مرصاد جعفری:  برای شهروندان کلانشهرها بهره مندی از   هوای سالم   مانند شرایط مساعد اقتصادی، به آرزو تبدیل شده  است که به نظرمی رسد روز به روز دست نیافتنی  تر می شود.

گزارش شرکت کنترل کیفیت هوا از پایتخت نشان می دهد که از ابتدای سال 1403، شهروندان فقط 2 روز هوای پاک را تجربه کرده اند. این در شرایطی است که یکی از اصول و بندهای اصلی حقوق شهروندی برخورداری از هوای سالم برای ساکنان آن شهر است. آمار مرگ و میر هم گویای این حقیقت تلخ است که بیماری های قلبی و عروقی و تنفسی درصد بالایی از فوتی ها طی هر سال را سبب می شود. 

در این مقوله، سمت وسوی مطلب با مدیران شهری و وزارتخانه های متولی است  که  بپرسیم برای عبور از این بحران تا کنون چه کرده اند؟ صحبت از برنامه ریزی، طرح، تبصره و قانون نیست که دور زمانی است از این مرحله عبور کرده ایم و چند سالی است، کشور   مسلح به قانون هوای پاک است! بحث اصلی، میدان اجراست که چقدر این تبصره، قانون و دور باطل بوروکراسی اداری از سوی مدیران شهری به مرحله اجرا رسیده است؟ پر واضح است که کیفیت سوخت نیروگاه های ما بسیار نازل است،  و   کیفیت   بنزین      تولید  ی   حتی صدای خودروسواران  را   به خاطر   هزینه های سرسام آوری که برای  رفع صدمات ناشی از سوخت های  غیراستاندارد  متحمل می شوند ،در آ ورده است. بنزین سوپر هم که به گوهری نایاب تبدیل شده  است . 

از طرفی طرح های کاهش آلودگی و ترافیک هم که بسان روش درمانی  ناکارآمد است که  گوییا افراد ناکاربلد آن  را پیشنهاد داده اند ودراجرا موقیت آمیز نبوده است. ضعف طراحی واجرای این گونه طرحها  را از چهره نابسامان شهر در بیشتر ایام سال می شود رصد کرد. 

درسالهای گذشته به طور معمول در فصول گرم معضل آلودگی هوا   کمتر می شد و مسئولان نفسی راحت و هرچند کوتاه   می کشیدند، اما اکنون این شرایط بسیار فرق کرده است. آلودگی هوا نه تنها میهمان کلانشهرهای ما نیست بلکه در قامت میزبان قد علم کرده است که فصل گرم و سرد نمی شناسد! 

به این معضل پدیده اقلیمی توفان گرد و خاک و ریزگرد را هم باید اضافه کرد که بیشتر منشا خارجی دارد تا داخلی. حال پرسش  اینجاست که مدیران شهری در چه حال و هوایند  ؟ تصمیماتشان چه تاثیر ی بر مقابله با آلودگی هوا داشته است ؟ آیا به گذر زمان، باد و پدیده های جوی دلخوش کرده اند یا تسلیم شده اند؟ شاید هم ناتوانن اند در به کارگیری روش های اصولی و بین المللی آزمایش شده.

امروز با شرایطی مواجه هستیم که از سازمان های گوناگون نظیر هواشناسی، محیط زیست، شرکت کنترل کیفیت و حتی نهاد های درمانی، گزارش های ناگوار می شنویم از اینکه معضل آلودگی در فصل گرم با ایفای نقش «آلاینده ازن تروپوسفری» رخنمون شده است.   ترکیبات آلی آلاینده اُزن از کجا می آید؟ آدرس را که پیگیری می کنیم سرراست به سوخت های کیفیت پایین نیروگاه ها و تولید و انتشار ترکیبات آلی و اکسیدهای نیتروژن می رسیم که تولید کننده اصلی آلاینده اُزن جو پایین در حضور نور گرما بخش خورشید هستند.

 با این حساب  تقصیر را نمی  توان گردن طبیعت انداخت  و  دلیل اصلی این شرایط ماندگار و پر تکرار، ناکارآمدی تصمیمات مدیران و مسئولان و طرح های بی سرانجام آنهاست. در دولت گذشته هربار که  خبرنگار ان  یا  متخصصان و  دانشگاهیان ازدلایل  مازوت  سوزی نیروگاه  ها  می پرسیدند  ،   گروهی از مسئولان عملا مازوت سوزی را کتمان می کردند، گروهی دیگر  فقط از چند نیروگاه نام می  بردند که به زعم آنان  تاثیری بر آلودگی ندارد و مسئولی دیگر رسما اعلام می کرد که مازوت سوزی عامل این آلودگی و شدت آلاینده هاست.  
 

مسئولان و مدیران شهر! معضل آلودگی هوا با قدرت، شدت و ماندگاری بیشتر همچنان پابرجاست. تنها جبهه مقابله با آن هم گذر زمان و باد است که به نظر باید دست به دعا شویم برای رخداد آن! از طرفی چندی پیش، شهردار پایتخت از ورود ناوگان برقی (اتوبوس و تاکسی) سخن گفت که بعد از جریان انتخابات در حد همان بنرهای تبلیغاتی باقی مانده است و فعلا که خبری از این ناوگان نیست. جالب است    بدانید هفته گذشته در برخی   روزها  شاخص  آلودگی یا کیفیت کلانشهر تهران از 120 هم  گذشته بود  !  این شرایط اسفناک را مرهمی باید که فعلا در راه نیست.