جمیله کدیور: در سیصد و بیست و چهارمین روز جنگ غزه و پس از یک روز خونین دیگر و شهادت دهها فلسطینی، دور جدید مذاکرات توافق آتش بس بعد از گفتگوهای مقدماتی جمعه و شنبه (۲۳و ۲۴اوت /۲و ۳شهریور) جهتآماده شدن برای مذاکرات یکشنبه ۲۵اوت (۴شهریور) در قاهره، آغاز شد. به گفته منابع مصری، واشنگتن با «پیشنهادهای اضافی برای پر کردن شکاف بین اسرائیل و حماس و مکانیسم های اجرایی» با میانجی ها گفتگو کرد. منابع اسرائیلی هم گفته اند واشنگتن پیشنهاد جدیدی را مطرح کرده که شامل کاهش شمار نیروهای اسرائیلی در «محور فیلادلفی» است، به طوری که تنها چند نقطه بازرسی باقی بماند.
اخبار درز کرده به بیرون مبین آن است که اسرائیل با کمک دولت آمریکا موفق شده است میانجیگران را به جزئیات بکشاند و از هدف اصلی مذاکرات که توقف تجاوز به نوار غزه و خروج نیروهای اشغالگر از آن است، منحرف و متمرکز بر جزئیات فنی و سیاسی مربوط به سرنوشت حضور اسرائیل در محور فیلادلفی و گذرگاه رفح و گذرگاه نتزاریم کند.
همزمان با پایان مذاکرات ۱۵و ۱۶اوت (۲۵و ۲۶مرداد) آتش بس غزه در دوحه، ایالات متحده آمریکا فضایی تصنعی از خوش بینی در رسیدن قریب الوقوع به توافق آتش بس ایجاد کرد. روز جمعه ۲۳اوت (۲شهریور) نیزاعلام کرد که پیشرفت‌هایی در مذاکرات قاهره حاصل شده است.
این خوش بینی بی پایه در شرایطی که اسرائیل با شدت تمام به جنایتهایش ادامه می دهد و آمریکا دست رژیم تروریست صهیونیستی را در انجام هرگونه عملیات نظامی در غزه کاملا باز گذاشته است، با این هدف اعلام شد تا اولا توجهات را از عدم پیشرفت در مذاکرات آتش‌بس و سنگ اندازی های اسرائیل در مذاکرات منحرف کند، ثانیا در شرایطی که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بایدن نیازمند برگ برنده ای برای دمکراتها ست تا با نقاب میانجی صلح و آتش بس، نقش ایالات متحده را از شریک جنایتهای اسرائیل و حامی اصلی مالی و تسلیحاتی و نظامی رژیم تروریست صهیونیستی پنهان و تحت الشعاع ایجاد خوش بینی کاذب قرار دهد و بالاخره با ایجاد فضایی مصنوعی مبنی بر اینکه آتش بس قریب الوقوع است و جهت تحقق آن، باید جلو هر اقدام تنش زایی در منطقه ایستاد، واکنش ایران و متحدانش را در قبال ترورهای اخیر رهبران مقاومت متوقف کندیا به تعویق اندازد و در صورت هر اقدام احتمالی شکست مذاکرات آتش بس را بر گردن واکنش آنها بیندازد.
این فضای خوش‌بینی کاذب چندان نپایید و با اعلام مکرر موضع مخالف نتانیاهو با هر توافقی فرو ریخت.
در حالی که نه آمریکا و نه میانجی‌ها جزئیات پیشنهادی را که در پایان آخرین دور مذاکرات در دوحه اعلام شد و تفاوت آن را با نسخه‌های قبلی فاش نکرده اند، برخی منابع رسانه‌ای اسرائیلی جزئیاتی از پیشنهاد را اعلام کردند. از جمله پیشنهاد جدید اکثر خواست های اسرائیل را بدون حل اختلاف بر سر محورهای فیلادلفی و نتزاریم برآورده می کند؛ تعداد و اسامی بازداشت شدگانی که در مرحله اول آزاد می شوند را تعیین می کند؛ شامل اولین آزادی زنان، سربازان اسرائیلی و زندانیان زنده و شامل اسامی اسرای فلسطینی است که به ازای هر زندانی اسرائیلی آزاد خواهند شد...
حال یک هفته پس از مذاکرات دوحه، هیات های مذاکره کننده عازم قاهره شده و گفته می شود مقامات آمریکایی و اسرائیلی با نقشه به روز شده ای درزمینه استقرار نیروهای اسرائیلی در محور فیلادلفی برای مذاکره آمده اند و تیم مذاکره کننده برای کاهش شکاف در توافق به ویژه در مورد محور فیلادلفی با مصریان که به شدت با آن مخالفند، تلاش می کند.
