علی البرزی - اطلاعات آنلاین: در سال هایی نه چند دور پدران و مادران برای اینکه فرزندانشان را ترغیب و تشویق به الگوهای رفتاری درست کنند، همیشه گفتار برخی از مجریان را در برنامه های رسانه ملی را به عنوان نمونه به فرزندان خود یادآور می شدند و می گفتند : «ببین آقا یا خانم مجری چی داره میگه و چطور رفتار می کنه»
البته مشاهده رفتار و گفتار برخی از مجریان امروزی قابل مقایسه با مجریان و برنامه سازان سال های گذشته نیست. فرضیه ای می گوید که این پدر و مادرها در آن سال ها اشتباه می کردند، چرا که آن کودک چند سال بعد زمانی که بلوغ فکری اش شکل می گیرد، از همان قاب تلویزیون که پس از گذشت سال ها اینبار از قضا خوش و آب رنگ تر هم شده است، هر از چند گاهی کلمات، واژگان، رفتارها، برنامه ها و محتواهایی را مشاهده می کند که با آنچه پدر و مادرش سال ها توصیه اش کرده اند متفاوت است!
به باور بسیاری از کارشناسان حوزه رسانه و ارتباطات چند سالی است که نوع خاصی از رفتار، ادبیات و کج سلیقگی ها در میان برخی مجریان و محتوای برنامه های رسانه ملی شکل گرفته است که این وضعیت واکنش های گوناگون و در بیشتر موارد انتقادات تند افکار عمومی جامعه را در پی داشته و خواهد داشت، وضعیتی که مصداق بارز «شلختگی در محتوا و نزاکت در اجرا » و رخنه پدیده ای به نام «خود مختاری در برنامه سازی» است. در یک برنامه تلویزیونی مجری به اصرار از میهمان خود می خواست تا ماجرای عاشقی خود را - آن طور که او دوست دارد- در برابر دوربین تلویزیون و چشم میلیون ها بیننده تعریف کند. در برنامه ای دیگر نیز مجری در نقش یک بازجو ظاهر می شد و از میهمانان می خواست تا به گذشته خود اعتراف کنند و اگر چنین نمی کردند موی سر یا ریش آنان را جلوی دوربین می تراشید و به باد می داد.
اکنون ماحصل کم توجهی در برخورد با این رفتار عجیب و غریب به جایی رسیده که در برابر چشمان میلیون ها نفر از مخاطبان به هادی عامل گزارشگر نام آشنا، خوش صدا و محبوب میلیون ها ایرانی داخل و خارج کشور اهانت کرده و مجری برنامه به او کفن و اعلامیه ترحیمش را هدیه می دهد، اقدامی که - اینبار بیش از اتفاقات و رفتارهای عجیب گذشته دیده شده است - صدای طیف وسیعی از مخاطبان، کارشناسان ، جامعه شناسان در آورده است و حتی مدیران رسانه ملی را هم نتوانستند در مقابل انتقادهای افکار عمومی واکنش نشان ندهند!
در تازه ترین اقدام عجیب در برنامه جعبه سیاه رسانه ملی، به میهمانان برنامه کفن و اعلامیه اهدا می شود، اقدامی که پیمان جبلی رئیس رسانه ملی هم آن را بی سلیقگی دانسته و گفته است : «به هیچ وجه آن را نمی پسندم»
تا همین چند سال پیش عموم کارشناسان و مجریان زمانی که در یک برنامه زنده تلویزیونی شرکت می کردند، در مقابل مهمان برنامه به شدت مودب و همواره در تلاش بودند کلمات را درست و با ادبیات حساب شده بر زبان آورند، حتی مراقب بودند تا افعال را نا به جا و اشتباه تلفظ نکنند و در اصطلاح عالمانه صحبت کنند و رفتار و واکنش های به جا و حساب شده داشته باشد.
اما این روزها ماجرای متفاوتی از نظر رفتار، زبان بدن، پرسش ها و واکنش ها در زمان گفت و گوی دو طرفه با مهمان برنامه در برخی برنامه های رسانه ملی را شاهد هستیم، رسانه ای که در سال های نه چندان دور سیاست اصلی اش همواره بر این بود که آحاد جامعه را به ادب، نزاکت و اخلاق توصیه کند، حال چه جریانی شکل گرفته است که هر از چند گاهی رفتارهای تلخ و آزار دهنده، به دور از شان و جایگاه یک مجری و یا کارشناس برنامه را شاهدیم؟ آیا ضوابط و شرایط برنامه های سیما تغییر کرده است و یا با پدیده های تازه در حوزه برنامه سازی مواجه هستیم؟
رفتار های نمایشی یا شلختگی در محتوای برنامه سازی برای پر کردن آنتن و زمان برنامه و در مواردی رفتارهای توهین آمیز -که این روزها در برخی برنامه های شبکه های سیما شاهد آن هستیم- ریشه در عوامل گوناگون از جمله عدم نظارت کافی در انتخاب و به کارگیری مجریان در رسانه و نبود نظارت دقیق بر محتوای برنامه ها دارد.
اینکه یک مجری به خود اجازه می دهد در برابر میلیون ها مخاطب به میهمان برنامه با کلام یا زبان بدن اهانت کند، واقعیت تلخی است که نباید از کنار آن به سادگی گذشت.
البته برخی برنامه سازان به دنبال این هستند که فضای برنامه ها به سمت چالش و گفت و گویی متفاوت به پیش ببرند که این خود از نگاه ارتباطی و رسانه ای اقدام خوبی است، اما زمانی که برنامه ساز برای فضای چالشی و یا بهتر دیده شدن برنامه اش در فضای مجازی به هر ترفند و روشی دست می زند و حتی پا را از ادب و نزاکت فراتر می گذارد دیگر نمی توان این موضوع را در قالب یک استاندارد اجرا و احترام به میهمان برنامه و مخاطبی که در حال تماشای برنامه است، تعریف کرد.
در حقیقت منطق پذیرش، رفتار مودبانه، محتوای درست، آموزنده، اصول مذاکره و نقد اصولی جای خود را به رفتارها و سخنان نامتوازن و نامعقول آن هم در برابر نگاه مخاطب یک رسانه فراگیر داده است، تا همین چند سال پیش در تصاویر و فیلم های کوتاه که در فضای مجازی منتشر می شد، شاهد بی ادبی، محتوای بی کیفیت، در گیری های فیزیکی و رفتارهای نامناسب مجریان در شبکه های ماهواره ای خارجی بودیم، اما انگار این روزها برنامه سازان رسانه ملی خودمان هم به این سمت حرکت می کنند!
بی شک اگر از امروز تدبیری برای ضوابط ویژه برای نظارت دقیق بر محتوای برنامه ها و نوع اجرای برخی مجریان در رسانه ملی نداشته باشیم و این مهم در اولویت مدیران و برنامه سازان رسانه قرار نداشته باشد، باید در آینده ای نه چندان دور مواظب باشیم که برخی مجریان در برابر میلیون ها نگاه مخاطب با میهمان و کارشناس برنامه رفتارهای عجیب تری داشته باشند!
