فرادید نوشت: بازی کردن با توپ ظاهرا علاقهای است که نه مرز مکانی میشناسد و نه مرز زمانی و تاریخی. از تمدنهای بومی قارۀ آمریکا گرفته تا یونانیان و مصریان باستان، در همه جا ردپایی از بازیهایی شبیه به فوتبال را میتوان یافت؛ اما در این میان شاید نمونۀ یونانی، نزدیکترین خویشاوند فوتبال امروزی باشد.
یک نقشبرجستۀ کشف شده مربوط به یونان باستان با قدمت دست کم ۲۴۰۰ سال که در حال حاضر در موزۀ باستانشناسی آتن نگهداری میشود، احتمالا قدیمیترین تصویر از روپایی زدن یا حفظ تعادل توپ روی پا است!
در این نقش برجسته، یک ورزشکار یونانی ترسیم شده که توپی را روی ران پای خودش نگه داشته؛ یک کودک هم در مقابل او ایستاده است؛ شاید این تصویر مربوط به نوعی کلاس آموزشی باشد که در آن مربی در حال نشان دادن چگونگی حفظ تعادل توپ به شاگردش است.
این تصویر نشان میدهد که فوتبال، دستکم در شکل اولیهاش، در یونان باستان آغاز شده است. اسناد تاریخی و توصیفات پراکندهای که در متون مختلف آمده نیز نشان از وجود ورزشی شبیه به فوتبال در آن دوران دارد. نام این ورزش «اپیسکوروس» بوده است.
در بازی اپیسکوروس دو تیم دوازده تا چهارده نفره شرکت داشتهاند که باید یک توپ را در میان خودشان به شکل خاصی به گردش در میآوردند. در قانون این بازی استفاده از دست هم مجاز بود و گفته شده که خشونت نیز در آن فراوان بوده است؛ از این جهت شاید شباهت این بازی با راگبی بیشتر از فوتبال عادی امروزی بوده باشد.
نقاشی یونانی که بازی اپیسکوروس را نشان میدهد
هدف هر کدام از تیمها در این بازی این بود که توپ را از روی سر نفرات تیم مقابل رد کنند. در پشت سر هر کدام از تیم ها یک خط وجود داشت که اگر همۀ اعضای یک تیم مجبور میشدند از آن رد شوند، تیم بازنده میشد.
این بازی بعدها در امپراطوری روم نیز با تغییراتی رواج پیدا کرد؛ اما با آغاز قرون وسطی و تغییرات فرهنگی وسیعی که در اروپا رخ داد این ورزش مثل سایر جنبههای فرهنگ یونانی و رومی به فراموشی سپرده شد.