یورو نیوز نوشت: ترکیه همچنان از خرید جنگنده‌های نسل پنجم «اف-۳۵ رعد ۲» محروم است، ولی در حال خرید نسخه جدید جنگنده‌های نسل چهارم «اف-۱۶» به نام «بلاک۷۰ اس» از ایالات متحده است. علاوه بر این، ترکیه بسیاری از اف-۱۶های قدیمی خود را ارتقا می‌دهد و توامان در حال توسعه جنگنده‌های بومی خود به نام «کاآن» (KAAN) است.
اقدام ترکیه برای خرید جنگنده‌های یوروفایتر با تلاش‌های گسترده‌تر این کشور برای مدرن‌سازی قابل توجه ناوگان فعلی جت‌های جنگنده‌اش در یک راستا است.
از آنجائیکه به ترکیه اجازه تحویل گرفتن جنگنده‌های اف-۳۵ آمریکایی داده نشده است و این کشور با عدم قطعیت‌هایی در مورد جت‌های بومی «کاآن» (KAAN) خود مواجه است، اکنون مترصد خرید نسل ۴.۵ «یوروفایتر تایفون» است تا بلکه از این طریق ناوگان موجود خود متشکل از جت‌های «اف-۱۶ مدل فالکون» عرضه شده توسط ایالات متحده را تکمیل کند.
خبرگزاری رویترز در نوامبر ۲۰۲۴ گزارش داد که کشور آلمان «پس از مخالفت اولیه خود [با فروش یوروفایتر به ترکیه]، در نهایت مقامات فروش کشورش را موظف کرد تا بر روی فروش جت‌های جنگنده یوروفایتر تایفون به ترکیه کار کنند.»
جنگنده‌های «یوروفایتر تایفون» محصول یک کنسرسیوم اروپایی متشکل از بریتانیا، آلمان، ایتالیا و اسپانیا است که هر کدام از آنها حق وتو بر صادرات این جت‌ها را دارند.
گزارش‌ها حاکی است که ترکیه در حال مذاکره برای خرید ۴۰ جت یوروفایتر تایفون است که بریتانیا، ایتالیا و اسپانیا به طور قطعی با فروش آن موافق هستند.
رویترز همچنین گزارش داد که «یاشار گولر، وزیر دفاع ترکیه گفته است که تلاش‌های بریتانیا، ایتالیا و اسپانیا باعث شده تا آلمان پس از یک مقاومت طولانی‌مدت، پاسخ مثبت بدهد.»
وی افزود که او انتظار ندارد بحران سیاسی در درون بدنه دولت آلمان بر این روند تأثیر بگذارد.
ترکیه و موقعیت پیچیده آن با یونان در ناتو
اگرچه ترکیه یکی از اعضای ناتو است، اما روابط آن با سایر کشورهای ناتو اغلب پیچیده است.
بیشتر برنامه‌ریزی نظامی ترکیه و تقریباً تمام برنامه‌ریزی نظامی یونان حول محور مقابله با همدیگر است، حال آنکه هر دو کشور عضو ناتو هستند و در تئوری می‌بایست با یکدیگر متحد باشند.
در واقع، یونان مسئول تنها حادثه سقوط تایید شده یک اف-۱۶ در نبرد هوایی است که به موجب آن یک فروند اف-۱۶ ترکیه را با یک جنگنده «میراژ ۲۰۰۰» ساخت فرانسه سرنگون کرد، زیرا ادعا می‌شد که جنگنده متعلق به ترکیه حریم هوایی یونان را در سال ۱۹۹۶ نقض کرده بود.
کدام شرکت‌ها و کشورها در ساخت یوروفایتر سهم دارند؟
شرکت‌های «ایرباس»، «بی‌اِی‌ئی سیستمز» و «لئوناردو» پیمانکاران اصلی ساخت تایفون هستند.
وب سایت یوروفایتر خودش ادعا می‌کند که این جت‌ها ۱۰۰ درصد اروپایی هستند، اگرچه که چندین قطعه ساخت آمریکا نیز دارد. مالکیت برنامه ساخت یوروفایتر تایفون بر اساس کشور به شرح زیر است:
- بریتانیا: ۳۳ درصد
- آلمان: ۳۳ درصد
- ایتالیا: ۲۱ درصد
- اسپانیا: ۱۳ درصد
یوروفایتر تایفون و جت جنگنده رافال فرانسوی در ابتدا مسیر توسعه مشترکی داشتند. اما به دلیل اختلاف نظرها، فرانسه تصمیم گرفت که جت جنگنده خود را به نام رافال به طور مستقل توسعه دهد و امروزه به موفقیت چشمگیری در بازار صادرات دست یافته است.
