روزنامه اعتماد نوشت: چند روز گذشته اوج ناترازی در نیروگاه‌ها، برخی نقاط تهران و البته برخی دیگر شهرهای کشور را در خاموشی فرو برد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که خالی شدن سبد سوخت نیروگاه‌ها از گاز و گاز مایع علت اصلی این خاموشی گسترده از قبل برنامه‌ریزی نشده بوده است. پریشب در حالی این قطعی برق اغلب شهرهای کشور را خاموش کرد که دو وزارتخانه نیرو و نفت نیز با صدور اطلاعیه‌های جداگانه‌ای ضمن دفاع از خود یکدیگر را مقصر جلوه دادند.
وزارت نیرو، در این باره با پیش کشیدن وزارت نفت به عنوان متولی تامین سوخت نیروگاهی کشور اعلام کرد که تامین سبد سوخت نیروگاه‌ها توسط وزارت نفت انجام می‌گیرد و برای جبران کمبود گاز مورد نیاز، ناچارا مازوت و گازوییل بیشتری در نیروگاه‌ها نسبت به سال گذشته مصرف شده است که با توجه به ناکافی بودن آن و کاهش ذخیره مخازن سوخت مایع، تعدادی از نیروگاه‌های کشور به‌رغم آمادگی کامل به علت نداشتن سوخت از مدار خارج شده‌اند. وزارت نیرو، همچنین درباره نحوه مصرف سوخت در نیروگاه‌ها اعلام کرد که در روز سه‌شنبه (۲۳ بهمن ماه)، به میزان ۶۷ میلیون مترمکعب گاز تحویل نیروگاه‌ها شد که در مقایسه با روز مشابه سال گذشته که ۱۸۷ میلیون مترمکعب در روز بود ۶۴ درصد کاهش داشته است. همچنین در دو ماهه دی و بهمن امسال ۸۳۲ میلیون مترمکعب نسبت به سال گذشته گاز کمتری به نیروگاه‌ها تحویل شده است.
اما در دیگر سو وزارت نفت در مقام پاسخگویی و در دفاع از خود اعلام کرد در حالی که آمارها نشان می‌دهد مدیریت صحیح سبد سوخت می‌توانست از مشکلات اخیر جلوگیری کند، وزارت نیرو به جای تمرکز بر سیاستگذاری صحیح و اجرای مصوبات مرتبط با مصرف سوخت مایع تلاش دارد با فرافکنی، کمبود گاز را عامل اصلی خاموشی‌ها جلوه دهد. این در حالی است که تامین گاز و سوخت مایع، حتی فراتر از تعهدات انجام شده و در بسیاری از روزها بیش از میزان تکلیف شده به نیروگاه‌ها تحویل داده شده است. نادیده گرفتن این واقعیت و چشم‌پوشی از نقش مدیریت نامناسب سوخت معادل، نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز چالش‌های مشابه در آینده باشد. با وجود افزایش بی‌سابقه مصرف گاز در دی و بهمن امسال که در برخی روزها رکورد ۶۸۱ میلیون مترمکعب در روز را ثبت کرد، شبکه گازرسانی کشور پایدار باقی ماند و گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها مطابق تکالیف بالادستی تحویل شد. افزون بر این، میانگین تحویل نفت‌گاز به نیروگاه‌ها ۵۵ درصد بالاتر از تعهدات ابلاغی در سال ۱۴۰۳ بوده است.
همچنین طبق آمار رسمی، مقدار تحویل سوخت مایع به نیروگاه‌ها در بهمن ۸۶ میلیون لیتر در روز بوده که ۲۴ درصد بیشتر از سال گذشته است. این افزایش تامین، بیانگر تعهد وزارت نفت در پشتیبانی از تولید برق پایدار در کشور است. مدیریت تامین برق در کشور وابسته به تنظیم صحیح سبد سوخت نیروگاه‌هاست. در صورتی که مصرف نفت‌کوره در فصل گرم سال مطابق برنامه‌ریزی انجام می‌شد، امکان استفاده بهینه از منابع در ماه‌های سرد سال فراهم‌تر بود. با این حال تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها در دی و بهمن، مطابق تکالیف ابلاغی و حتی در بعضی روزها فراتر از آن انجام شده است که نشان از پایبندی وزارت نفت به وظایف خود در قبال تامین پایدار انرژی دارد. قطعی برقی که از قبل برنامه‌ریزی نشده بود؛ از همین رو بود که وزارتخانه‌های نفت و نیرو همدیگر را مقصر این موضوع دانستند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد حلقه مفقوده قطعی برق در زمستان امسال، جدای از ناترازی انرژی، استفاده بیش از حد نیروگاه‌ها از گاز و گاز مایع است. بنابراظهارات مسوولان وزرات نفت، براساس دستورالعمل‌های بالادستی، نیروگاه‌ها موظفند در فصول مختلف سال، به‌ویژه در تابستان که فرصت مناسبی برای ذخیره‌سازی سوخت مایع فراهم است، سبد سوخت خود را به‌گونه‌ای مدیریت کنند که در ماه‌های سرد سال، تامین برق بدون چالش ادامه یابد.
اما بررسی‌ها چه می‌گویند؟
ارزیابی‌ها نشان می‌دهند که استناد وزارت نفت به مجوزی است که به نیروگاه‌های خصوصی داده شده بود که تابستان را باید از سبد سوخت معادل نیروگاهی شامل نفت‌گاز و نفت کوره استفاده کنند. با توجه به اینکه سیاست دولت این بود که میزان خاموشی‌ها در تابستان سال ۱۴۰۳ به حداقل برسد و مصرف‌کنندگان منتفع شوند. صاحبان نیروگاه‌ها که حدود ۷۰ درصد آنها خصوصی هستند، برای اینکه هزینه بهینه‌سازی خود را کاهش دهند، اقدام به مصرف گاز و گاز مایع کرده و مازوت‌سوزی را به حداقل رساندند. گزاره‌ای که زمستان را با کاهش نفت گاز در سبد سوخت خود آغاز کردند.
گفتنی است که به نیروگاه‌ها در تابستان اجازه مصرف روزانه ۴۰ میلیون متر مکعب سوخت مازوت را داده بودند. از سوی دیگر با توجه به مصرف بالای سبد سوخت نیروگاه‌ها از نفت‌گاز و کاهش ذخایر گازی کشور به دلیل انفجار شبکه چهار خط لوله گاز در بهمن سال سال جاری، ذخایر گاز کشور با کاهش مواجه شده و همین امر نیز بر ناترازی و خاموشی گسترده در شهرها افزوده است.
