اطلاعات نوشت: درحالی که سال زراعی جدید به زودی آغاز می شود،بی برنامگی وسوء مدیریت درامر تامین،قیمت گذاری وتوزیع به موقع انواع کود کشاورزی که مولفه ای اساسی دربهبود کمی وکیفی محصولات زراعی وباغی محسوب می شود، بخش کشاورزی وبه تبع، امنیت غذایی کشور را تهدیدمی کند.
داستان چالش در تامین وتوزیع به موقع کود کشاورزی ماجرایی همه ساله است، اما امسال از این جهت سالی است دریغ از پارسال.
در سال جاری ودر اواخر دولت سیزدهم، دولت گذشته بهای انواع کودهای شیمیایی کشاورزی رابه نفع کارخانه‌های پتروشیمی که تولیدکننده برخی از مهمترین انواع این کودها هستند، ۱۳۵ درصد افزایش داداما وقتی صدای اعتراض کشاورزان ونهادهای صنفی بلندشد، به ظاهر وبا تناقض گویی، از آن مصوبه عقب نشینی کرد.اما درعین حال اکنون مشخص شده است که کارخانه های پتروشیمی در اقدامی که به کودتای پتروشیمی می ماند برای حدود ۲ ماه از تحویل کودهای پتروشیمی خودداری کرده اند تا ظاهرا دولت سیزدهم تسلیم شده وقیمت این کودها را افزایش داده است.
به گفته فعالان حوزه کشاورزی، در سال جهش تولید با مشارکت مردم ،۲ بار با پدیده گران شدن کودهای کشاورزی مواجه شده‌ایم؛ نخست در فروردین ۱۴۰۳که بهای هرکیلو کود اوره از ۱۵۳هزار تومان به ۱۹۵هزار تومان افزایش یافت.
پس از این ۳۰درصد افزایش ، دوباره در مرداد ماه ۱۴۰۳بهای انواع کودهای کشاورزی ازهرکیلو ۱۹۵به ۳۹۵هزار تومان؛ یعنی حدود ۱۰۲درصد افزایش یافت.
بنابراین در طول حدود ۴ماه این درصد افزایش بهای کودها در حالی که قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی فقط حدود ۱۶درصد افزایش داشته ،در میزان کشت محصولات کشاورزی در سال زراعی پیش رو تأثیر منفی خواهد گذاشت.
درهمین حال هنوز هم خبری از توزیع سریع کودهای کشاورزی نیست؛ ضمن اینکه واردات کمبودهای کود کشاورزی کماکان بلاتکلیف است.
دراین باره ،علی قلی ایمانی، مدیرعامل بنیاد ملی گندم‌کاران درگفتگو با مهر اظهار می کند: عدم تأمین به‌موقع، به‌اندازه و ترکیبی کودهای شیمیایی به‌ویژه کودهای پتاسه وفسفاته برای کشاورزان «نوش دارو پس از مرگ سهراب» است.
وی با اشاره به گرانی این ماده حیاتی برای گیاهان و کمبود آن می افزاید: گرانی و عدم تأمین به موقع ،به اندازه و ترکیبی کودهای شیمیایی یعنی خلأ درعملکرد و شکست طرح خودکفایی گندم.
وی ادامه می دهد: با افزایش روزافزون جمعیت و تقاضای برای مواد غذایی، ضروری است تولید محصولات کشاورزی کشور چندین برابر شود.اراضی زیر کشت و سطح تولید کنونی قادر به پاسخگویی به تقاضای مردم نیست که دولت‌ها ناچار به واردات محصولات کشاورزی برای تأمین غذای مردم هستند.
مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران با اشاره به اینکه تقاضا برای غذا رو به افزایش بوده و درعین حال سطح اراضی کشاورزی به دلیل احداث جاده‌ها، توسعه شهرک‌های صنعتی و همچنین توسعه شهرها رو به کاهش است، یادآور می شود: تنها راه تأمین غذا با همین سطوح اراضی موجود، افزایش عملکرد در واحد سطح با افزایش بهره‌وری از منابع پایه آب، خاک و محیط زیست و به‌کارگیری دانش و فن و همچنین تجربه با استفاده از نیروهای کارآمد و متخصص در بخش کشاورزی میسر خواهد شد.
ایمانی به نیازمندی بخش کشاورزی به کود اشاره کرده ومی گوید: یکی مؤلفه‌های بسیار مهم در جهان و کشور ما جهت افزایش محصول در واحد سطح و حاصلخیزی خاک جهت رشد و نمو گیاه، استفاده از انواع کودهای شیمیایی است. در کشور ما با توجه به نظر مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور ، در طول یک سال زراعی نیاز به ۵/۴تا ۵میلیون تن کود از انواع مختلف داریم .بااین حال طی سنوات گذشته هنوزتامین کودهای کشاورزی از مرز ۳میلیون تن عبور نکرده است که این موضوع باعث خلأ عملکرد در واحد سطح می‌شود؛ یعنی پتانسیل برای تولید محصول بیشتر وجود دارد ولی چون تغذیه مناسب و به اندازه انجام نمی‌گیرد ما با کاهش عملکرد محصولات کشاورزی در واحد سطح رو به رو هستیم.
