مینا حیدری خبرنگار اطلاعات در ضمیمه جامعه امروز روزنامه اطلاعات نوشت: انتخابات مجلس شورای اسلامی جهت تعیین نمایندگان مجلس برگزار می‌شود.
در نخستین مجلس شورای ملی پس از انقلاب اسلامی، نام این مجلس به مجلس شورای اسلامی تغییر پیدا کرد. سه دوره انتخابات در زمان رهبری امام خمینی(ره) و تاکنون هشت دوره انتخابات مجلس در زمان رهبری آیت‌الله خامنه‌ای برگزار شده و تعیین صلاحیت کاندیداهای انتخاباتی و نظارت بر انتخابات در ایران بر عهده شورای نگهبان است.
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور وقت، میانگین مشارکت در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی را 42.57 درصد عنوان کرد و گفت که ۲۴ میلیون و ۵۱۲ هزار و ۴۰۴ نفر از مجموع ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر در انتخابات شرکت کردند.
بیشترین درصد مشارکت در استان کهگیلویه و بویراحمد با ۷۱ درصد و کمترین مشارکت هم به استان تهران با 26.2 درصد مربوط بود که پایین‌ترین سطح مشارکت در همه انتخابات برگزار شده مجلس در تاریخ انقلاب اسلامی را نشان می‌داد.
از زمان انتخابات مجلس اول تا مجلس دهم، کمترین میزان مشارکت به مجلس اول و هفتم به ترتیب با 52.14 و ۵۱.۲۱ درصد و بیشترین آن هم به دوره پنجم انتخابات با مشارکت ۷۱.۱ درصدی اختصاص داشت اما انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی، رکورد کمترین میزان مشارکت را در طول تاریخ انقلاب اسلامی را شکست.
نرخ پایین مشارکت در دوره گذشته، نگرانی‌هایی را برای این دوره نیز به وجود آورده است. دلایلی مانند عملکرد ضعیف نمایندگان مجلس، ردصلاحیت داوطلبان و افزایش تورم چندبرابری و مسائل گوناگون سیاسی و اجتماعی سبب شده تا میزان مشارکت مردم نسبت به گذشته کاهش یابد و این چالش جدی را برای حاکمیت ایجاد کند که چگونه می‌توان مردم را با نهاد انتخابات آشتی داد؛ زیرا انتخابات یکی از پایه‌های مردم‌سالاری دینی و دموکراسی است و مشروعیت نهادها از صندوق‌های رأی می‌گذرد.
ششمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری، در ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ همزمان با مرحله نخست انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد. در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ۵۱۰ نامزد برای تصاحب ۸۸ کرسی ثبت‌نام کردند که به نقل از بعضی منابع از این میان، حدود ۱۴۷ کاندیدا شاخص و از جمله ۵۲ نفر از نمایندگان فعلی مجلس خبرگان هستند.
مجلس خبرگان رهبری از نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌آید که وظیفه اصلی آن انتخاب رهبر جمهوری اسلامی ایران و نظارت بر عملکرد اوست. هر دوره این مجلس هشت سال است، اعضای آن را مردم انتخاب می‌کنند و شرط حضور در آن داشتن توانایی اجتهاد در حد متجزی (اجتهاد مطلق، مقابل اجتهاد متجزی و به معنای توانایی کامل استنباط احکام شرعی در تمام ابواب فقه می‌باشد.
به مجتهدی که دارای چنین خصوصیتی است، مجتهد مطلق می‌گویند) است. این مجلس نخستین‌بار در سال ۱۳۶2 تشکیل شد و در ۷ اسفند ۱۳۹۴ انتخابات پنجمین دوره آن برگزار شد. مجلس خبرگان بعد از درگذشت امام خمینی، در ۱۴ خرداد سال ۱۳۶۸ آیت‌الله سید علی خامنه‌ای را برای رهبری جمهوری اسلامی انتخاب کرد.
45 درصدی که نمی‌دانند
محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا در زمینه میزان مشارکت مردمی در انتخابات می‌گوید: طبق نظرسنجی‌هایی که تاکنون منتشر شده، میزان مشارکت در کل کشور بین 40 تا 45 درصد و در شهرهای بزرگ و مراکز استان‌ها حدود 25 درصد و در تهران زیر 20 درصد تخمین زده شده است.
