بهرام امیراحمدیان: الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان، از سران کشورها و دولت ها دعوت کرده است تا در اجلاس رهبران جهان برای اقدامات اقلیمی در روزهای سه شنبه، ۱۲ و چهارشنبه، ۱۳ نوامبر ۲۰۲۴، زمانی که بخش اول اجلاس در سطح عالی برای سران کشورها و دولتها برگزار می شود، شرکت کنند.
دعوت ازرهبران جهان برای اقدامات اقلیمی درجمهوری آذربایجان درطول «کنفرانس پاریس ۲۹»(۲۹ COP) نشان‌دهنده اهمیت مشارکت رهبران جهان برای تقویت اهداف عالی وامکان اقدام برای کاهش انتشارگازهای گلخانه‌ای،سازگاری باتغییرات آب وهوایی،رسیدگی به ضرر و زیان ناشی از تغیبرات، برای اجراوتبدیل تصمیمات کلیدی مرتبط باآب وهوا به اقدامات مشخص وبرنامه های معتبر برای مقابله باتغییرات آب وهوایی است.
جمهوری آذربایجان با جمعیتی ده میلیون نفری در غرب دریای خزر ودر همسایگی شمال غربی ایران، کشوری ثروتمند از نظر منابع نفت و گاز، شاهد تحولاتی چشمگیر در عرصه اقتصادی است که با سرمایه گذاری کشورهای غربی در منابع نفت وگاز این کشور در دهه نخست قرن ۲۱ موفق به ثبت رشد اقتصادی دو رقمی شد. واقع شدن این کشور در مسیر ارتباطی اروپا به آسیا از طریق «کریدور تراسکا»، نقش ترانزیتی این کشور و ادغام اقتصادی هر چه بیشتر با اقتصاد ترکیه و اتحادیه اروپا را در پی داشته است. این وابستگی بویژه پس از آزاد سازی سرزمین‌های اشغالی قره باغ از سوی ارامنه در سال ۲۰۲۰، جمهوری آذربایجان را در کانون توجه منطقه ای و بین الملل قرار داده است.
در سال‌های دهه دوم قرن ۲۱ باکو کوشیده بود تا با برگزاری کنفرانس‌های بین الملل و دعوت از شرکت های بین المللی و شخصیت‌های برجسته و صرف هزینه های زیاد نسبت به معرفی کشور به جامعه جهانی اقدام کند که در این راه موفقیت‌هایی کسب کرده است. بنابراین با این ترفند ها هیات حاکمه جمهوری آذربایجان هر نوع انتقاد از نبود دمکراسی و انتخابات آزاد از سوی برخی ناظران بین المللی و منتقدان داخلی را به نحوی آرام کرده است. جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۳ با تولید ناخالص داخلی(به قیمت جاری) ۴/۷۲ میلیارد دلار(۸ درصد کاهش نسبت به سال قبل)در رتبه ۸۳ بین کشورهای جهان قرار دارد. در همان سال سرانه تولید ناخالص داخلی آن ۷۲۰۰ دلار بوده است (ایران ۴۵۰۰ دلار).
منابع درآمدی جمهوری آذربایجان از محل صادرات نفت (ایتالیا و رژیم اسرائیل دو شریک عمده مقصد صادراتی جمهوری آذربایجان)، و صادرات گاز تامین می شود. خطوط لوله نفت و گاز این کشور به به ترکیه، و از این طریق به بازاراهای مصرف، جمهوری آذربایجان را ازجنبه های اقتصادی، سیاسی و نظامی قویا وابسته به ترکیه کرده است. جمهوری آذربایجان و کنفرانس سران بیست و نهمین کنفرانس سران در مورد تغییرات آب و هوایی(۲۹ COP) از ۱۱ تا ۲۲ نوامبر ۲۰۲۴ در باکو، آذربایجان برگزار می شود.
زیر برنامه موضوعی این اجلاس بشرح زیر خواهد بود:
• ۱۱ نوامبرافتتاحیه اجلاس
• ۱۲ نوامبر اجلاس اقدامات اقلیمی رهبران جهان
• ۱۳ نوامبر اجلاس اقدامات اقلیمی رهبران جهان
• ۱۴ نوامبر امور مالی، سرمایه گذاری و تجارت
• ۱۵ نوامبر انرژی / صلح، امداد و بهبودی
• ۱۶ نوامبر علم، فناوری و نوآوری / دیجیتالی شدن
• ۱۷ نوامبر روز استراحت و بدون برنامه ریزی موضوعی
• ۱۸ نوامبر سرمایه انسانی / کودکان و جوانان / بهداشت / آموزش
• ۱۹ نوامبر غذا، کشاورزی و آب
• ۲۰ نوامبر شهرنشینی / حمل و نقل / گردشگری
• ۲۱ نوامبر طبیعت و تنوع زیستی / مردم بومی / برابری جنسیتی / اقیانوس ها و مناطق ساحلی
• مذاکرات نهایی ۲۲ نوامبر
اقدام جهانی اقلیمی
در کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در پاریس، COP۲۱، دولت ها توافق کردند که بسیج اقدامات اقلیمی قوی تر و بلندپروازانه تری برای دستیابی به اهداف توافقنامه پاریس به فوریت مورد نیاز است. اقدام باید از سوی دولت ها، شهرها، مناطق، کسب و کارها و سرمایه گذاران انجام شود. هر نقشی در اجرای موثر توافقنامه پاریس صورت گیرد.توافقنامه پاریس به طور رسمی نیاز فوری به افزایش پاسخ جهانی به تغییرات آب و هوایی را تأیید می کند، که از بلند همتی بیشتر دولت ها حمایت می کند. تعهدات همه بازیگران در متن تصمیم توافقنامه پاریس، از جمله تعهداتی که از طریق دستور کار اقدام «لیما-پاریس» آغاز شده است، به رسمیت شناخته شده است.
