جماران نوشت: دغدغه «توسعه‌یافتگی» در ایران متعلق به امروز نیست، سالهاست که مردم این دیار برای نیل به توسعه تلاش کرده و مرارت‌های زیادی را تجربه کردند. با این حال به باور بسیاری از کارشناسان نتوانستند به سرمنزل مقصود برسند. بدتر اینکه، شکاف بین ایران و کشورهای توسعه یافته هر روز بیشتر شده و به مرحله خطرناکی رسیده است.
بزرگان علم توسعه می گویند برنامه‌های تدوین شده دولت برای تحقق توسعه دستاوردی نداشته و حتی بستر «عقب‌گرد» ایران را فراهم کرده است. درجا زدن مداوم ایران در مسیر نیل به توسعه موجب شد تا «موسسه مطالعات دین و اقتصاد» نشستی را با حضور فرشاد مومنی و حسین رجب‌پور برگزار کند تا به این ترتیب «نحوه مواجهه برنامه هفتم با مقوله توسعه فراگیر» مورد ارزیابی قرار بگیرد.
*سرعت گرفتن روند انحطاط
فرشاد مومنی استاد اقتصاد دانشگاه علامه به عنوان سخنران دوم، به گریزناپذیری ایران از مقوله توسعه اشاره و تصریح کرد:مساله توسعه در ایران یک موضوع دلبخواهی نیست . یک الزام و اجبار است. اگر نظام تصمیم‌گیری کشور به هر بهانه و دلیلی از توسعه طفره می‌رود، هزینه جبران‌ناپذیری برای کشور برجا می‌گذارد. روند پیش‌رو، بسیار خطرناک و با یک شیب تند رو به انحطاط است. دکتر رجب‌پور زوایایی از بحث را مطرح کردند که خلاصه آن این است که کشور با یک شیب تند به سمت انحطاط می‌رود و چاره کار وقوف روش شناختی عالمانه و فراگیر نسبت به مساله توسعه است. چیزی که در سطح نظام تصمیم‌گیری کشور مشاهده میشود این است که نمی‌خواهند به واقعیت توسعه تن بدهند و به همین دلیل با کمال تاسف می‌توان پیش‌بینی کرد که این روند انحطاط سرعت بیشتری بگیرد.
وی در ادامه افزود: دوست عزیزمان جناب آقای مهندس بحرینیان در گزارشی که منتشر کردند، روی چند نکته حساس دست گذاشتند. محاسبات ایشان نشان می‌دهد که بیش از 80 درصد کل عایدات ارزی ایران از ۱۳۳۸ تا به امروز، در دوره ۱۳۶۹ به بعد به دست آمده است. یعنی مشکلی به نام کمبود ارز و ریال وجود ندارد. حال سوال مهم این است که چرا چنین انحطاطی را تجربه کردیم؟
نشانه مشکوک اداره اقتصاد کشور
مومنی به روند اداره کشور اشاره کرد و گفت: می‌توان برخی روندها و نشانه‌های مشکوک را در اداره اقتصاد کشور مشاهده کرد وقتی شما گزارش‌های دست اندرکاران کلیدی تحریم ایران را که هدفشان براندازی حکومت ایران ذکر کرده اند را بررسی کنید ، متوجه خواهید شد که هر اقدامی که نابرابری‌های ناموجه را در ایران افزایش دهد یا هر سیاستی که تورم‌زا باشد و اعتبار و ارزش پول ملی ایران را ساقط کند یا هر سیاستی که تخصیص منابع ارزی کشور را به واردات لوکس و تجملی معطوف کند یا هر سیاستی که به بیکاری دامن بزند یا هر سیاستی که برای بخش صنعت و کارخانه های ایران مانع‌تراشی بیشتر کرده و محدودیت‌ها و تنگناهای بیشتری را به این بخش تحمیل کند یا هر سیاستی که هزینه تامین سرمایه در گردش را برای تولیدکنندگان ایران افزایش دهد را توصیه می‌کنند در راستای اهداف براندازان حرکت می کنند.
