنلاین» می گوید: به نظر می‌رسد انتقادهای مسافران مترو در این زمینه چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد و در کنار افزایش روز افزون مسافران، بحث توجه و سرویس تهویه قطارها مغفول مانده است.
وی می افزاید: تجربه دوران کرونا به خوبی نشان داد که یکی از اماکن دارای بار مثبت و حساس برای انتقال ویروس ها و بیماری های گوناگون مترو و ازدحام جمعیت در قطار ها است که از نظرعلمی هم در محیط هایی که تجمع و نزدیکی محیطی جمعیت زیاد باشد، احتمال انتقال ویروس ها از یک سرماخوردگی ساده تا بیماری های واگیردار افزایش می یابد .
این متخصص تاکید می کند: ویروس همواره در فضاهایی رشد می کند که دما و گردش هوایی نامناسب داشته باشد، شایسته است در کنار افزایش خطوط مترو که اقدام مناسبی است، موضوع تهویه هوا و رفع خرابی‌های موجود، بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا از شیوع بیشتر ویروس‌های تنفسی و یا سایر زیان‌های جسمی برای مسافران به ویژه کودکان و سالمندان جلوگیری شود، آنچه در قطارهای مترو بیش از هر چیزی اهمیت دارد، تهویه مناسب است.
اسماعیلی می گوید: پس از پایان دوران کرونا، توجه عمومی به سلامت افزایش پیدا کرد و حتی افراد جامعه بیشتر از قبل درباره ویروس‌های تنفسی مانند کرونا و آنفلوآنزا مطالعه کرده و می‌دانند که تهویه چه نقش مهمی در ابتلا به این بیماری‌ها دارد.
*مدیران مترو چه می گویند؟
اما در کنارهمه انتقادها و نظرات مردمی و کارشناسی که درباره وضعیت نامناسب سیستم های تهویه در برخی قطارهای مترو مطرح می شود، مدیران شرکت بهره برداری مترو این موضوع را چندان قبول ندارند و تاکید می کنند که سیستم های تهویه سالم است.
درهمین باره هادی زند معاون ارتباطات و امور بین الملل شرکت بهره برداری مترو تهران به «اطلاعات آنلاین» می گوید: تیم‌های نگهداری و تعمیرات شرکت بهره برداری متروی تهران به صورت منظم وضعیت سیستم خنک کننده تمامی قطارها را بررسی و نواقص و معایب مشاهده شده را دراسرع وقت برطرف می‌کنند تا هیچ قطاری با سیستم تهویه معیوب از مبدأ (پایانه و تعمیرگاه‌های متروی تهران) وارد خط و سرویس‌دهی به مسافران نشود.
*نقص فنی در مسیر اتفاق می افتد
وی با بیان اینکه در برخی مواقع ممکن است در طول مسیر، سیستم تهویه تعدادی از واگن‌ها دچار نقص فنی شود می افزاید: روال کار به این صورت است که پس از اطلاع‌رسانی مسافران ، راهبر قطار اقدام به راه اندازی دوباره سیستم تهویه قطار می‌کند و در صورت رفع نشدن مشکل، قطار در پایان مسیر از چرخه بهره برداری خارج و برای تعمیر به تیم‌های فنی تحویل داده می‌شود.
«البته این اظهار نظر در شرایطی مطرح می شود که براساس مشاهده های میدانی خبرنگار «اطلاعات آنلاین» ، در قطارهای قدیمی در خط یک مترو در بیشتر موارد سیستم تهویه خراب است و این موضوع با یکبار حرکت قطار در مسیر بر طرف نمی شود و در روزهای بعد نیز همان قطار بدون تهیه مناسب در مسیر مشاهده می شوند!»
*سلیقه مسافران متفاوت است
معاون شرکت بهره برداری مترو با اشاره به اینکه سلیقه و انتظار مسافران درباره دمای مطلوب داخل واگن‌ها، برای افراد گوناگون ممکن است متفاوت باشد، تصریح می کند : برخی دمای قطار را گرم یا سرد ارزیابی می‌کنند، در حالی که ممکن است دیگران همان دما را مناسب بدانند، مسافران به دلیل تنوع پوشش لباس های خود و یا داشتن طبع سرد یا گرم و نیز از طرفی استقبال مسافری (ازدحام) در ساعت های پیک، از راهبران درخواست های متفاوت و متناقضی مبنی بر روشن کردن یا خاموش نمودن سرمایش یا گرمایش قطارها دارند، اما همکاران راهبر با توجه به دمای هوا و استانداردهای اعلام شده، سیستم تهویه قطار را تنظیم می کنند.
*لطفا به روز رسانی کنید
هر چند مدیران شرکت بهره برداری مترو نسبت به سالم بودن سیستم ها و رفع نقص فنی سیستم های تهویه قطارها تاکید دارند اما باید توجه داشت هر قطار یا سیستم ریلی پس از گذشت چند سال نیازمند بازآمد یا نوسازی کامل است، در حال حاضر در خط یک و دو مترو تهران، قطارهایی وجود دارد که در دهه های گذشته از کشور دیگری وارد شده اند و حتی در همان کشور سازنده هم این قطارها را بازنشسته شده است، اما در کشورما همچنان فعالیت دارند!
بروزرسانی ، نوسازی و وارد کردن قطارهای جدید یکی از ضرورت های این روزهای مترو در تهران است، شهروندان در کلانشهر تهران، مترو را به عنوان وسیله ای امن و سریع پذیرفته اند و روزانه بر تعداد مسافران این وسیله حمل و نقل عمومی اضافه می شود و توجه بیشتر و بهتر نسبت به امکانات رفاهی و آسایش بیشتر مسافران را می طلبد.