کدام کشورهای خاورمیانه از یوروفایتر استفاده می‌کنند؟
خرید سامانه روسی «اس-۴۰۰» توسط ترکیه در سال ۲۰۱۷ باعث تنش با ایالات متحده و سایر مسائل با کشورهای اروپایی مانند آلمان شده است.
آلمان به طور جداگانه نیز با فروش جت‌های یوروفایتر تایفون به عربستان سعودی مخالف بود و این امر باعث شده است که این پادشاهی عربی به جای آن به خرید رافال فرانسوی فکر کند. تا این که آلمان در ماه ژانویه ۲۰۲۴ با فروش جنگنده یوروفایتر به عربستان به‌خاطر رویکرد «سازنده» ریاض در جنگ اسرائیل و حماس موافقت کرد.
در اروپا، یوروفایتر توسط بریتانیا، آلمان، اسپانیا، ایتالیا و اتریش و در منطقه خلیج فارس نیز توسط کویت، عربستان سعودی، عمان و قطر استفاده می‌شود.
اسرائیل تنها اپراتور اف-۳۵ در خاورمیانه می‌ماند
ترکیه در ابتدا قصد داشت ۱۰۰ فروند جت جنگنده «اف-۳۵ آ» خریداری کند و خود را به عنوان یکی از بزرگترین خریداران این جت معرفی کند.
ترکیه یکی از شرکای برنامه تولید این جنگنده‌ها بود و قطعات خاصی را برای این جت ساخت. ترکیه حتی میلیاردها دلار برای اف-۳۵ پرداخت کرد و سفارش اولیه برای ترکیه در حالی ساخته می‌شدند که خلبانان ترک نیز همزمان در ایالات متحده آموزش می دیدند.
سپس، ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفت تا ترکیه را از این برنامه کنار بگذارد، جت‌های ترکیه را توقیف کرد (هر چند که آنها در انبار آمریکا هستند)، و از بازگرداندن پول آن خودداری کردند و قطعات تولیدی ترکیه را با قطعات دیگر جایگزین کردند.
حال آنکه سامانه‌های اس-۴۰۰ ترکیه در حال حاضر استفاده نمی‌شوند و پس از یک فعال‌سازی مختصر پس از تحویل برای تأیید عملکرد، در انبار قرار دارند.
ترکیه سال‌ها تلاش کرده است تا برای ورود مجدد به برنامه اف-۳۵ مذاکره کند و اکنون به دنبال خرید ۴۰ فروند از این جت‌ها است.
ایالات متحده از توافقات قبلی برای فروش اف-۳۵ به امارات و مصر نیز عقب نشینی کرده و فروش این جنگنده‌ها به قطر و احتمالاً عربستان سعودی را نیز رد کرده است.
این بدان معناست که اسرائیل تنها اپراتور اف-۳۵ در خاورمیانه باقی می‌ماند، اگرچه که یونان، برنامه‌هایی برای خرید ۲۰ فروند اف-۳۵ دارد.
جنگنده‌های دیگری مانند «سوخو-۵۷» روسیه، «قاآن» ترکیه، و «کی‌اف-۲۱» کره جنوبی اغلب به عنوان نسل پنجم تلقی می‌شوند، اما آنها با قابلیت های اف-۳۵ متفاوت است.
ناوگان عظیم اف-۱۶ ترکیه
ترکیه یکی از بزرگترین اپراتورهای «اف-۱۶ فالکون» در جهان است.
به گزارش فلایت گلوبال، ترکیه دارای ناوگانی متشکل از ۱۵۷ فروند اف-۱۶ فالکون و ۴۸ فروند اف-۴ فانتوم قدیمی است. منابع دیگر ذکر می‌کنند که ترکیه بیش از ۲۰۰ فروند اف-۱۶ و تعداد کمتری اف-۴ فانتوم در خدمت دارد.