شما به روش سیاست ورزی که در سه دهه کذشته در دستور کار قرار گرفته است، توجه کنید و بعد بررسی کنید که از این فهرست کدامیک را انجام نداده اند. برای دنبال کردن نفوذ لازم نیست که سرشان را از پنجره بیرون ببرند و دیگران را نگاه کنید . باید به مجموعه خودتان نگاه کنید که به این عریانی از طریق سیاست‌هایی که مکرر کارشناسان مظلوم و متدین و میهن دوست کشور نسبت به عواقب وخیم ان هشدار دادند و با بی اعتنایی مواجه شدند، کشور به سمت انحطاط می رود!
از ادعای حساسیت به نفوذ تا وابستگی ذلت‌بار به واردات
مومنی تصریح کرد: کارشناسان مظلومانه و متضرعانه همواره این نکته را گوشزد کردند که این سیاست ها از هر زاویه ای که مورد بررسی قرار دهید ، به کشور صدمه زده است! کارشناسان می‌توانند به گزارش رئیس سازمان برنامه در دولت پیشین استناد کنند که ادعا کرده بود که در سازمان برنامه مطالعه ای صورت گرفته و نشان می دهد که ارزبری هر واحد تولید ناخالص داخلی در ایران در فاصله ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ برای دستیابی به هر واحد تولید ناخالص داخلی با هدف گذاری رشد هشت درصدی از حدود شانزده و نیم میلیارد دلار در سال به حول و حوش دویست میلیارد دلار رسیده است. آخر چه کسی می‌تواند ادعا کند که نسبت به نفوذ حساسیت دارد اما عمق افزایش وابستگی ذلت آور به واردات به صورت تکان‌دهنده را درک نکند و در دستور کار برنامه‌ریزی توسعه قرار ندهد.
وی در ادامه افزود: شما اگر گزارش مرکز پژوهش های مجلس در مورد عملکرد حداکثرسازی قانون ساخت داخل را بررسی کنید متوجه میشوید که 80 درصد و بیشتر عدم تحقق رخ داده است. آخر این چه نوع نهاد نظارتی است که نسبت به این رویکرد، که کل کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد، سکوت کرده است تا فقر و بدبختی و وابستگی ذلت‌بار و بحران محیط زیست و بحران پس افتادگی در مورد استانداردها را به ما تحمیل کند چون نظام تصمیم گیری کشور چشم به چیزهای دیگری دوخته و برمسایل بسیاری چشم خود را فرو بسته است.
تداوم روندهای نگران کننده
مومنی تاکید کرد: اگر ارزش‌ها آنچنان که ادعا می‌کنید برایتان اهمیت دارد، چطور امکان دارد که در آغاز سال ۲۰۲۳ سازمان بهداشت جهانی این گزارش را ارائه کرده است که ایرانیان از نظر سرانه مصرف الکل در میان مصرف کنندگان مداوم نوشیدنی‌های الکلی رتبه نهم را در بین ۱۸۹ کشور جهان کسب کردند. بعد از مدتی یک مقام مسئول سخنگوی وقت وزارت بهداشت در اردیبهشت ۱۳۹۹ اعلام میکند که طی دو ماهه اول سال ۱۳۹۹ بیش از پنج هزار نفر در اثر استفاده از الکل تقلبی مسموم شدند.نشانه‌های این روندهای نگران کننده به چند مورد خلاصه نمی‌شود. ابعاد آن هم کوچک و ناچیز نیست که بتوان از آن صرفنظر کرد و بهانه آورد که موارد مهمتری وجود دارد. وقتی از این راویه مسائل را نگاه می‌کنید، متوجه میشوید که سهل انگاری و پشت کردن به اقتضائات توسعه فراگیر ما را به پرتگاه‌های خطرناکی رسانده است.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه گفت: نکته کلیدی هم این است که تمام مسائل نگران‌کننده در اسناد رسمی هم انعکاس یافته است. به عبارتی بدنه کارشناسی دستگاه‌های حکومتی شرافت حرفه ای را رعایت کردند و شما مشاهده می‌کنید که این کاستی ها را متذکر شده و حتی به صورت عمومی منتشر کردند چون به این نتیجه رسیدند که دستگاه های تصمیم گیرنده حساسیت لازم را نداشته و لازم است تا حساسیت بیشتری ایجاد کرد.
