اطلاعات نوشت: درحالی که سامانه های متعدد دولتی راه اندازی شده برای انجام امور فعالان تجاری واقتصادی مانند سامانه جامع تجارت، سامانه جامع تجارت داخلی،سامانه مرکز مبادله ارز وطلا، سامانه یکپارچه مجوزها، سامانه اعتبار سنجی ورتبه بندی، سامانه متمرکز تجارت خارجی جهادکشاورزی ومانند آن،می رفتند که کمک حال بخش خصوصی برای روان سازی امور تولید وتجارت باشند، اما ظاهرا ماجرا برعکس شده است.

فعالان تجاری واقتصادی می گویند پیچیده ونامفهوم بودن نحوه استفاده از سامانه های تجاری و مراحل متعدد پیش بینی شده درآن ، انجام امور فعالان تجاری واقتصادی را حتی کندتر از روش کاغذی، کرده است.

به گفته آنان،اطلاع رسانی کافی وروشن درباره نحوه استفاده از این سامانه ها نیز انجام نشده واین امر استفاده از آنها را دشوار کرده است. به علاوه، درحالی که قرار است راه اندازی این سامانه ها به حذف مراجعه حضوری وصرفه جویی در وقت وهزینه منجر گردد، اما ساختار سامانه ها طوری طراحی شده که چندین باره به مراکز دولتی ذیربط را ضروری می سازد واین نوعی نقض غرض به شمار می آید.

چراکه در دوران گذشته کاغذی هم فعالان اقتصادی مجبور به مراجعات حضوری متعدد به دستگاه های مسئول بودند واکنون نیز کم وبیش همان رویه حاکم است.

درکناراین، تعدد سامانه ها هم مشکل دیگری است. اکنون شرایط به گونه ای است که هر دستگاه یا وزارتخانه برای خود سامانه ای جامع ایجاد کرده ومرتبطان مجبورند امور خود رااز طریق این سامانه ها انجام دهند اما مشکل از آنجا شروع می شود که بسیاری از این سامانه ها به هم متصل نبوده وزبان مشترکی هم ندارند لذا فعالان اقتصادی مجبورند گاها سرگردان بین دستگاه های مختلف تردد کنند تا سرانجام اپراتور سامانه ای را یافته واز او درباره رفع مشکل سوال نمایند.

بدین ترتیب اکنون نه تنها راه اندازی سامانه های مختلف مشکلی از فعالان بخش تولید وتجارت حل نکرده بلکه حتی نگرانی های جدیدی چون هک شدن یا لو رفتن اطلاعات تجاری هم برای آنان ایجاد کرده است.

محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران دراین باره می گوید:دلایل مختلفی وجود دارد که توضیح می‌دهد چرا بخش بزرگی از فعالان اقتصادی با تعدد سامانه‌ها مشکل دارند و خواستار یکپارچه شدن آنها هستند.

وی ادامه می دهد : سامانه‌ها به این دلیل وارد چرخه اقتصادی و بوروکراسی کاری شده‌اند که کارها راحت‌تر از قبل انجام بگیرد. در سیستم قبلی که به صورت حضوری و کاغذی انجام می‌شد فرایند انجام کارها مثل مجوز گرفتن یا ثبت سفارش‌ها با کندی همراه بود، به همین دلیل با الکترونیکی شدن امور، سامانه‌ها نیز طراحی شدند تا مردم با مشکلات کمتری مواجه شوند و کارها با سرعت بیشتری انجام شود.

وی تصریح می کند:  اما در حال حاضر با شرایطی که سامانه‌ها دارند، نه تنها رسالت خود را برای رفع موانع و سرعت بخشیدن به امور از دست داده‌اند، بلکه خود مشکلات مضاعفی را ایجاد کرده‌اند. در واقع نوع کارکرد و نگاه بالا دستی به ایجاد سامانه‌ها به نوعی است که هر سازمان نه تنها سامانه مخصوص به خود را دارد، بلکه بعضا بیش از یک سامانه طراحی کرده‌اند.

این فعال بخش خصوصی با اشاره به مشکلات فعلی سامانه‌های تجاری واداری،می گوید: تعدد سامانه‌ها وقت زیادی را از مراجعان می‌گیرد. هر سامانه اطلاعات را به صورت جداگانه دریافت می‌کند و با بقیه سامانه‌ها همخوانی ندارد، یعنی برای ورود به هر سامانه فرد باید مجدد اطلاعات خود را از ابتدا وارد کند.

نجفی منش می افزاید :به علاوه، این سامانه‌ها به یکدیگر متصل نیستند و این مهمترین مشکل تعدد سامانه‌ها در سیستم اقتصادی برای فعالان اقتصادی است. در واحدهای تولیدی و اقتصادی باید نیروی زیادی صرف وارد کردن اطلاعات در این سامانه‌ها شود که وقت و انرژی را از بخش تولیدی به سمت غیرتولیدی می‌برد.

وی ادامه می دهد: اگر سامانه‌ها طوری طراحی می‌شدند که به یک سامانه مادر متصل بودند، هر فرد یک بار اطلاعات خود را وارد می‌کرد و نیازی به ثبت کردن آن در دیگر سامانه‌ها نبود. در این صورت می‌شد گفت که سامانه‌ها رسالت خود را برای سرعت بخشیدن به فرآیندها، برداشتن موانع زمانی وروان سازی را به خوبی انجام داده‌اند.
 
