این باور اشتباه کشاورزان به آتش افروزی و تشدید فرسایش خاک می‌انجامد

اطلاعات نوشت: کشاورزان با استفاده از روش های سنتی برای کشت محصولات آب بر علاوه بر آسیب به ذخایر آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین، بعد از برداشت هم با به آتش کشیدن بقایای محصول خود سبب از میان رفتن خاک و میکرو اورگانیسم های مفید آن می‌شوند،موضوعی که کارشناسان نسبت به آن هشدار می دهند و مسئولان باید با آموزش ها و اقدامات مناسب مانع از اجرای این عمل اشتباه کشاورزان شوند.

سوزاندن بقایای گیاهی به ویژه برنج در شالیزارها بخش مهمی از عناصر غذایی و هیدروکربن‌ها که ترکیباتی اساسی در تقویت خاک و رشد محصول هستند ضعیف می کند و بر اثر تداوم این کار، از بین می‌روند و همچنین سلامت محیط زیست را به خطـر می اندازد.

 باقی ماندن بقایای گیاهی پس از برداشت محصول معضل بزرگی برای کاشت محصولات بعدی شده اسـت که امروزه به علت ناآشنایی بسیاری از کشاورزان برای رها و آزاد کردن زمین به منظور کشت بعدی، بقایای گیاهی را می‌سوزانند و یا دور می‌ریزند در صورتی که با به کارگیری تکنولوژی‌های جدید و با فرآوری بقایـای گیـاهی می‌توان استفاده‌های متعددی از آن ها کرد .

حـرارت حاصل از سوختن کاه و کلش در زمین حداکثر تا عمق ۴تا ۸سانتیمتری خاک اثر می کند و افزایش دمـای ایـن عمق از خاک سبب از میان رفتن میکرواورگانیسم های مفید خاک می‌شود و از سویی دیگر آتش به نقاط دیگر مزارع، ماشین آلات و ادوات کشاورزی انتقال می‌یابد و دود حاصل بر اثر سوزاندن ساقه‌های برنج محیط زیست را آلوده می‌کند؛ در صورتی که کاه و کلش را می‌توان در صنایع بسته‌بندی، تولید الکل اتانول، تولید چوب با کیفیت برتر، جیره دام به طور غنی شده، کمپوست سازی و تولید محیط کشت قارچ ‌های صدفی استفاده کرد.البته ناگفته نماند که شماری از کـشاورزان با تجربه هم با وجود این که به اهمیت بقایای گیاهی و نقش آن در ارتقای حاصلخیزی خاک پی برده‌اند اما به دلیل عـدم وجـود ادوات خاک ورزی مناسب به اجبار اقدام به آتش زدن بقایای محصول می‌کنند.

باور اشتباه کشاورزان

مدیر جهادکشاورزی محمودآباد در گفتگو با ایسنا می‌گوید: بسیاری از کشاورزان پس از این که محصول زراعی خود را برداشت می‌کنند، ساقه‌های باقیمانده گیاهان را آتش می‌زنند و تصور می‌کنند زمین را با هزینه‌ای ناچیز و زمانی کوتاه برای کشت بعدی آماده کرده‌اند.

محمد هادی‌زاده می‌افزاید: هرچند باور کشاورزان از آتش زدن ساقه‌های باقی مانده گیاهان برای از میان بردن علف‌های هرز باقیمانده، کمک به کنترل بخشی از آفات نباتی، و آماده سازی هرچه سریع‌تر زمین‌ها برای کشت دوم است، اما این کار به دلیل ناآگاهی آنان از مضرات سرمایه سوزی‌هایی که دارند، اجرا می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: به طور علمی اثبات شده است این روش اشتباه که از قدیم تاکنون ادامه داشته است، عوارض جبران ناپذیری  به همراه دارد.
هادی‌زاده با تأکید این که آلودگی هوای ناشی از دود غلیظ سوزندان کاه و کلش‌ها چهره برخی شهرها را در فصل‌ برداشت برنج که اکثر شالیزارها در مسیر گذر جاده‌های اصلی بین شهری و بین روستایی است با مشکل مواجه می‌کند، ادامه می‌دهد: افزایش حجم آتش سوزی‌های احتمالی در شالیزارها برای سلامت عمومی افراد جامعه مضر است.

وی سوزاندن کاه و کلش را موجب فشرده و شکننده شدن سطح خاک، کاهش شدید نفوذپذیری و فراهم شدن زمینه برای ایجاد فرسایش و شست و شوی مواد غذایی خاک برمی‌شمرد و یادآور می‌شود : سوزاندن کاه و کلش، مواد آلی خاک را به سرعت به ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم بدل می‌کند و این مواد سریعاً از طریق شست و شو و فرسـایش خـاک از بین می روند و همچنین هنگـام سـوختن کلـش مقداری از ازت و گوگرد خاک به طور بخار در می‌آید.

این مسئول با بیان این که کمبود مواد آلی خاک عـلاوه بـر کـاهش تـدریجی حاصـلخیزی خـاک سبب کـاهش تحمـل محصول زراعی به آفات، بیماری‌ها و تنش‌های محیطی مانند خشکی، سرما و شوری می‌شود، می‌افزاید : سوزاندن کاه و کلش در سال‌های متمادی، سبب از بین رفتن موجودات مفید خاک و به طور مداوم سبب کاهش عملکرد محصول می‌شود همچنین مواد سمی و گازهای حاصل از سوزاندن کاه و کلش سبب بیماری های تنفسـی و آلـودگی محـیط زیست خواهد شد.

بنا به این گزارش در سال‌های گذشته اداره کل حفاظت محیط زیست با ابزار پیشگیرانه در استان‌هایی که کشاورزی انجام می‌شود اقدام به پیشگیری از آتش زدن کاه و کلش کرده است و جریمه های سنگینی را هم در نظر گرفته است. همچنین در مواردی به دلیل اقدام علیه بهداشت عمومی و آلودگی هوا ، متخلفان به مراجع قضائی معرفی شده اند اما نباید فراموش کرد تا زمانی که فرهنگ سازی و آموزش های لازم از سوی ادارات ذیربط به کشاورزان ارائه نشود و و تجهیزات لازم برای خاک ورزی در اختیار کشاورز نباشد، روند معیوب و زیا آور به آتش کشاندن بقایای محصول و مخاطرات آن ادامه خواهد داشت.