دست از بازی با الفاظ توسعه بردارید
استاد اقتصاد دانشگاه علامه گفت: آن چیزی که مشاهده میشود این است که عزیزان با مشاهده این روندها و با علم بر اینکه خودشان مرتب گوشزد می‌کنند که به اعتبار ملاحظات همسایگی، منطقه‌ای و امنیتی تهدیدات زیادی متوجه ایران به دلیل ضعف دانش و بصیرت است که صلاحیت‌های تخصصی در تنظیم روابط بین‌المللی با دنیای خارج موجب شده تا نگرانی‌ها وهزینه های جدیدی متوجه کشور شود. هم تراز و همسو با بحران‌ها و آشفتگی‌های خارج، بحران‌هایی در داخل خودنمایی میکند. گویی اراده‌ای وجود دارد که همه دنیا را علیه ایران بسیج کنند. در چنین شرایطی چیزی که به این عزیزان می‌توان تقدیم کرد این است که شما لازم است تا به دامن توسعه بازگردید.
وی در ادامه افزود: توسعه ماجرای بازی با الفاظ نیست. اینکه شما بخواهید اسمش را تغییر دهید. مهم نیست بلکه باید به قواعد آن تن بدهید. قواعد و منطق توسعه کاملا روشن است و در قالب مفهوم توسعه فراگیر در سطح جهان به یک بلوغ اندیشه ای رسیده است . شرح و بسط مسیر طی شده جهان برای اینکه به چنین بلوغی دست پیدا کند، مشخص است. همین دستاورد موضوع بسیار جذابی است .همان اندازه که به مساله و دغدغه کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است باید گفت که به دغدغه و مساله کشورهای پیشرفته صنعتی هم تبدیل شده است.
به کار بردن پیشرفت به جای توسعه
مومنی تصریح کرد: از وقتی عزیزان ترجیح دادند که به جای کلمه توسعه از پیشرفت استفاده کنند. ما مرتب از آنها درخواست استدلال کردیم. چون اندیشه پیشرفت و اندیشه توسعه در ذخیره دانایی بشر جایگاهی دارد. اما مساله این است که اندیشه پیشرفت به مراتب ارتجاعی تر است. اینکه بخشنامه ای نیست و در ذخیره دانایی بشر قرار دارد. شما لازم است تا منطق خود را مطرح کنید که چرا به اندیشه پیشرفت دل می‌بندید و به توسعه آلرژی پیدا می‌کنید . تا به زبان علم برای شما توضیح داده شود. همین اقدام تعارضات زیادی در اسناد کشوری ایجاد میکند. افرادی که فکر می‌کنند هنری به خرج دادند و اسم توسعه را پیشرفت گذاشتند باید بدانند که قوانین مصوب روی توسعه تاکید دارند باید حرمت امامزاده را متولی‌اش نگهدارد و اینگونه آشفتگی در اسناد کشور ایجاد نکند.
رساندن نان به دست مردم اسمش رانت میشود؟
استاد اقتصاد دانشگاه علامه در ادامه افزود: موضوع بسیار مهم این است که مساله توسعه فراگیر بر روی چه کانون‌های حساسیتی در ساحت اندیشه و عمل متمرکز میشود تا عزیزان به ما بگویند که کدامیک از این حساسیت‌ها را نباید داشت. فرض بفرمایید در اندیشه توسعه فراگیر مساله عدالت اجتماعی از حساسیت زیادی برخوردار است، شما نمی‌توانید که مرتب ادعاهای شگفت انگیز کرده و مدعی عدالت‌گستری شوید همچنانکه در دوره احمدی نژاد اینگونه بود. در آن دوره مرتب از عدالت دم می‌زدند اما در نهایت به مرحله ای رسیدیم که شاخص فلاکت جایگزین شاخص عدالت شد .