وی اظهار می کند: مشکل دیگر که به نوعی مانع بزرگی برای کسب‌وکارها و فعالان اقتصادی ایجاد کرده است به قطع بودن سامانه‌ها مربوط می‌شود. یعنی علاوه بر این که فعال اقتصادی باید برای هر سامانه وقت و انرژی جداگانه‌ای صرف کند، بلکه باید با مشکل قطعی آنها نیز دست و پنجه نرم کند. قطع بودن سامانه‌ها زمانی گریبان فعال اقتصادی را می‌گیرد که به طور مثال باید در بازه زمانی 10 روزه یک فرایندی را از طریق سامانه انجام داد. مثلا ما برای گرفتن مجوز حداقل باید چهار ماه در صف نوبت باشیم، وقتی نوبتمان می‌شود بانک مرکزی 20 روز وقت می‌دهد که فرایند ثبت آنلاین آن را از طریق سامانه‌ها انجام دهیم. وقتی به سامانه مراجعه می‌کنیم با قطعی مواجهه می‌شویم.

عضو هیات نمایندگان اتاق تهران می افزاید: این فرایند به یک سیکل معیوب برای فعالان اقتصادی در اکثر سامانه‌ها تبدیل شده است و واحدهای صنعتی را به شدت گرفتار کرده است. فعال اقتصادی و صنعتگران به جای این که روی تولید بیشتر و باکیفیت‌تر تمرکز داشته باشد، باید دغدغه ثبت اطلاعات و انجام امور از طریق سامانه‌های متعدد را داشته باشد که در انجام این کار هم باید با غول بزرگ قطعی سامانه‌ها بجنگد.
وی تصریح می کند : اثری که تعدد و قطعی سامانه‌ها درنهایت برای اقتصاد به جای می‌گذارد، مستقیما تولید را هدف قرار می‌دهد.

شعار امسال افزایش تولید با مشارکت مردمی است، اما با موانعی که سامانه‌ها برای تولیدکننده‌ها و فعالان اقتصادی ایجاد می‌کنند محقق شدن این شعار با مشکل مواجه می‌شود.

نجفی منش می افزاید :مشکل دیگری که ممکن است این سامانه برای فعالان اقتصادی و واحدهای تولیدی ایجاد کنند، هک شدن آن است. با هک سامانه‌ها مهم‌ترین اطلاعات بخش اقتصادی کشور در دسترس عموم قرار می‌گیرد و ممکن است گروهی با استفاده از این اطلاعات سوءاستفاده‌هایی کنند. صنعتگران با وسواس و حساسیت فراوان از اطلاعات کسب‌وکار خود نگهداری می‌کنند وحال اگر یکی از این سامانه‌ها هک شود و اطلاعات آن به بیرون درز پیدا کند، دود آن ابتدا به چشم فعالان اقتصادی می‌رود و در سطح تولید و اقتصاد کشور را متضرر می‌کند.

وی می گوید : هک شدن سامانه‌ها از دو جهت می‌تواند فعالان اقتصادی را متضرر کند. جهت اول ، وجه بیرونی دارد. با توجه به تحریم‌ها ممکن است فعالان اقتصادی مواد اولیه یا بخشی از فرایند تولید خود را از طریق دورزدن تحریم‌ها تامین کرده‌ باشند که با درز اطلاعات، نه‌تنها هردو طرف با مشکل مواجه می‌شوند، بلکه مسیر را برای ادامه کار می‌بندد. مشکل دیگری که واحدهای تولیدی را درگیر می‌کند به موضوع رقابت‌پذیری بنگاه‌ها برمی‌گردد. با دسترسی بنگاه‌های رقیب به اطلاعات یکدیگر فضای رقابتی از بین می‌رود و واحدهای تولیدی مزیت رقابتی خود را از دست می‌دهند.

این فعال اقتصادی ادامه می دهد : یکپارچه شدن سامانه‌ها می‌تواند مسیر هک و درز اطلاعات را نیز سخت کند. به جای این که گروه‌های کوچک از امنیت و سلامت هر سامانه به صورت جداگانه محافظت کنند، این نیرو و انرژی با کنار یکدیگر قرار گرفتن، قدرت بیشتری برای مراقبت از اطلاعات تولیدکنندگان خواهند داشت.

به گفته نجفی منش، در نهایت یکپارچه شدن سامانه‌ها باعث می شود مراجعه‌کننده یک بار اطلاعات خود را وارد می‌کند که در وقت و انرژی واحدهای تولیدی و صنعتی صرفه‌جویی می‌شود. دغدغه فعال اقتصادی از سطح مشکل تعدد سامانه‌ها به سمت تولید می‌رود.

همچنین وقتی که سامانه‌ها در قالب یک سامانه جمع‌آوری شوند، موضوع قطعی آنها نیز به ندرت رخ خواهد داد چون تمرکز بیشتری روی کارآمد بودن آن وجود دارد و در شرایط قطعی نیز اراده بیشتری برای رفع آن وجود خواهد داشت. اگر مجموعه دولت عزم جدی برای انجام آن داشته باشد، به‌سرعت می‌تواند سامانه‌ها را یکپارچه کند.