اخیرا نتایج عجیب یک نظرسنجی را مشاهده کردم که ارقام عجیب و شگفتی داشت و در آن ذکر شده بود 45 درصد مردم پایتخت و شهرهای بزرگ کشور نمی‌دانند قرار است چه انتخاباتی در کشور برگزار شود.
اکنون از بین آن 55 درصدی که می‌دانند قرار است انتخابات انجام شود حدود 40 تا 50 درصد قرار است در انتخابات مشارکت کنند. این که توقع داشته باشیم انتخابات بسیار پرشوری پیش رو خواهیم داشت توقع نابه‌جایی است، زیرا در تأیید صلاحیت کاندیداها گشاده‌دستی نشده و همچنین عملکرد دولت آقای سیدابراهیم رئیسی و مجلس یازدهم چندان برای مردم رضایت‌بخش نبوده که آن‌ها را برای شرکت در انتخابات ترغیب کند.
این فعال سیاسی می‌افزاید: فرآیند ناامید شدن مردم از صندوق رأی، یک فرآیند یک‌شبه و یک ماهه نیست و از سال 1392 که مردم مشارکت قابل اعتنایی در انتخابات داشتند و بعد همان نتیجه انتخابات در سال 1396 هم تکرار شد خود به خود توقعاتی را در مردم به وجود آورد و انتظاراتی را مطرح کرد.
بسیاری از مطالبات مردم در آن زمان به موضوع رفع تحریم‌ها و بهبود رابطه ایران و کشورهای بزرگ دنیا اعم از اروپا و آمریکا باز می‌گشت که مردم در سال 1396 مجددا همین مطالبه را مطرح کردند.
در دولت اول آقای حسن روحانی، برجام شکل گرفت و پس از آن بخشی از تحریم‌ها تا حد قابل اعتنایی مدیریت شد و از بین رفت و مردم در سال 1396 فکر می‌کردند می‌توانند به ادامه این روند امیدوار باشند.
عملکرد مجلس، دلیل بی‌اعتمادی مردم
آقای مهاجری می‌گوید: دو اتفاق در کشور سبب شد روند رو به جلوی مذاکرات متوقف شود. انتخاب ترامپ در آمریکا باعث شد تحریم‌ها بازگردد و مخالفت‌هایی که در داخل کشور با برجام انجام می‌شد در واقع به تیم مذاکره از پشت خنجر زد و تیم مذاکره‌کننده عملا کارآمدی خود را از دست داد و برجام متوقف و همچنین این انگیزه برای ترامپ ایجاد شد که تحریم‌ها را تشدید کند.
مردم وقتی دیدند مطالبه‌ای که برای آن 23 میلیون رأی داده‌اند در مجلس یازدهم با مصوبه نیم‌ساعته به هوا رفت و به اسم نظارت بر برجام کل مذاکرات را از بین بردند طبیعی است نسبت به آینده مجلس ناامید شوند و در انتخابات شرکت نکنند.
او ادامه می‌دهد: مجلس یازدهم فاقد پایگاه مناسب مردمی است. در مورد نماینده‌های شهر تهران مثال می‌زنم، اگر این 30 نفر را سوار یک اتوبوس کرده و در نقاط مختلف شهر تهران پیاده کنید یقینا 28 نفرشان را کسی نمی‌‌شناسد، یعنی آن‌ها نتوانسته‌اند با مردم ارتباط برقرار کنند. این مجلس، پایین‌ترین میزان رأی ممکن را در میان مجلس‌های پس از انقلاب داشته و انتظار خروجی مثبت از آن قطعا انتظار بی‌جایی است.
شرکت در انتخابات، سیگنال نارضایتی مردم
آقای مهاجری اعتقاد دارد: با وجود تمام شرایطی که توصیف کردم مردم باید در انتخابات شرکت کنند. در واقع آن‌ها با مشارکت در انتخابات و رأی به تک‌چهره‌ها، افراد کمتر یا حتی رأی سفید، این سیگنال را به حاکمیت می‌فرستند که به نظام جمهوری اسلامی اعتقاد داشته و اصل انتخابات را باور داریم و آن را مفید و مؤثر می‌دانیم اما به برگزاری انتخابات به این نحو اعتراض داریم.
اگر مشارکت گسترده باشد این سیگنال را به مدیران جامعه خواهد داد و به احتمال زیاد آن‌ها مجبورند در روش‌هایی که تاکنون داشته‌اند تجدیدنظر کنند. در انتخابات ریاست‌جمهوری این سیگنال منتقل شد و مسئولان امر آن را دریافت کردند اما باید دوباره تکرار شود تا مسئولان و عقلای کشور دریابند که پشت کردن به مردم چه تأثیری خواهد داشت.
