رضا صائمی در یادداشتی در ضمیمه ادب و هنر امروز روزنامه اطلاعات نوشت: طی هفته گذشته که خبر بیماری «ترانه علیدوستی» در شبکه های اجتماعی به اصطلاح ترند و وایرال شد، شاهد انتشار انواع و اشکال عکس هایی بودیم که از طریق فوت و فنّ فتوشاپ یا تمهیدات هوش مصنوعی، او را بر تخت بیمارستان نشان می دهد که هر بار یکی از بازیگران یا چهره های سرشناس در کنارش ایستاده است.
یکی از مهمترین عکس هایی که دستمایۀ این جعل های فتوشاپی قرار گرفته است، مربوط به بستری شدن «الناز شاکردوست» است که ظاهراً سر صحنۀ یکی از فیلم ها مصدوم و به بیمارستان منتقل شده بود و برخی از بازیگران در آن زمان به عیادتش رفته بودند.
در یکی از این جعل های فتوشاپی، سر ترانه علیدوستی را به جای الناز شاکردوست گذاشتند و سر حمید علیدوستی، پدر ترانه را به جای مهران مدیری! جالب اینکه آنقدر این جعل ناشیانه بود که حتی موهای مهران مدیری را بر صورت پدر ترانه علیدوستی گذاشته بودند و به این نکته فکر نکردند که او لباس زمستانی به تن دارد که با هوای بهاری اکنون همخوانی ندارد.
آنچه بر تأسف این سندرم فتوشاپ سازی می افزاید، استفادۀ برخی از صفحات سینمایی و خبری در اینستاگرام و تلگرام از همین عکس ها و اخبار جعلی است که حتی به اخلاق حرفه ای خود هم پایبند نیستند و بدون آزمودن صحّت خبر، به انتشار آن دست می زنند. این حجم بالای تولید اخبار و تصاویر جعلی، صرفاً برای جذب فالوور بیشتر و منافع مالی و کاری برآمده از آن صورت گرفته و مصداقی از بی اخلاقی رسانه ای است.
زندگی سلبریتی ها و کنجکاوی برای کشف رخدادهای آن، در همه جای دنیا وجود دارد؛ اما جعل عکس و خبر برای جلب فالور و دنبال کنندۀ بیشتر را نمی توان ذیل فرهنگ هواداری قرار داد.
به نظر می رسد این سندرم، ناشی از نوعی اختلال عاطفی در بخشی از جامعه ماست که نیازمند توجه هستند. توجهی افراطی که برای جلب نظر دیگران به خود، به جعل خبر دست زده و با خبرسازی های کذب، کمبود توجه خود را جبران و ارضا می کند.
ظهور و گسترش هوش مصنوعی و کاربرد عمومی آن هم بر شدّت این سندرم افزوده و شاهد جعل انواع و اقسام عکس و ویدئوهایی هستیم که اغلب با تصویری از سلبریتی ها گره می خورد و به تولید محتواهای کاذب و جعلی می انجامد که صرفاً به مثابه تمهیدات سودجویانه مورد استفاده قرار می گیرد. واقعیت این است که پاپارتزی هم در جهان رسانه ای، قواعد و قوانین خود را دارد و در دایرۀ اخلاق حرفه ای فعالیت می کند.
اما آنچه در شبکه های اجتماعی ما به واسطه فناوری های نوین دیجیتالی صورت می گیرد، نوعی دستکاری در واقعیت است و می تواند مصداق فریب افکار عمومی به مثابه جرم هم تعریف شود.
این جعل سازی ها، نه فقط به اعتماد عمومی خدشه وارد می کند بلکه زیست فردی سلبریتی ها را هم با مخاطره همراه می سازد. اگر بخواهیم این رخداد را در یک خوانش کلی تر جامعه شناسانه مورد تحلیل قرار دهیم، باید آن را مصداقی از گفتمان ابتذال بدانیم که متاسفانه بر زیست مجازی ما حاکم شده است و سلامت روایت و سلامت روانی را تهدید می کند.
گاهی برخی از این محتواهای ساختگی، مصداق شوخی و کمدی است که صرفاً برای خنده و سرگرمی تولید می شوند و همه کارکرد آن را می دانند؛ مثل شوخی تصویری که چند سال پیش با عباس جدیدی(کشتی گیر) در گرفتن عکس سلفی شده بود.
اما جعل عکسی که در ارتباط با خبر بیماری ترانه علیدوستی صورت گرفت، نه شوخی کردن با خبر که به شوخی گرفتن خبر و اطلاع رسانی بود که می تواند آسیب های اجتماعی گزنده ای در پی داشته باشد و اخلاق عمومی را در سراشیبی سقوط قرار دهد.
سوءاستفاده از شهرت، فقط توسط افراد مشهور صورت نمی گیرد بلکه گاهی با شهرت آنها صورت می گیرد و این هشداری است تا بفهمیم در جهان رسانه ای امروز، توجه به اخلاق رسانه ای، ضرورت بیشتری دارد.