کنوانسیون چارچوب تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد(UNFCCC)
در کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد در پاریس(COP۲۱)، دولت ها توافق کردند که بسیج اقدامات اقلیمی قوی تر و بلندپروازانه تر برای دستیابی به اهداف توافقنامه پاریس به فوریت مورد نیاز است. اقدام باید از سوی دولت ها، شهرها، مناطق، کسب و کارها و سرمایه گذاران انجام شود. هر نقشی در اجرای موثر توافقنامه پاریس دارد.توافقنامه پاریس به طور رسمی نیاز فوری به افزایش پاسخ جهانی به تغییرات آب و هوایی را تأیید می کند، که از بلند همتی بیشتر دولت ها حمایت می کند. تعهدات همه بازیگران در متن تصمیم توافقنامه پاریس، از جمله تعهداتی که از طریق دستور کار «اقدام لیما-پاریس» آغاز شده، به رسمیت شناخته شده است .
تاریخچه مشارکت ذینفعان غیر دولتی قبل از ۲۱ COP
نیاز به مشارکت و اقدام توسط همه سطوح جامعه، دولتی و غیر دولتی، در اوایل فرآیند کنوانسیون،که در چارچوب تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد(UNFCCC) شناخته شد - توجه اعضا به مشارکت عمومی، فناوری ها و استفاده از بازارها و مکانیسم ها، تنها چند نمونه از این شناخت است.
با این حال، چند نقطه عطف برجسته وجود دارد که مسیر ذینفعان غیردولتی را به جایگاهی در توافقنامه پاریس مشخص می کند. در سال ۲۰۱۴، بان کی مون، دبیرکل وقت سازمان ملل متحد، با تکیه بر بستری برای اقدامات پیشرفته که در ۱۸ COP در «دوربان»(آفریقای جنوبی) تأسیس شد، رهبران جهان و ذینفعان مختلف آب و هوا را در نیویورک گرد هم آورد تا انگیزه ای برای اقدامات هماهنگ جهانی آب و هوایی ایجاد کنند. چند هفته بعد در ۲۰ COP در «لیما»، دولت ها دستور کار «اقدام لیما-پاریس» را برای نشان دادن تعهد بازیگران غیردولتی و ایجاد ائتلافی از بازیگران در جهت اهداف محدود کردن افزایش دمای جهانی از طریق اقدامات کوتاه مدت و بلند مدت که از یک توافق قانونی جدید حمایت می کنند، ایجاد کردند.
دستور کار شامل بازیگران دولتی و غیردولتی (دولت های ملی، شهرها، مناطق و سایر نهادهای فرعی، سازمان های بین المللی، جامعه مدنی، مردم بومی، زنان، جوانان، موسسات دانشگاهی و همچنین کسب و کارها) بود که به عنوان نهادهای فردی یا مشارکت عمل می کردند.
هدف آن تسریع اقدامات در دوره قبل از سال ۲۰۲۰ و پس از آن بود. دستور کار اقدام لیما-پاریس با تعهد مشترک رؤسای کنفرانس پاریس (پرو و فرانسه)، دفتر دبیرکل سازمان ملل متحد و دبیرخانه چارچوب تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد، اقدامات اقلیمی را در طول سال ۲۰۱۵ و در پاریس در دسامبر همان سال به طرق مختلف تقویت کرد: بسیج اقدامات جهانی قوی به سمت جوامع کم کربن و تاب آور. حمایت بیشتری از ابتکارات موجود، مانند ابتکاراتی که در اجلاس آب و هوایی دبیرکل در سپتامبر ۲۰۱۴ راه اندازی شد، ارائه کرده و شرکای جدید را بسیج و بستری را برای مشاهده اقدامات، تعهدات و نتایج آنها در آستانهCOP۲۱ فراهم آورد.
تغییرات اقلیمی اخیر(طوفان در شرق آمریکا و سیل در اسپانیا) نشان می دهد که این تغییرات پدیده هایی بین المللی شده اند. ریزگردهایی که از عراق و شبه جزیره عربستان استانهای غربی و جنوب غربی ایران را تحت تاثیر قرار می دهند، طوفان شن در استان سیستان و بلوچستان، خشک شدنت تالابها و تغییرات اقلیمی دور از انتظار، موضوعاتی منطقه ای و بین المللی است که انتظار می رود در صورت مشارکت، نمایندگان دولت جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس بین المللی مطرح شود.
هدف آن تسریع اقدامات در دوره قبل از سال ۲۰۲۰ و پس از آن بود. دستور کار اقدام لیما-پاریس با تعهد مشترک رؤسای کنفرانس پاریس (پرو و فرانسه)، دفتر دبیرکل سازمان ملل متحد و دبیرخانه چارچوب تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد، اقدامات اقلیمی را در طول سال ۲۰۱۵ و در پاریس در دسامبر همان سال به طرق مختلف تقویت کرد: بسیج اقدامات جهانی قوی به سمت جوامع کم کربن و تاب آور. حمایت بیشتری از ابتکارات موجود، مانند ابتکاراتی که در اجلاس آب و هوایی دبیرکل در سپتامبر ۲۰۱۴ راه اندازی شد، ارائه کرده و شرکای جدید را بسیج و بستری را برای مشاهده اقدامات، تعهدات و نتایج آنها در آستانهCOP۲۱ فراهم آورد.تغییرات اقلیمی اخیر(طوفان در شرق آمریکا و سیل در اسپانیا) نشان می دهد که این تغییرات پدیده هایی بین المللی شده اند.