در حال حاضر جناحی در کشور معتقد است با رأی 10 درصدی هم می‌توان حکومت کرد و اشکالی ندارد که با همین شیوه پیش برویم و خودمان را بابت مشارکت گسترده به عذاب نیندازیم.
او می‌افزاید: اگر مردم دو یا سه دوره دیگر پایمردی کرده و برخواسته‌شان پافشاری کنند قطعا قوای عاقله‌ای در نظام وجود دارد که این قطار را به ریل واقعی خود باز خواهد گرداند، زیرا فرآیندهای سیاسی چندان فرآیندهای سریعی نیستند و نیاز به پیگیری، حضور و مطالبه مردم دارند.
این خواسته باید از هر طریقی که مقدور است اعم از فضای مجازی، صندوق رأی و هر راه دیگری که ممکن است به حاکمیت منتقل شود، زیرا این کشور متعلق به مردم است و باید به صاحبان اصلی‌اش بازگردد.
آشتی مردم با نهاد انتخابات
آقای مهاجری می‌گوید: رسانه ملی برنامه‌های انتخاباتی‌اش را بسیار دیر آغاز کرد اما به هرحال نهاد انتخابات باید در جان مردم حضور داشته باشد و اکنون چنین نیست. مردم با اصل انتخابات قهرند و باید آن‌ها را با نهاد انتخابات آشتی داد.
افرادی که در نظرسنجی‌ها شرکت می‌کنند یا واقعا نمی‌دانند قرار است انتخاباتی برگزار شود یا تظاهر می‌کنند که نمی‌دانند و از این دو حال خارج نیست. به هرحال این زمینه باید فراهم شود که مردم بالاخره با انتخابات آشتی کنند و افرادی که باعث شده‌اند دولت کنونی به‌عنوان ضعیف‌ترین دولت تاریخ ایران‌زمین نه جمهوری اسلامی شکل بگیرد و گوششان را بر روی صدای مردم بسته‌اند و آن‌ها را با ارائه آمارهای غلط و غیرواقعی اغفال می‌کنند، درمی‌یابند که باید از روی کار آوردن چنین دولتی ابراز پشیمانی کنند و همین ابراز تأسف و پشیمانی، فضا را برای بازگشت واقعی مردم به صحنه فراهم می‌کند.
رفاه مردم، راهکار آشتی با انتخابات
ناصر قوامی، نماینده اصلاح‌طلب مردم قزوین در مجلس ششم و رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس ششم، درباره میزان مشارکت مردم در انتخابات می‌گوید: مطابق آنچه در میان مردم قزوین مطرح است و از بازاریان قزوین شنیده‌ام عده بسیار کمی قصد شرکت در انتخابات را دارند و نمی‌توانیم انتظار انتخابات پرشوری داشته باشیم، زیرا فضا بسیار محدود شده است و حتی کسانی که تأیید صلاحیت شده‌اند حاضر نیستند از اصلاح‌طلبان کمک بخواهند تا شور انتخاباتی ایجاد شود.
از وضعیت سایر استان‌ها مطلع نیستم اما حذف‌های متمادی سبب شده گستره انتخاب مردم محدود شود. در این میان عملکرد مجلس نیز در شکل‌گیری این بی‌انگیزگی بی‌تأثیر نبوده و مجلس یازدهم نه در زمینه سیاست خارجی، نه داخلی و نه مسائل فرهنگی عملکرد مثبتی نداشته و مردم این عملکرد را درک می‌کنند.
او می‌افزاید: بسیاری از شخصیت‌های ملی و سیاسی حاضر نیستند آبروی خود را به محک شورای نگهبان بگذارند و در انتخابات ثبت‌نام کنند و اگر این شرایط اصلاح نشود سال به سال میزان مشارکت کمتر خواهد شد. بسیاری از کشورها بر مبنای قوانین کشورشان باید انتخابات برگزار کنند و حتی در کشورهای استبدادی مانند کره شمالی و عراق زمان صدام نیز انتخابات برگزار می‌شد، زیرا برگزاری انتخابات حتی در آن کشورها باعث افزایش مشروعیت در میان کشورهای جهان خواهد شد، حتی اگر انتخابات یک‌نفره باشد.