اگرچه ایالات متحده تلاش های دیپلماتیک زیادی -اعم از سفرهای منطقه ای وزیر خارجه و تماس های تلفنی رئیس جمهوری و معاونش با نتانیاهو و شرکت تیم بلندپایه آمریکایی در مذاکرات آتش بس - برای دستیابی به موفقیت در جایی که دیپلماسی اش در ماههای گذشته شکست خورده، داشته و پیشنهاد خود را به عنوان «آخرین فرصت» برای دستیابی به آتش بس و «پیشنهادی برای پر کردن شکاف ها» اعلام کرده و گفته شده است تیم های مذاکره کننده برای کاهش شکاف در توافق تلاش می کنند، اما مذاکرات قبلی به دلیل لجاجت اسرائیل در به کرسی نشاندن خواست هایش به افزایش شکاف بین دو طرف منجر شد.
پیشنهاد جدید هم که جزئیاتش رسما اعلام نشده، اگر بی توجه به طرف فلسطینی درصدد تحمیل شروط جدید نتانیاهو از جمله ادامه جنگ بعد ازتوافق آتش بس باشد، شکستی دیگر در روند مذاکرات از زمان آغاز گفتگوها در ابتدای سال جاری میلادی تاکنون است که زمینه ساز جنایت های بیشتر اشغالگران صهیونیست و تشدید کشتار فلسطینیان خواهد بود.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز ۱۹اوت (۲۹مردادماه) گفت که اسرائیل آخرین پیشنهاد مورد حمایت آمریکا برای آتش‌بس در غزه را پذیرفته و اکنون بر حماس است که با این طرح موافقت کند. او افزود که مستقیما از نتانیاهو شنیده است که اسرائیل پیشنهاد رفع شکاف ها را پذیرفته است و ابراز امیدواری کرد که حماس نیز همین کار را انجام دهد. سفیر آمریکا در سازمان ملل هم ۲۱اوت (۳۱مرداد) در شورای امنیت گفت: یک توافق آتش بس و آزادی گروگان ها نزدیک است و از اعضا می خواهیم تا حماس را تحت فشار قرار دهند تا پیشنهاد را که اسرائیل با آن موافقت کرده است، بپذیرد.
علیرغم آنچه مقامات آمریکایی در مورد پذیرش پیشنهادها توسط اسرائیل اعلام کردند، تل آویو بار دیگر تائید کرد که هیچ مذاکره ای را که منجر به پایان جنگ شود، نمی پذیرد و از غزه خارج نمی شود. این اظهارات و اظهارات گذشته به این معنی است که موانع قبل از دور جدید مذاکرات در قاهره، مثل گذشته وجود دارد.
در حالی که حماس بارها موافقت خود را با پایان جنگ و آتش بس دائمی اعلام کرده، نتانیاهو حتی یک بار هم مستقیماً پذیرش وموافقت با هیچ پیشنهادی را اعلام نکرده و و هر بار هرگونه توافقی را رد و بر مواضع سخت خود پافشاری کرده است و این آمریکایی‌ها بودند که مسئولیت سخنگویی اسرائیل را در مقاطع مختلف بر عهده گرفتند. از جمله با پیشنهاد بایدن که او در سخنرانی خود در ۳۱می ارائه کرد و گفت این یک پیشنهاد اسرائیلی است و حماس با برخی اصلاحات با آن موافقت کرد، اما نتانیاهو آن را رد کرد. با این عقبه، دولت آمریکا بلندگوی خواست های جدید نتانیاهو شده و درصدد تحمیل آن به میانجی ها ست.
نتانیاهودر دیدار اخیرش با نمایندگان خانواده‌های نظامیان کشته شده و نظامیان اسیر با اعلام این که نسبت به رسیدن به توافقی با حماس درباره آتش‌بس در غزه و تبادل اسرا اطمینانی وجود ندارد و به وزیر خارجه آمریکا اطلاع داده اسرائیل تا زمان «نابودی» حماس به جنگ ادامه خواهد داد، تأکید کرد با وجود فشارهای شدید به هیچ وجه از محورهای فیلادلفی و نتزاریم که از نظر نظامی و سیاسی دارای اهمیت استراتژیک هستند عقب‌نشینی نخواهد کرد.
دفتر نتانیاهو روز پنجشنبه قبل از شروع مذاکرات قاهره مجددا بر تعهد وی به دستیابی به "همه اهداف جنگ" قبل از آتش بس تاکید و پایبندی او به این اصل را تائید کرد که اسرائیل باید کریدور فیلادلفی را کنترل کند ...
