نامه ای به رییس‌جمهور
✍️حمید ابوطالبی*
جناب آقای رییس‌جمهور
🔹یک صد روز است که بر مسند ریاست جمهوری نشسته‌اید؛ از سیاست‌داخلی و اقتصاد و اجتماعیات که بگذریم، حداقل در سیاست‌خارجی هیچ تصویر روشنی پیشِ رو نیست:
🔹۱)در عرصه اقتصاد خارجی، تحریم‌ها روز به روز عمیق‌تر و فشار بر مردم بیشتر می‌گردد - مانند تحریم‌های روزافزونِ این ایام و تحریم اخیر ایران‌ایر و… که قابل پیش‌بینی و حتما پیش‌گیری بود؛ جنابعالی و کارگزاران دیپلماسی‌تان نیز دیگر سخنی از رفع تحریم‌ها و چگونگی آن در سیاست‌خارجی‌تان نمی‌گویید، و ظاهرا این امر از چهارچوب اقدامات‌تان هم خارج شده است؛
🔹۲)سیاست منطقه‌ای‌تان بیشتر رو به درگیری دارد تا رفع تخاصم و تنش‌زدایی، و فریادهای مخاصمه در کشور بیشتر شنیده می‌شود تا همهمه‌های رفع تنش؛ این امر که گروهی که در انتخابات با اقبال مردم روبرو نشدند بر طبل جنگ می‌کوبند، عده‌ای از تغییر دکترین نظامی و سیاست‌های راهبرد هسته‌ای ایران سخن می‌گویند، گروهی در مجلس خروج از NPT را جدّی می‌دانند، و بخشی هم متمایل به درگیری مستقیم ایران و آمریکا هستند؛
🔹۳)روابط با همسایگان، بیشتر تابلویی برای نمایش شده است تا عاملی جهت دفاع از منافع ملی ایران - مانند بیانیه اخیر اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در خصوص یکپارچگی سرزمینی ایران؛
🔹۴)رابطه‌ی پنهان کج‌دار و مریزی که در دولت سیزدهم به درستی با آمریکا برقرار بود، و به مصداق آب باریکه‌ی کنترل تنش‌ها حداقل توانایی مهار برخی مشکلات را پیش از جنابعالی داشت، با هدایت و اعلام وزیر محترم خارجه‌تان قطع گردید! و سیاست”مهار تنش با آمریکا“ی شما - به جای تنش‌زدایی! - نیز شکست خورد؛
🔹۵)روابط با اروپا هم که هر روز وخیم‌تر می‌گردد؛ بهترین نمود و تصویر آن، دیدارهای‌تان با اروپایی‌ها در نیویورک می‌باشد؛ مذاکرات تلفنی هم که اغلب چالشی است تا تعاملی؛
🔹۶)با شرق آسیا از هند تا استرالیا هم که تعاملی در میان نیست؛ گویا این بخش از جهان اصولا وجود خارجی ندارد؛
🔹۷)در رابطه با روسیه و چین هم تحرک چندانی جز آنچه دولت‌های پیشین در انداخته بودند به چشم نمی‌آید؛ تعاملات‌تان اغلب یکسویه است تا دوسویه؛ مضارّ این تعاملات نیز از منافعش افزون‌تر است؛ و… مثلا در همین اجلاس اخیر SCO در پاکستان، چه گام مهمی برداشته شد! و…
🔹از همین رو است که تا کنون هیچ تصویر روشنی از سیاست خارجی دولت خود ارائه ننموده‌اید که بتوان آن را یک سیاست خارجی تحول آفرین خواند.
🔹نخستین و ظاهرا آخرین مطلب جدّی‌تان در خصوص سیاست خارجی، همان مقاله‌ای بود که سه ماه پیش به چاپ رسید و در پاسخ آن نوشته بودم: «تصویری مغشوش، بدون اولوّیت، رؤیایی، غیرمنسجم، با کلی‌گویی فراوان نسبت به همه‌چیز و هرچیز، و… ارائه فرموده‌اید؛ از سیاست‌هایی دفاع کرده‌اید که حتی همین دولت پیش از جنابعالی هم به برخی از آن‌ها اعتراض می‌نمود؛ سخنانی آورده‌اید که دولت قبل، پس از سه سال به بی‌فرجامی آن‌ها پی برده بود؛ و… »
🔹 پر واضح است که سیاست‌خارجی نمی‌تواند یدک‌کشِ شهرتِ پیشینِ افرادِ آن در تعامل با غرب باشد، و هم‌زمان کنش‌گر چالش‌های روزمرّه با غرب؛ سخن از کنترل تنش براند، و سر در گم در تنش‌هایی باشد که دیگران برایش می‌آفرینند؛ کشور نزدیک دو ماه در وضعیتی حساس قرار داشته باشد، و تصمیم‌گیری‌ها منوط به حملات متقابل منطقه‌ای؛ و… هیچ تحرک دیپلماتیک نتیجه‌بخشی هم برای کاهش تنش در میان نباشد؛ و…
جناب آقای پزشکیان
🔹 مگر نمی‌توان به رفع تحریم‌ها اولویت بخشید، و روندی دیپلماتیک برای آن طراحی نمود و به کار گرفت؟
🔹مگر نمی‌شود سیاست منطقه‌ای را به سمت گفتگو هدایت کرد، و وضعیت را به سمت آرامش و ثبات برد؟
مگر نمی‌توان روابط با همسایگان را از حرف به سوی عمل سوق داد؟
🔹مگر نباید وفق آنچه در انتخابات گفته‌اید، رابطه با اروپا اولویت روابط خارجی‌تان باشد؟
چرا آب باریکه‌ی روابط با آمریکا را قطع فرمودید، تا اصل مهار تنش با تنش مواجه گردد؟ و…
🔹واقعا دولت چهاردهم کجای اداره‌ی کشور ایستاده است؟ ایران، اکنون و در بلوای کلان قرن بیست و یکم در لحظاتی حساس و دو راهی‌هایی تعیین کننده قرار گرفته است. دور راهیِ ادامه‌ی همین روند بی‌سرانجام؛ و یا تبدیل این وضعیت از درگیریِ مستقیم به کاهش تنش و تنش‌زدایی، از طریق دیپلماسی.
* معاون سیاسی دفتر حسن روحانی در دولت دوازدهم