رسیدگی به سطح رفاه و آسایش مردم، آن‌ها را مجاب می‌کند که در انتخابات شرکت کنند. حتی در کشورهایی مانند عربستان سعودی که انتخابات وجود ندارد مردم به دلیل اقتصاد قوی و رفاهی که تجربه می‌کنند ممکن است نیاز به انتخابات را احساس هم نکنند.
شیب تند خالص‌سازی
عباس میرزاده، روزنامه‌نگار و فعال اصلاح‌طلب درباره میزان مشارکت مردم در انتخابات می‌گوید: متاسفأنه جریانی در کشور حاکم است که کشور را به سمت خالص‌سازی می‌برد و سبب شده مشارکت در میان مردمی که پایبند به انقلاب و شرکت در انتخابات هستند نیز کاهش یابد.
من به‌عنوان یک رزمنده جنگ که به وسع خودم برای نظام، هزینه پرداخت کرده‌ام و مایلم در انتخابات شرکت کنم اکنون در خراسان رضوی نمی‌دانم باید به چه کسی رأی دهم.
با توجه به منابع اسلامی، اعتقادی، عقلی، علمی ما باید به کسی که می‌شناسیم رأی دهیم و از نگاه وجدانی و اخلاقی هم صحیح نیست بدون آگاهی رأی دهیم. قرآن کریم در آیه 36 سوره اسراء می‌فرماید: «و از آنچه به آن علم نداري پيروي مكن، چون گوش و چشم و دل، همه اين‌ها مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.»
او می‌افزاید: من در سال 1392 رئیس ستاد آقای حسن روحانی و عضو شورای عالی اصلاح‌طلبان بودم. در حوزه خراسان رضوی و بسیاری از شهرستان‌ها بررسی کرده‌ام و اصلاح‌طلب یا حتی اعتدال‌گرایی را در این حوزه نمی‌شناسم که به او رأی بدهم. این تنگ شدن حلقه انتخاب برخلاف نظر رهبری و توصیه اکید مسئولان نظام است که مردم برای شرکت در انتخابات پای صندوق‌ها حضور داشته باشند و گویی جریانی در کشور مانع انجام این توصیه‌هاست.
در یکی از شهرستان‌ها فردی ردصلاحیت شده که در مرحله شهرستان، استان و مراحل چهارگانه تأیید صلاحیت شده است اما یکباره او را هم رد صلاحیت کرده‌اند، درحالی که مردم این فرد را قبول دارند و عملکرد، صداقت و وفاداری او را دیده‌اند و حاضرند به خاطر عملکردش به او رأی بدهند.
یکی از دوستان اصولگرا با من تماس گرفت و از من خواست اگر با شورای نگهبان و بازرسان شورای نظارت ارتباط دارم از آن‌ها بخواهم در تأیید صلاحیت این فرد بازنگری کنند تا مردم به خاطر اجرای منویات رهبری رأی دهند. این فرد سیاسی نیست و یک مدیر اجرایی و توانمند است، اما این روند همچنان ادامه دارد. حتی یکی از دوستان اصولگرا که بسیار فرد موجهی است در دقیقه 90 رد صلاحیت شده و اگر در زمان باقی‌مانده تا شروع تبلیغات این روند اصلاح نشود مشارکت پایین خواهد بود.
دست از بحران‌آفرینی بردارید
آقای میرزاده می‌گوید: برای انتخابات امسال زمان را از دست داده‌ایم و با شروع تبلیغات علنی کاندیداها دیگر نمی‌شود کاری کرد. بسیاری از مردم دوست دارند به کاندیدایی که می‌شناسند و می‌دانند برای نظام و انقلاب مفید است رأی بدهند اما متأسفانه این دایره انتخاب بسیار محدود شده و امیدوارم از این پس مسئولان اجازه دهند مردم به ندای رهبری لبیک بگویند و زمینه را برای مشارکت مردم در انتخابات فراهم کنند.
متأسفانه جریاناتی که دلشان برای اسلام، انقلاب و مملکت نمی‌سوزد با تصمیماتشان در کشور بحران‌آفرینی می‌کنند و باید در این زمینه تمهیداتی اندیشید. من با یکی از دوستان اصولگرا که تأیید صلاحیت نشده صحبت می‌کردم و حتی او هم دیگر ساز مخالف می‌زند و به مخالفان پیوسته است. نباید برای کشور هزینه ایجاد کنیم؛ مثلی هست که می‌گوید هزار دوست کم است و یک دشمن زیاد و در شرایط فعلی حتما باید به این امر
توجه کرد.