وی در ادامه افزود: الان یک آقایی آمده است و یک مقدارعدد مجهول بی پایه را مبنا قرار داده و ادعا کرده است که حکومت از کانال نان ۱۶۴ همت رانت توزیع میکند. جای تاسف دارد که رساندن نان به دست مردم اسمش رانت میشود. آخر این بازی قصد دارید که با بهانه‌ای دوباره نان را گران کنید. خب این را شفاف و در کمال شجاعت اعلام کنید. من همان زمان به شما خواهم گفت که ایکاش می توانستید از گذشته عبرت بگیرید. احمدی نژاد در هشت سال مسئولیتش نان را بیش از 30 برابر افزایش داد . حالا شما به من پاسخ بدهید که کدام رانت‌جویی با این شیرین کاری حل و فصل شد. مثل همه چیزهایی که مرتب در این کشور رواج پیدا میکند طرف هدفش این بود که پول نفت را سر سفره مردم بیاورد بماند که با گوشت و لبنیات و ....چه کرد اما در نهایت قیمت نان را در هشت سال ۳۲ برابر کرد.حال شما قصد دارید با بازی تبلیغاتی که راه انداختند چه کار کنید؟
جای خالی مشارکت سیاسی و اقتصادی
مومنی تصریح کرد: مساله بسیار مهمی که در پرتو اندیشه توسعه فراگیر اهمیت زیادی پیدا میکند، مساله مشارکت فراگیر مردم در سرنوشت اقتصادی،اجتماعی و سیاسی شان است.حالا شما هر اسمی را بخواهید می‌توانید برای آن انتخاب کنید. آیا فردی پیدا می شود که بگوید من می‌خواهم این کشور را بدون مشارکت مردم جلو ببرم؟.حتی پیامبران هم بدون مشارکت مردم نمی‌توانستند کاری را به سرانجام برسانند حال این سوال مطرح میشود که آیا شما چیز جدیدی پیدا کردید، مساله توسعه فراگیر یعنی جدی گرفتن مشارکت موثر مردم در سرنوشت خودشان.
وی در ادامه افزود:وقتی شما از این دریچه که وارد میشوید متوجه میشوید که ما وضعیت فاجعه آمیزی داریم. اشاره ای که دکتر رجب پور در مورد اشتغال کردند صرفنظر از کیفیت اشتغال باید گفت که فارغ از دستکاری در مقوله اشتغال و همه شیرین کاری که عزیزان برای حساسیت‌زدایی انجام می‌دهند اما گزارش های رسمی نشان می‌دهد که چیزی نزدیک به دو سوم جمعیت در سنین فعالیت در ایران هیچ نقشی در تولید ملی ندارند . حالا ما از عالمان علم سیاست استدعا داریم تا به این سوال پاسخ دهند که وقتی مشارکت افتصادی در چنین وضعیت فاجعه ای قرار دارد مشارکت سیاسی و مشارکت اجتماعی به چه صورت است. در نهایت می‌توان از دریچه اندیشه توسعه این موضوع را تحلیل کرد که برای مشارکت چه منطقی ارائه میشود این کاهش مشارکت چه هزینه ای را تحمیل یا با افزایش مشارکت چه فرصت‌ها و ظرفیت‌هایی را ایجاد میکند.
