مهدی مطهرنیا تحلیلگر مسائل بینالمللی در گفتوگو با آرمان ملی به چهار سناریوی پیش روی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه اشاره کرد و گفت: سناریو نخست «قدرت درونی و همکاری بیرونی» است. سناریوی دوم «ضعف درونی و پذیرش مخاطرات بیرونی از سوی اسرائیل» خواهد بود. در مورد سناریو سوم باید به «وابستگی درونی و نجات درونی» اشاره کنیم ولی با این حال اگر در هر دو حوزه داخلی و خارجی ضعف داشته باشد آشوب در آنکارا برای اردوغان دشواریهایی بههمراه خواهد داشت و اما سناریو چهارم «نزدیکی به تلآویو و ریاض»؛ اگر اردوغان در هر دو زمینه یعنی هم داخلی و هم خارجی در منطقه یا برون منطقهای به عربستان و اسرائیل نزدیک شود، میتواند در درون بدون دردسرهای جهانی مخالفانش را سرکوب کند و در ادامه میتواند تا حدودی امیدوار باشد که بحران داخلی را پشتسر خواهد گذاشت. بهنظر میرسد که اردوغان تلاش دارد باتوجه به جایگاه منطقهای ترکیه وضع موجود را حفظ کند تا به سناریویی مطلوب از بین این سناریوها دست پیدا کند.
وی افزود:برای اینکه بدانیم آینده ترکیه دچار چه تحولاتی میشود باید قطعیتها و عدمقطعیتها را از یکدیگر جدا کنیم و با درنظر داشتن نکات مهمی که در این مساله میتوان به آنها اتکا کرد، سناریوهای احتمالی ترکیه را مورد توجه قرار خواهیم داد. آنچه قطعیت دارد اینکه ترکیه بهعنوان یکی از ارکان قدرت در منطقه حائل جدید جهانی است. این منطقه حائل از شمال آفریقا آغاز و تا جنوب عراق ادامه دارد. معتقدم که ترکیه، اسراییل و عربستان قطبهای اصلی موجود در این منطقه حائل هستند. در نظر داشته باشید که این منطقه در ماههای آینده تحولات دیگری را بههمراه خواهد داشت. باید دید که در این حوزه چه همکاریها و چه تضادهایی را بین اضلاع این مثلث مشاهده خواهیم کرد. از این رو دو عدم قطعیت در این زمینه میتواند چهره خود را آشکار کند. اول اینکه وضعیت اردوغان در چارچوب حفظ اقتدار سیاسیاش در سالهای آینده یکی از این عدم قطعیتها است و دیگری همکاری یا عدم همکاری میان آنکارا، ریاض و تلآویو است. اکنون ترکیه نه در داخل وضعیت ثابتی دارد و نه در خارج با شرایط مستحکمی روبهرو است.
به گفته مطهرنیا، آنکارا از یکسو تلاش دارد تا همکاریهای خود را با تلآویو حفظ کند و حتی گسترش دهد و از سوی دیگر هم میخواهد اقتدار خود را در میان مسلمانان با رویکرد حمایت از فلسطین حفظ کند. این تضاد درونی ترکیه در محیط پیرامون تقابل با اسرائیل هم تاثیرگذار خواهد بود. لغزندگی و عدم قطعیتهای دوگانه برای ترکیه چالشهایی را بههمراه خواهد داشت. اگر اردوغان در داخل براساس مخالفتهایی که اکنون به کف خیابانها آمده است نتواند موفق باشد در سیاست خارجه هم شکست خواهد خورد.
وی با اشاره به آشوب های اخیر در ترکیه گفت: پیش از این هم مشاهده کردیم که بر علیه اردوغان کودتا شکل گرفت و در ادامه بهبهانهای تبدیل شد که مخالفان خود را سرکوب کند ولی این پایان کار نبود. اکنون مشاهده میکنیم که در ماجرای دستگیری چهرههای شاخص اپوزیسیون چه آشوبی در جریان است. این موارد همه نشان دهنده لغزندگی جایگاه اردوغان است. او اما در همین وضعیت توانسته تعادل خود را حفظ کند. اگر این تعادل همچنان حفظ شود بهسوی تثبیت بیشتر قدرت اردوغان خواهد رفت. در ادامه هم ترکیه در بٌعد منطقهای در نزدیکی عربستان و اسرائیل و حتی در رقابت با آنها میتواند نقش ایفا کند. اگر آنکارا میخواهد در برابر اسرائیل بایستند باید هزینههای زیادی را متحمل شود. در حالی که ترکیه خود را مدافع مردم فلسطین میداند ولی آشکارا با اسرائیل در حوزههای گوناگون همکاری میکند و سعی دارد بسیاری از این مبادلات اقتصادی و... را مخفی نگاه دارد، اما اگر اردوغان نتواند قدرت خود را تثبیت کند و تزلزل درونی همچنان ادامه داشته باشد و از سویی دیگر بخواهد نزدیکی با اسرائیل و عربستان را دنبال کند، وارد شرایط ضعف منطقهای خواهد شد. بهگونهای که اسرائیل اراده خود را به سران ترکیه تحمیل خواهد کرد.