این فعال سیاسی در ادامه بیان می‌کند: اقدامات مجلس فعلی را که به مجلس انقلابی مشهور است نظاره کنید! آن‌ها که مدعی پایبندی به ولایت فقیه هستند در زمینه شعار سال 1402 چه کرده‌اند؟ نه تورم مهار شده و نه رشد تولید صورت گرفته است و نه‌تنها اقدامی انجام نگرفته بلکه در بسیاری امور عقبگرد هم داشته‌ایم. چندی پیش در یک پایگاه بسیج، شعار سال را بزرگ نصب کرده بودند، به آن‌ها گفتم تورم مهار نشده و منویات رهبری رعایت نشده و شما دارید تبلیغات سوء می‌کنید و از اهدافتان بد دفاع می‌کنید و بزرگ‌ترین آسیب، دفاع بد است.
رهبری زمانی که به مهار تورم اشاره کردند قیمت گوشت کیلویی 120 هزار تومان بود و اکنون 600 هزار تومان رسیده و مردم با تمام وجود این تورم و گرانی را احساس می‌کنند. هر سال دریغ از پارسال و تورم نه‌تنها مهار نشده بلکه به شکل افسارگسیخته‌ای در حال پیش‌روی است.
مسئولان باید دست از آمارسازی بردارند، زیرا مردم این آمارها را در زندگیشان احساس می‌کنند و می‌دانند که با حقیقت فاصله دارد.
در همین شهر مشهد کسانی هستند که ماه‌هاست رنگ گوشت را ندیده‌اند و از گوشت مرغ استفاده می‌کردند که اکنون توانایی خرید آن را هم ندارند، در چنین شرایطی آقای محسن رضایی می‌گویند مردم ماهی بخورند! اصلا ایشان می‌دانند که قیمت ماهی چقدر است و نمک روی زخم مردم می‌پاشند؟
من به‌عنوان کسی که فعالیت میدانی می‌کند و به‌عنوان یک روزنامه‌نگار در میان مردم حضور دارد می‌بینم که مردم اظهار نارضایتی می‌کنند. حتی خرید میوه و سبزیجات نیز برای مردم دشوار شده، مثلا قیمت موز در عرض چند روز از 75 هزار تومان به 92 هزار تومان رسیده و همین مسائل ناامیدی و نارضایتی را در جامعه افزایش داده است.
قهر مردم با صندوق رأی نگران‌کننده است
آقای میرزاده می‌گوید: قهر مردم با صندوق‌های رأی نگران‌کننده است. این واکنش‌های مردم عادی کوچه و بازار است و من این‌ها را در کتابخانه‌ها نخوانده‌ام و چیزی است که در بطن جامعه می‌گذارد.
مردم به این نتیجه رسیده‌اند که شرکت در انتخابات، گویی رفراندومی برای جمهوری اسلامی است که نیازی نیست بابت آن بهای سنگینی پرداخت کنند بلکه فقط در انتخابات شرکت نمی‌کنند. این رویکرد واقعا نگران کننده است و باید با اصلاح عملکرد و بهبود سطح زندگی و رفاه اقتصادی و مهار تورم، مردم را با صندوق‌های رأی آشتی داد و عرصه را برای دلسوزان و متخصصان نظام باز کرد.
او در پایان تأکید می‌کند: ما برای انقلاب و نظام جان داده‌ایم و مردم بسیار خوبی داریم که به آن‌ها جفا شده است. باید این روند را متوقف کرد و صدای دلسوزان کشور را شنید. کسب و کارهای مردم در حال جان دادن است و هر روز شاهد تعطیلی مغازه‌ها در شهر هستیم، حتی مکانی که کالای ایرانی را با قیمت بسیار مناسب می‌فروشد مشتری ندارد، زیرا مردم توان خرید ندارند. حقوق بسیاری از افرادی که شغلی دارند در چند روز ابتدایی ماه تمام می‌شود و باید در این زمینه اقدامات فوری انجام شود.
