روزنامه آرمان ملی نوشت: روابط ایران و آمریکا پس از نامه دونالد ترامپ به تهران و افزایش فشارهای اقتصادی علیه ایران، در کنار انتقال تجهیزات جنگی ایالات متحده به جزیره گارسیا در اقیانوس هند، بیش از گذشته مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است.
صلح‌طلبان پس از این تحرکات به دنبال آن هستند که با بررسی ابعاد نظامی شدن تنش میان تهران و واشینگتن و آثار آن بر صلح و امنیت منطقه، روزنه‌هایی برای کاهش این تنش یافته و زمینه بهره‌گیری از هر طرحی برای کاستن از اختلافات میان ایران و آمریکا را فراهم کنند. هرچند در آن‌سوی ماجرا، رئیس‌جمهور ایالات متحده با ادبیات خاص خود تنها از مذاکرات مستقیم حمایت می‌کند، اما ایران همچنان از زبان مقامات رسمی سیاسی، نظامی و امنیتی بر گفت‌وگوهای غیرمستقیم تاکید دارد. با این‌حال، رسانه‌ها و کارشناسان تأکید دارند که اگر مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا پیش برود، ممکن است شرایطی فراهم شود که ایران به میز مذاکرات مستقیم نیز نگاهی داشته باشد. این تحولات نشان می‌دهد که احتمال بروز جنگ میان ایران و آمریکا از منظر اغلب کشورهای جهان بجز اسرائیل، امری مذموم تلقی میشود و تمام نهادها و کنشگران بین‌المللی در تلاش‌اند تا مسیر حل‌وفصل اختلافات میان دو کشور را از مجرای دیپلماسی هموار سازند. در همین راستا، نامه‌ای از سوی کنشگران مدنی ایران به دبیرکل سازمان ملل متحد نوشته شده تا این نهاد جهانی نقشی فعال‌تر در پیشگیری از درگیری ایفا کرده و برای حفظ صلح میان ایران و آمریکا گام بردارد.
بیشتر بخوانید: دلسوزان صلح‌طلب و دلسوزان جنگ‌طلب
سفر مهم گروسی به ایران
یکی از نهادهایی که به‌واسطه ماهیت تخصصی خود به خوبی می‌داند درگیری میان ایران و آمریکا چه عواقب خطرناکی برای طرفین و به‌ویژه برای منطقه غرب آسیا در پی دارد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که اخیراً بیش از گذشته برای کاهش تنش میان دو طرف فعال شده است. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با تأکید بر اینکه موضوع هسته‌ای ایران تنها راه‌حل دیپلماتیک دارد، اعلام کرده که به‌زودی به تهران سفر خواهد کرد. وی هدف اصلی این سفر را کاهش احتمال بروز رویارویی میان ایران و آمریکا عنوان کرده است. گروسی هشدار داد که چنین رویارویی میتواند عواقبی فاجعه‌بار و بسیار خطرناک داشته باشد که باید از وقوع آن جلوگیری شود. او تصریح کرد که این سفر در هفته‌های آینده و با هدف کاهش تنش‌ها و جلوگیری از تشدید بحران میان دو کشور انجام میشود. گروسی همچنین یادآور شد که ترامپ در حالی از مذاکره سخن می‌گوید که هم‌زمان تهدید به حمله نظامی نیز می‌کند. وی در ادامه افزود: در گفت‌وگوهایی که با عباس عراقچی داشته‌ام، توافق شد که در هفته‌های پیش‌رو به تهران سفر کنم.
کاهش تنش
از سوی دیگر، مقامات ایرانی نیز یکی پس از دیگری بر مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا تأکید می‌کنند و این رویکرد موجب شده که در غرب نیز نگاه رسانه‌ها به تمایل ایران برای دوری از تنش بیشتر شود. در همین زمینه، یک مقام ایرانی که نخواست نامش فاش شود، به خبرگزاری رویترز گفت: مذاکرات با آمریکا ممکن است به‌زودی آغاز شود. اگرچه ایران درخواست رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، برای مذاکرات مستقیم را رد کرده، اما مایل است گفت‌وگوهای غیرمستقیم از طریق عمان که مدت‌هاست کانالی برای تبادل پیام میان دو کشور رقیب بوده، ادامه یابد. به گفته این مقام، مذاکرات غیرمستقیم فرصتی برای ارزیابی میزان جدیت واشنگتن در پیگیری راه‌حل سیاسی با ایران فراهم می‌کند. عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه نیز گفته است: پاسخ ایران به نامه ترامپ متناسب با محتوای آن و با در نظر گرفتن لحن نامه داده شده است؛ در عین حال، فرصت استفاده از دیپلماسی حفظ شده و ما همچنان به دیپلماسی پایبندیم و حاضریم مسیر مذاکره غیرمستقیم را بیازماییم. همچنین سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، نیز تأکید کرده است: تدابیر مقام معظم رهبری بر این اصل استوار است که ایران آغازگر جنگ نخواهد بود، اما هرگونه تهدیدی را با تمام قدرت پاسخ خواهد داد. وی افزود: ایران به‌دنبال آرامش در منطقه است و در موضوع هسته‌ای نیز هدفی جز تأمین نیازهای ملت ندارد و به سلاح هسته‌ای نیازمند نیست. سرلشکر باقری در ادامه تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گاه به‌دنبال مذاکره مستقیم با آمریکا نخواهد بود، اما گفت‌وگوی غیرمستقیم قابل قبول است؛ چرا که آمریکا در گذشته بدعهدترین طرف مذاکرات بوده و هیچ اعتمادی به این کشور وجود ندارد.
افزایش تنش؟
هرچند تلاش‌ها برای کاهش تنش و آغاز مذاکرات غیرمستقیم همچنان ادامه دارد، اما برخی رسانه‌ها با نگارش مطالبی تحریک‌آمیز، به‌جای ریختن آب بر آتش، بنزین می‌ریزند. یک روزنامه تندرو در مطلبی خطاب به رئیس‌جمهور آمریکا، به برخی موارد اشاره کرده که نتیجه‌ای غیر از افزایش تنش نخواهد داشت. مطلبی که با واکنش شبکه خبری فاکس‌نیوز هم مواجه شد. این شبکه در گزارش خود به شلیک به جمجمه ترامپ اشاره کرد و در ادامه افزود: کارشناسان معتقدند تا زمانی که ایران تهدید به ترور ترامپ و سایر مقامات آمریکایی را متوقف نکند، نباید هیچ مذاکره‌ای با این کشور صورت گیرد. در داخل ایران نیز بسیاری از فعالان سیاسی و رسانه‌های جریان راست، این موضع‌گیری ترامپ را غیر قابل قبول دانسته‌اند. این‌گونه اقدامات در حالی از سوی برخی صورت می‌گیرد که دفتر نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرده است بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این رژیم، در دیدار با ترامپ درباره تهدید ایران و همچنین دادگاه کیفری بین‌المللی گفت‌وگو خواهد کرد. به‌نظر می‌رسد نتانیاهو نیز از کاهش تنش میان ایران و آمریکا خشنود نیست و از هر فرصتی برای افزایش فشار بر ایران از سوی ایالات متحده بهره می‌برد.