توسعه سلیقه‌ای نیست
استاد اقتصاد دانشگاه علامه گفت: من استمداد میکنم که اندیشه ورزان روی این نکته یک تمرکز ویژه داشته باشند تا مشخص شود که موضوع توسعه و توسعه خواهی در این سرزمین موضوع تعارفی و میلی و سلیقه ای نیست بلکه هزینه فرصت نبودن آن خفت و ذلت و دریوزگی و دست نشاندگان به خارجی ها است باز تاکید دارم که ما مناقشه ای روی اسم نداریم البته اگر شاقول علم در میان باشد در آین صورت ، می‌توان منطق افرادی که به جای توسعه دنبال پیشرفت هستند را بپرسیم تا متوجه شویم که تعریف عملیاتی از پیشرفت چیست.
چرا درباره نظام مالیات سکوت می‌کنید!
وی در ادامه افزود: افرادی که حساسیت نصفه و نیمه به تنها عامل باقی مانده سر سفره مردم یعنی نان غیرت به خرج می‌دهند و رسیدن نان به دهن بعضی را رانت تلقی می‌کنند تا با این ترتیب بترسیم و آن را از سفره مردم حذف کنیم، من دغدغه‌ام این است که چرا شرافتمندانه در مورد وضعیت نظام مالیات ستانی مان صحبت کنید. چرا اعتراض نمی کنید که در برابر افزایش حقوق بیشتر به بازنشستگان مالیات برارزش افزوده را افزایش دادند. مطالعاتی وجود دارد که نشان می دهد در کل نظام مالیات ستانی در ایران مجموع سهم مالیات بر مالکان مستغلات، مالیات بر مشاغل و مالیات بر ثروت از کل درآمد مالیاتی دولت هفت درصد است. ولی وقتی نوبت تولید کننده میشود. سهم مالیات بر واردات و ارزش افزوده و مالیات بر مزد و حقوق بالای ۵۰ درصد است همزمان همه تولید کنندگان و همه مصرف کنندگان را زیر فشار خرد کننده می‌گذارند.
جورکردن معافیت مالیاتی برای اقلیت برخوردار
مومنی تصریح کرد: در اندیشه توسعه فراگیر گویی عزیزان یک فهم واج گونه از مساله فراگیر دارند . یک اقلیت برخوردار مرتب معافیت مالیاتی برایشان جور می شود و برای اکثریت مردم یعنی تولید کنندگان و مصرف کنندگان مشکلات متعدد جور می‌کنند.
وی در ادامه افزود: در سخنرانی فرهنگستان علوم کل صحبت من بر این نکته متمرکز بود که تنها از کانال بودجه ۱۴۰۳ چه فشار جدیدی بر تولید کننده وارد شده و چه تعهدات قانونی در برنامه بی کیفیت هفتم برای تولید کننده قرار بوده ایجاد شود، اما حذف شده است. وقتی قرار است تا به مشارکت مردم تن ندهید مشکلات مضاعف میشود. فلسفه جدی گرفته شدن اندیشه توسعه فراگیر این است که حتی در کشورهای صنعتی به این موضوع اهمیت می دهند زیرا مشارکت امری تزییتی نیست. مشارکت با حیات و ممات گره خورده است.
در این اندیشه گفته میشود که اگر شما یک آدم را از دست بدهید موقعیت تان در دنیا متزلزل میشود. در چنین شرایطی که به توسعه پشت می‌کنید یک مقام کلیدی رسمی کشور می‌گوید که من نگران خروج سیل آسای سرمایه انسانی از ایران نیستم، اگر شما نگران نمی شوید باید خودتان را بررسی کنید زیرا صلاحیت فهم حداقلی را نداری!
استاد اقتصاد علامه افزود: کشورهایی که تولید ناخالص اشان حدود ۴۰ برابر شما است،در برابر خروج سرمایه انسانی نگران میشوند اما اگر شما نگران نمی‌شوید باید صلاحیت خودتان را بررسی کنید. موضوع تلخ و گزنده این است که چنین فردی به عنوان مقام مسئول چنین حرف تلخی را می‌زند اما هیچگاه این موضوع از سوی مقامات مافوق و نهادهای نظارتی به محل سوال تبدیل نمی‌شود و حتی به چنین فردی آموزش بدهند تا دیگر چنین خطایی نکند.اینکه جامعه ای این همه نیروی انسانی با کیفیت تربیت کند اما به دلیل شرایط موجود، آنها ترجیح بدهد که از این مملکت برود باید مورد بررسی قرار بگیرد.