وی تصریح می کند: یارانه محدودی برای تأمین کود شیمیایی کشاورزی چه در بخش وارداتی‌ها و چه تولید داخل، در نظر گرفته شده که همه ساله با عدم افزایش یارانه برای بالا بردن قیمت کود، دست در جیب کشاورزان می‌کنیم. به طوری که این افزایش قیمت‌ها هیچ تناسبی با افزایش قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی ندارد. این موضوع باعث شده حتی در صورت موجود بودن کود ،کشاورزان توان خرید نداشته باشند ودرنتیجه یا از کود استفاده نکنند یا کمتر استفاده کنند.
مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران با اشاره به عدم تأمین به هنگام کودهای مورد نیاز کشاورزان، ادامه می دهد: موضوع دیگر عدم تأمین به موقع، به اندازه و ترکیبی کودهای شیمیایی به ویژه کودهای پتاسه و فسفاته است که همه ساله یا تأمین نمی‌شود یا دیر به دست کشاورزان می‌رسد؛ لذابه اصطلاح «نوش دارو پس از مرگ سهراب». به عنوان مثال در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۳تعداد زیادی ازکشاورزان در اقصی نقاط کشور محصولات را بدون استفاده از کودهای پایه کشت کرده اند.
این کارشناس حوزه کشاورزی اظهار می کند: امسال ودر سال زراعی پیش رو هم که در ۱۰روز آینده با کشت محصولاتی مثل گندم، جو و کلزا در مناطق سردسیر شروع می‌شود ،موجودی کود کشاورزان به اندازه کافی نیست که پاسخگوی ۶میلیون هکتارکشت گندم، ۲میلیون هکتارکشت جو و ۵۰۰هزار هکتارکشت کلزا و حبوبات و سایر محصولات ؛ مجموعاً به میزان ۵/۸میلیون هکتار سطح زیر کشت این محصولات باشد.
وی می افزاید: همچنین با توجه به عدم تخصیص ارز برای واردات کودهای فسفاته و بخشی ازکودهای پتاسه و همچنین با توجه به عدم تحویل کود اوره در ۲ماه گذشته توسط پتروشیمی‌ها ، به نظر می‌رسد که در کشت پاییزه پیش رو کشاورزان با کمبود کود رو به رو شوند که این موضوع به شدت روی تولید محصولات به ویژه گندم که امسال در تولید آن به خودکفایی رسیدیم اثر منفی گذاشته و باعث می‌شود که خودکفایی آن استمرار نیابد .همچنین در بعضی از محصولات مثل شکر و برنج که قرار است به خودکفایی برسیم نیز از هدف دور شویم ودرمجموع امنیت غذایی کشور تحت تاثیر قرارگیرد.
ایمانی با بیان این که دولت چهاردهم وظیفه سنگینی در این زمینه به عهده دارد، تصریح می کند: در سالی که از سوی مقام معظم رهبری سال جهش تولید با مشارکت مردم نامگذاری شده ،کشاورزان پای کار تولید هستند؛ بنابراین دولت مردان هم باید جهت تحقق این شعار درصدد رفع موانع افزایش تولید کشاورزی برآیند و دراین راستا تمام تلاش خود را معطوف به اصلاح و تعدیل قیمت کودکشاورزی و همچنین تأمین به موقع ،به اندازه و ترکیبی کودهای شیمیایی کنند تا بتوانیم در اکثر محصولات، کشور را از واردات بی نیاز ، اشتغال و معیشت کشاورزان را حفظ و از مهاجرت روستاییان از روستا به شهرها که جایگاه تولید محصولات کشاورزی را با چالش مواجه می کند، جلوگیری کنیم.
همچنین دراین باره حمید رسولی، مدیرعامل شرکت خدمات حمایتی کشاورزی ضمن تایید افزایش قیمت کودهای کشاورزی درسال زراعی پیش رو وهمچنین توقف ۵۰ روزه تحویل این کودها توسط شرکت های پتروشیمی به کشاورزان، می گوید:شرکت‌های پتروشیمی به علت تعیین تکلیف مطالبات خود از دولت، مدت ۵۰ روز از تحویل کود اوره به بخش کشاورزی خودداری نمودند.امادر نهایت مصوبه هیئت وزیران به الزام آنان به تحویل کود اوره، منتهی شد که با این تدبیر، تحویل کود اوره بخش کشاورزی به شرکت خدمات حمایتی کشاورزی آغاز شده و هم اکنون توزیع کود اوره در سراسر کشور طبق روال درجریان است.
حال باید دید این وعده وزارت جهاد کشاورزی درعمل چگونه محقق خواهد شد وآیا کودهای کشاورزی به موقع به دست کشاورزان خواهد رسید یا این داستان همچنان ادامه دارد.
