نصرت الله تاجیک دیپلمات بازنشسته و سفیر اسبق ایران در اردن در گفت وگویی درباره احتمال مذاکره ایران و آمریکا و آینده تنش های میان تهران و واشنگتن تاکید کرد: مساله اصلی شکل مذاکره نیست که مستقیم باشد یا غیرمستقیم؟! و این هم صرفا دغدغه ای برای امریکا نیست، بلکه بحث بر سر تحقق و وجود تعاملات دیپلماتیک است که خوشبختانه علی رغم روابط خصمانه بین دو کشور در مقاطعی در مورد افغانستان و عراق قبلا کارکرد داشته لذا مسبوق به سابقه است. ترامپ چندان مشکلی با شکل مذاکره ندارد و ما هم نباید اسیر آن باشیم! اگر اعتماد ایران جلب شود شروع مذاکره مستقیم و روند سال ۹۱ در عمان دور از دسترس نیست! یعنی اگر بتوان با روش های اعتمادساز، فضایی، مسیری، یا به اصطلاح یک «آب باریکه» برای ارتباط میان دو کشور فراهم کرد که در آن بتوانند به دغدغه ها و نگرانی های یکدیگر توجه کنند، مواضع هم را بشنوند و خطوط قرمز یکدیگر را در تعاملات منطقه ای و بین المللی مدنظر قرار دهند، این امر اهمیت اساسی خواهد داشت.
وی افزود:طبیعتا در این مسیر ضرورت دارد که از روش های اعتمادسازی بهره گرفته و تعاملات را از طریق یک کانال دیپلماتیک مطمئن و مستقیم پیش ببریم. در این صورت، به اعتقاد من، مساله ما حل خواهد شد. شخصا موضع ایران را در این خصوص نه تنها غیرمنطقی نمی دانم، بلکه آن را قابل درک و تامل می دانم. ما نباید در این مساله متوقف شویم، بلکه تحلیلگران، رسانه ها و مسوولان کشور باید از این فضای پرتنش عبور کرده و بر رفع دغدغه های طرفین متمرکز شوند تا شرایط بازگشت ایران به جامعه جهانی مهیا شود.
به گفته وی، آنچه اهمیت دارد، ایجاد یک مبنا و چارچوبی است که بتواند به دغدغه های هر دو طرف پاسخ دهد. اینکه مذاکرات از مسیر غیرمستقیم آغاز شود یا نه، تعیین کننده نیست؛ بلکه آنچه مهم است، دستیابی به یک مسیر باثبات و مطمئن برای آغاز گفت وگو است. متاسفانه، در روابط میان ایران و امریکا، علاوه بر نبود اعتماد، قطع روابط رسمی و اتخاذ مواضع خصمانه، به ویژه از سوی امریکا علیه ایران، شرایط را پیچیده تر کرده است، به ویژه زمانی که ترامپ هر چند روز یک بار ایران را به حمله نظامی تهدید می کند و حتی صحبت از بمباران ایران می کند! این فضای متشنج بر نگاه ایران نسبت به امریکا تاثیر می گذارد و در نتیجه، شرایط مساعدی برای شکل گیری یک مذاکره رسمی و مستقیم میان دو طرف فراهم نمی شود.
وی گفت: باید توجه داشت که ازسوی امریکا صداهای متعددی شنیده می شود و همچنان فضای عدم قطعیت وجود دارد، اما نقش افراد معقول و نزدیک به ترامپ همچون استیو ویتکاف که در حوزه اقتصادی و تجاری همراه ترامپ هستند قابل توجه است! از این رو، معتقدم که باید تلاش بیشتری صورت گیرد تا یک مسیر و کانال ارتباطی مستقیم و مطمئن دیپلماتیک متشکل از افرادی از دو سو شکل بگیرد. در این صورت، مذاکرات غیرمستقیم می تواند به تدریج به مذاکرات مستقیم در سطوح پایین تر تبدیل شود و روند خود را مرحله به مرحله طی کند. البته، آقای ترامپ چند روز پیش اعلام کرد که مقامات ایران و امریکا در حال مذاکره هستند. بنابراین، به عقیده من باقی ماندن در این وضعیت توجیهی ندارد و باید بعد از آغاز مذاکره غیرمستقیم و جلب اعتماد ایران سریع به سمت ایجاد کانال ارتباطی دیپلماتیک مستقیم حرکت کرد.
تاجیک تاکید کرد: ایرانی ها هم به هوشمندی در مذاکرات شهره آفاق هستند و هم تا به حال در هیچ مذاکراتی شکست نخورده اند! با این حال، پس از خروج امریکا از برجام، ایران نیز به تدریج تعهدات خود را مورد بازنگری قرار داد و از مکانیسم اسنپ بک استفاده کرد. در حقیقت، این امریکا بود که با خروج خود از توافق، شرایطی را به وجود آورد که ایران نیز واکنش نشان دهد.
به گفته وی، اگر ایران از جانب امریکا شاهد حسن نیت باشد و تیم ترامپ از سیاست تهدید و فشار حداکثری دست بردارد، امکان پیشبرد مذاکرات وجود خواهد داشت. همان طور که مقامات رسمی ایران بارها اعلام کرده اند، مذاکره در شرایط فشار حداکثری معنا ندارد. پیش از هر گفت وگویی، باید مشخص شود که مذاکره با چه هدفی انجام می شود. به طور قطع، در صورت ازسرگیری تعاملات دیپلماتیک و مذاکرات احتمالی، سازوکارهایی تعریف خواهد شد که نقطه شروع مشخصی داشته باشند. اگر این شرایط فراهم شود، ایران به ضمانت های بیشتری نیاز نخواهد داشت، بلکه آنچه برای ایران اهمیت دارد، این است که مذاکرات تحت فشار و با فرض تضعیف ایران صورت نگیرد.