چرا نسبت به مسایل زیست محیطی حساسیت ندارید؟
مومنی افزود: یکی دیکر از مسائل مهم که در این اندیشه«توسعه فراگیر» مورد تاکید قرار می‌گیرد، نااطمینانی نسبت به آینده است. برای کشوری که بحران آمایش سرزمین و محیط زیست و آب دارد . اندیشه توسعه فراگیر کمک میکند که روی مسایل حاد متمرکز شویم. شر این موضوعات گریبان ما را رها نخواهد کرد زیرا گزارش‌های رسمی اعلام کرده که ایران به دلیل سدسازی گسترده بعد از ۱۳۶۸ و سدسازی در زمان کنونی که مرتب هشدار آب داده میشود، درشرایط بحرانی قرار دارد.
گزارش جهاد کشاورزی اعلام کرده که احتمال وقوع سیل بیش از پنج برابر شده است، حال چرا شما حساسیتی ندارید؟ من استدعا دارم که لیستی از موضوعاتی که روی آن حساسیت دارید را به من بدهید. اگر راجع به مشارکت و عدالت اجتماعی حساسیت ندارید، پس نسبت به چه چیزی ، حساس هستید تا از آن طریق بتوان شما را ارزیابی کرد؟.
مرکز زلزله نگاری کشور اعلام کرده که فقط در سال ۱۴۰۰ چیزی نزدیک به هشت هزار بار ایران لرزیده است. افراد اهل نظر به ما بگویند که این تعداد وقوع زمین لرزه چه نسبتی با وقوع سیل دارد و چه نسبتی با بحران فرونشست زمان دارد؟
نگرانی از راه افتادن مسابقه رانت‌جویی
نویسنده کتاب « اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری » در ادامه افزود: وقتی استفاده از سفره‌های آب زیرزمینی را در دستور کار گذاشتید، باعث شدید که زمین فرونشست کند. طبق گزارش های رسمی ۱۸ استان کشور در شرایط بحرانی قرار دارند. هشت میلیون واحد مسکونی در معرض تخریب هست و بقای ۲۴ میلیون انسان در سراسر کشور مورد تهدید واقع شده است..در گزارش زلزله نگاری آمده است که در یک سال ۶۷۴ مورد لرزش زمین در استان کرمان اتفاق افتاده که ۱۶۷ عدد آن بالای ۴ ریشتر بوده است.
توسعه فراگیر باید انسان را در مورد نااطمینانی با منشا طبیعت حساس کند ، اگر فردی در این مورد حساسیت ندارد لطفا ما را ارشاد کند! آمار مربوط به استان اصفهان هم نگران کننده است که از ۵۸۴ مورد از ابن لرزش‌ها در استان اصفهان رخ داده و در ماه حداقل یک موردش بالای پنج ریشتر بوده است..
وی در ادامه افزود: با وجود چنین وضعیتی مسابقه رانت جویی برای افتتاح کارخانه کاشی و سرامیک راه می‌اندازند! تمام افرادی که در ایجاد شرایط موجود مقصر بودند، برای گرفتن مجوزهای پتروشیمی و......تلاش میکند. افرادی که به نزدیکان خود چنین رانتی می‌دهند دارند کشور را در شرایط مخاطره آمیزی قرار می‌دهند.
روندهای نگران‌کننده را متوقف کنید!
نویسنده کتاب « مرزهای دانش توسعه» تصریح کرد: در فصلنامه اقتصاد و جامعه بخشی را به بحران آمایش سرزمین اختصاص دادیم که به ملاحظاتی دنیا در این زمینه پرداخته و پیش‌بینی شده که بین کشورها بر سر دسترسی به منابع آب شیرین جنگ اتفاق می‌افتد.