این در حالی است که حماس بارها اعلام کرده به توافقی که در دوم ژوییه تصویب شد و مبتنی بر پیشنهاد جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا و قطعنامه شورای امنیت بود، پایبند است و آمادگی خود را برای اجرای این توافق اعلام کرد.
به این ترتیب، بر أساس شواهد و قرائن، هدف اصلی اسرائیل از مذاکرات آتش بس، نه پایان جنگ و آزادی اسرای اسرائیلی، بلکه اشغال غزه است. بالتبع با توجه به این هدف، مذاکرات آتش بس صرفا نمایشی برای مشغول کردن افکار عمومی و خرید وقت برای إتمام عملیات اشغال غزه است.
نکته قابل توجه اینکه به رغم صراحت لهجه حماس در مورد آتش بس، همچنان حماس مسئول عدم انعقاد توافق توسط آمریکا معرفی می شود و این یکجانبه نگری و سوگیری آمریکا به نفغ اسرائیل عملا دستیابی به توافق را قریب به محال کرده است. این سناریو در هر دور مذاکره تکرار شده است و هنوز هم ادامه دارد.
به نظر می رسد انعطاف‌پذیری مقاومت در مذاکرات قبلی، نتانیاهو را به این باور رسانده است که می‌تواند پشتگرم به حمایت های آمریکا با کشتن تعداد بیشتری از غیرنظامیان فلسطینی و ترورهای هدفمند و ارائه شروط جدید، امتیازاتی را از مقاومت در مذاکرات دریافت کند. از این رو، آنچه نتانیاهو را به لجاجت در حصول توافق برای توقف جنگ سوق می دهد، اعتقاد او به این باور است که انعطافی که مقاومت نشان می دهد، از ضعف آنها و فرصتی برای فشار بیشتر برای رسیدن به پیروزی است.
در مقابل، رهبران حماس و جهاد اسلامی همچون گذشته ضمن تاکید بر ضرورت تسریع در ارسال کمک‌های بشردوستانه و نیازهای ضروری فلسطینیان در نوار غزه صرف نظر از نتایج مذاکرات جاری، اعلام کردند که موضع مقاومت و ملت فلسطین این است که هرگونه توافقی باید به توقف کامل جنگ، خروج نیروهای اشغالگر از غزه، آغاز بازسازی این باریکه، پایان محاصره و مبادله اسرا منجر شود. آنها سران رژیم اشغالگر را مسئول شکست تلاش‌های میانجی‌ها از طریق اصرار بر ادامه جنگ و عقب نشینی از توافقات قبلی به ویژه طرح مورد پذیرش حماس در دوم جولای دانستند.
تردیدی نیست که نمی توان موضع مشابه آمریکا با اسرائیل در قبال حماس را در بی نتیجه بودن مذاکرات آتش بس تا کنون نادیده گرفت. موضعی که بر این باور است که حماس و تمامی نیروهای مقاومت در فلسطین باید شکست خورند و نابود شوند و هیچ دستاوردی برای مقاومت که در طوفان الاقصی بسیاری از معادلات منطقه را تغییر داد، محقق نشود.
همسویی آشکار آمریکایی‌ها در مذاکرات آتش بس با اسرائیل و نادیده گرفتن طرف فلسطینی به این معنی است که هیچ تضمینی برای جدی بودن مذاکرات جهت تحقق صلح و آتش بس از این طریق وجود ندارد. اگر آمریکا واقعا خواهان توقف جنگ و برقراری آتش بس بود، می توانست با قطع کمک های مالی و تسلیحاتی که در اختیار اسرائیل قرار داد یا با عدم حمایت سیاسی در نهادهای بین المللی این کار را انجام دهد و با این اقدامات فشار واقعی بر اسرائیل برای پایان جنگ وارد کند. به علاوه واشنگتن اگر واقعا خواهان آتش بس است برای دستیابی به توافق باید به طرحی که بایدن قبلاً ارائه داده بود و بر اساس آن قطعنامه شورای امنیت صادر شد و حماس با آن موافقت کرد، پایبند باشد.
با توجه به اینکه پیشنهاد جدید آمریکا اختلافات عمده را حل نشده باقی می گذارد و به نظر می رسد با خواست های جدید نتانیاهو در ماه ژوییه مطابقت دارد، به همین دلیل به باور بسیاری از ناظران پیشنهاد اخیر آمریکا به نفع مواضع نتانیاهو، مذاکرات را به بن بست رسانده و برگزاری نشست برنامه ریزی شده در قاهره نیز هیچ نتیجه ای در بر نخواهد داشت مگر اینکه واشنگتن نتانیاهو را تحت فشار قرار دهد تا شروط جدید خود را کنار بگذارد که ظاهرا این أراده درآمریکا موجود نیست.