مشارکت مردم و مشروعیت نظام
محمدحسن قدیری ابیانه، فعال سیاسی اصولگرا در زمینه میزان مشارکت مردم در این دوره از انتخابات می‌گوید: میزان مشارکت مردم در این دوره خوب خواهد بود، زیرا 15 هزار داوطلب، تأیید صلاحیت شده‌اند و این افراد بستگان و اقوامی دارند که در انتخابات شرکت می‌کنند تا به آن‌ها رأی دهند. این اقدام، درصد مشارکت را بالا خواهد برد.
از منظر قانون، ملاک انتخاب نمایندگان تعداد کرسی‌هاست و نه میزان دارندگان حق رأی. بنابراین حتی با مشارکت کم هم افراد وارد مجلس می‌شوند و تمام اختیارات نمایندگی را به طورکامل دارند و اختیارات مجلس تغییر نمی‌کند.
اگر تعداد رأی‌دهندگان کم باشد ممکن است دشمن دچار اشتباه محاسباتی شود و تصور کند که نظام تضعیف شده و می‌تواند به آن ضربه بزند و در نتیجه برای این اقدامات هزینه خواهند کرد اما اگر مشارکت بالا باشد دشمنان دچار این توهم نخواهند شد و مشکلات کمتری برای ما ایجاد می‌کنند.
این فعال سیاسی می‌افزاید: انتخابات، یک وظیفه، حق و امکانی است که انقلاب در اختیار ملت گذاشته و من همه را دعوت می‌کنم تا در آن شرکت کنند. از هر طیفی داوطلب وجود دارد و تعداد داوطلبان از میان زنان، اصلاح‌طلبان و مستقلین متعدد است، بنابراین مردم می‌توانند به کسانی که مایلند رأی دهند.
باید تلاش کنیم با مشارکت گسترده در انتخابات موجب ناامیدی دشمن شویم. برخی افراد سعی می‌کنند با تحریم انتخابات سبب دلسردی مردم شوند، حتی کسی هم وجود دارد که اعلام کرده رأی نمی‌دهد و از مردم خواسته که رأی ندهند، اما مردم به یاد دارند که او می‌گفت بهتر است ترامپ پیروز انتخابات آمریکا شود تا تحریم‌ها افزایش یابد. طبیعتا مردم به کسی که دنبال تحریم اقتصاد ایران باشد توجه نمی‌کنند.
او در ادامه می‌گوید: برخی آقایان مردم را تشویق می‌کنند که رأی اعتراضی یا همان رأی باطله بدهند تا میزان آرای باطله را به طرفدارانشان منصوب کنند، در حالی که من شاهد بودم برخی در آرای باطله نام بزرگان را می‌نویسند و این به معنی مخالفت با نظام نیست.
این موارد باید برای مردم روشن شود تا جلوی سوء‌استفاده افراد را بگیریم. این که برخی مسئولان سابق، مردم را تشویق به رأی اعتراضی می‌کنند یعنی در زمان مسئولیتشان هم لیاقت آن سمت را نداشتند.
کلام آخر
زمان می‌گذرد و انتخابات این دوره سپری خواهد شد اما اعداد و ارقام مشارکت در تاریخ نقش خواهند بست و ارزیابی کارنامه نهادها، گروه‌ها و مسئولان به تاریخ سپرده خواهد شد. حافظه تاریخی مردم این سرزمین باقی خواهد ماند و مردم همان‌طور که ملی شدن صنعت نفت را به خاطر دارند بسیاری از وقایع را یاد نخواهند برد.
در مثل جای مناقشه نیست اما ماهی را هر وقت از آب بگیرید تازه است، البته به این شرط که قصدی برای ماهی‌گیری داشته باشید. قبل از ارائه وعده‌هایتان به مردمی که این روزها سفره‌هایشان به شدت کوچک شده به یاد بیاورید که مردم سرزمینی کهن به وسعت تاریخشان می‌توانند صبور باشند و هر روز در آزمونی تازه شما را بیازمایند. صدای حق‌گویان و حق‌طلبان همچنان بلند است، حتی اگر در جمع تنها یک نفر باشند.
معیشت مردم، فرزندانشان و نسل‌های آینده و حتی زیست‌بوم این کشور در معرض خطر است و خبرهای هرروزه تورم، گرانی دلار و اختلاس و زندگی مرفه فرزندان مسئولان، خشک شدن دریاچه‌ها و از میان رفتن جنگل‌ها و... به یک گردونه تکراری بدل شده است. این آشفته‌بازار نیاز دارد بسامان شود. بهای آن را بپردازید تا زمانی که مثل تورم افزایش نیافته است.