کشورهای صنعتی برای تجارت خارجی خود یک شاقول جدید به نام «آب‌بری اقلام صادراتی» وضع کردند. گزارش رسمی فائو را که می‌خوانید، متوجه می شوید که ایران در زمینه «آب‌برترین اقلام صادراتی» محصولات کشاورزی جز ده کشور اول دنیا است.
مسئولان ما احتیاج به آموزش زیادی دارند که درک کنند که کشور در چه شرایطی قرار گرفته است. من واقعا تقدیر میکنم از کارشناسان شرافتمندی همچون آقای بحرینیان که گزارشی منتشر کردند و اعلام کردند که خام فروشی از عوامل حاد کردن بحران آب است.
اگر از دریچه فساد نسبت به این موضوع حساسیت پیدا نمی کنید تنها لازم است تا گزارش آزانس را مطالعه کنید تا متوجه شوید که سهم سالانه تولید انرژی از آب حدود ۱۵ درصد است آن وقت آقای بحرینیان با زحمات بسیار محاسبه کردند که تولید هرکیلو محصول پتروشیمی 9 لیتر آب یا هر کیلو فولاد هشت لیتر آب نیاز دارد. واقعا نمی دانیم چطور باید با این دوستان صحبت کرد تا دلبستگی آنها به علم بیشتر شود؟. هم از طریق علم می‌توان فهمید که جرا به این روز افتادیم هم می‌توان فهمید که چه کاری را باید انجام داد تا کشور نجات یابد.
افزایش هشدار آمیز جمعیت حاشیه‌نشین به 25 میلیون نفر
وی در ادامه افزود: ما استدعا داریم که روندهای نگران کننده در نظام تدبیر کشور متوقف شود. از همه مهمتر باید به فقر و نابرابری ناموجه توجه کرد.گزارش رسمی اعلام میکند که جمعیت حاشیه نشین شهری در این کشور از حدود متعارف خارج شده و به ۲۵ میلیون نفر رسیده است.در گزارش مرکز پژوهش‌ها در مورد فقر آمده است که روند افزایش اندازه جمعیت زیر خط فقر به حدود 30 درصد رسیده است که یک سوم کل جمعیت است.
واقعا وعده‌های شما این بود که این تعداد فقیر در کشور باشد؟. کاهش فاصله افراد جامعه از خط فقر روند نگران کننده ای پیدا کرده است و ۴۰ درصد مردم در آستانه فرو غلتیدن به زیر خط فقر هستند و نکته چهارم این است که اقلام سفره های فقرا به طور همزمان و مرتب در حال کوچیکتر شدن و بی کیفیت شدن و گرانتر شدن است آنوقت آقایی پیدا میشود و اینگونه مطرح میکند که دولت در حال توزیع رانت در بخش نان است.
مومنی تصریح کرد: نکته پنجم این است که حیاتی‌ترین اقلام که روی سلامت خانواده تاثیر گذار است، حادترین شرایط را دارد . باید این هشدارها را درک کرد و اقدام فوری انجام داد. کارشناسان متعهد زیادی در جامعه وجود دارند که مرتب هشدار می دهند و این کفران نعمت است که توجهی نشود.
اگر از نظر علمی شبهه دارید، بهتر است پاسخگو باشید به هر حال شما خودتان آمار می‌دهید و کارشناسان توان ارایه آمار ندارند .البته شاید افرادی را دور خودتان جمع کردید که مرتب آماری ارائه می کنند که این تصور در شما شکل گرفته که در حال نزدیک شدن به قله هستید . این رویه باید اصلاح شود و باب گفتگوهای مشفقانه و ملی باز شود تا مقامات از دریچه کارشناسی موضوعات را تحلیل کنند الان دوستان دلسوز نظرات کارشناسی را مطرح می‌کنند اما نمی دانیم که چه فرایندی طی میشود که این آمار نادیده گرفته میشود .
