رکنا نوشت: پایان نامه و رساله نویسی؛ کاری که مدت زیادی است علنا در کف خیابان انجام می شود و هیچ کسی هم نیست که به آن نظارت کند؛ حتی این روزها دیگر جلوی دانشگاه ها هم پر شده است از بازاریاب هایی که به دانشجویان کارت ویزیت موسسه ای را می دهند که با دریافت هزینه های چند میلیونی، خدمت پایان نامه نویسی را ارائه می دهد.
محققان مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی اعلام کرد که در سال ۱۴۰۱ بیش از ۴۱ درصد پایان‌نامه ها و رساله‌های تالیف و تدوین شده در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، کپی برداری از متن مشابه بوده و از مرحله ارائه و ثبت، حذف شده است.
شاید برایتان جالب باشد که طی سال های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱، بیش از ۲۹ درصد پایان نامه ها و رساله ها در مقطع دکترا و ۴۶ درصد در مقطع کارشناسی ارشد به روش کپی برداری و تقلب تهیه شده است. ضعف زیرساخت‌های علمی و پژوهشی که ابزار اصلی در دوره تحصیلات تکمیلی و به خصوص در مقطع کارشناسی ارشد و دکتراست، به عنوان عامل موثر در بی رغبتی دانشجویان برای صرف وقت در حوزه پژوهش و مطالعه و تحقیق معرفی‌شده است.
در گزارش مرکز پژوهش های مجلس، نویسندگان گزارش تاکید دارند که نتیجه این بی رغبتی که البته متوجه قصور دستگاه های مسئول در حوزه تحصیلات تکمیلی است، به تشویق برخی دانشجویان به کپی برداری از سایر آثار علمی یا خرید مقاله و رساله و پایان نامه منجر شده است.
در این راستا، طهمورث شیری ، استاد دانشگاه در گفت و گو با رکنا با اشاره به اینکه پایان نامه نویسی در ارشد و رساله نویسی در دکتری برای دانشجو، این بوده است که فرد آنچه در دوره کارشناسی آموزش دیده است را در دوره ارشد جمع بندی تازه ای از آنها داشته باشد و در دکتری نظر بدهد و استراتژی تعیین کند. این ساختار سالها مبتنی بر آموزه های وزارت علوم بوده و وقتی با گسترش بی رویه مراکز آموزشی رو به رو شدیم، برای اینکه اینها را حداقل به ظاهر هم که شده حالت علمی داشته باشد، مجبور شدند پایان نامه و رساله ها را در دانشگاه ها داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه در یک دورانی اعلام کردند که دانشجوها به جای پایان نامه نویسی، می توانند با گذراندن چند واحد آموزشی، تحصیلشان را به پایان برسانند. وقتی تعداد دانشجویان به شکل بی رویه ای گسترش پیدا کرد میانگین دانش دانشجویان نیز کاهش شدیدی داشت. من به عنوان یک استاد که حدود ۳۰ سال است که تدریس می کنم، کاملا مشاهده می کنم که از نظر سطح دانش دانشجویان، به شدت افت کرده است و توان تجزیه و تحلیل کامل رویدادها را ندارند. وقتی این افت فاحش رخ می دهد و اساتید می خواهند با سبک و سیاق گذشته کلاس را اداره کنند، دانشجویان نمی توانند ارتباط خوبی با کلاس برقرار کنند و دچار مشکل می شوند.
طهمورث شیری افزود: این وضعیت باعث شده است که برخی از اساتید نیز کیفیت لازم برای تدریس را نداشته باشند؛ چراکه سطح کلاس از آنها تقاضای ارائه موضوعات علمی را نمی دهد و تبدیل به جایی شده است که فقط دانشجویان مدرک بگیرند و بروند. وقتی این اتفاقات افتاد، به مرور و به صورت کاملا ایجابی، اول افرادی پیدا شدند که غیرقانونی و زیرپوستی پایان نامه نویسی می کردند. حتی قبلا تحت عناوین مختلف مثل مشاوره پایان نامه نویسی فعالیت می کردند. از طریق مراجع قانونی نیز تهدید شدند ولی کسی حریف اینها نشد. الان کار به جایی رسیده است که یک سری دانشجویان نه وقت و توان دارند و نه حوصله، پول می دهند تا پایان نامه شان نوشته شود.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: در مقطع دکتری هم یکی از معضلات دانشجویان، نگارش مقاله است. می بینید که دائما چاپ مقاله را تبلیغ می کنند. مجلاتی که اعتبار وزارتین برای این کار داشتند، شروع کردند به گرفتن مبلغی برای چاپ مقاله. از طرفی کسانی که کارهای چاپ مقاله را انجام می دادند، به این نتیجه رسیدند که تعداد مجلات کم است و شروع کردند به پذیرش گرفتن. پذیرش را دادند ولی چاپ اتفاق نیفتاد.
شیری با اشاره به اینکه هم دانشجویان و هم مدعی العموم، می توانند به این موضوع ورود داشته باشند، گفت: شکایت از اینها امکان پذیر است اما بحث بر سر این است که اینها چقدر می توانند در این موضوع موفق باشند. وقتی یک ناهنجاری در جامعه رخ دهد، با آن مقابله می شود ولی اگر این به ۸۰ درصد برسد اسمش هنجار می شود و دیگر به آن ناهنجاری نمی گویند و آن موقع است که اعمال درست، ناهنجاری به حساب می آیند!
دور زدن مسیرهای پیگیری کپی بودن پایان نامه راحت است!
طهمورث شیری تاکید کرد: دانشگاه ها برای مقابله با پایان نامه نویسی، سامانه ای با عنوان همانندجو راه اندازی کرده اند و پایان نامه ها را در سامانه قرار می دهند و همانندجویی می کنند که کپی برداری از جایی نباشد. اگر بیش از ۳۰ درصد از آن همانند رساله یا پایان نامه ای باشد، باید اصلاح شود؛ اما باز هم برای دور زدن این سامانه شگردهایی پیدا شده است و این نشان می دهد هر کاری اینها انجام دهند باز هم راه جدید برای دور زدن آن پیدا می شود.
او با اشاره به اینکه پایان نامه نویسان وابسته به ساختار خاصی نیستند و جزء مافیا به حساب نمی آیند گفت: اینها خودجوش و جزیره ای هستند و بعضا پشت بعضی از آنها استاد دانشگاه یا فارغ التحصیلان حضور دارند؛ چراکه کار تخصصی است و باید افراد توانمند در آن فعالیت کنند.
این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه دانشجویانی که با پایان نامه هایی که حاصل دسترنج خودشان نیست به کشورهای خارجی برای ادامه تحصیل مهاجرت می کنند دچار چه مشکلاتی می شوند، گفت: در خارج از کشور، مدرک مورد توجه است و کیفیت دریافت مدرک سنجیده نمی شود.
طهمورث شیری افزود: الان خیلی ها فقط فوق لیسانس دارند و دکتر هستند. اگر از آنها بخواهید یک درخواست ساده بنویسند، می بینید در یک صفحه چندین غلط املایی دارند. حضور دانشجویان در خارج از کشور و ایجاد سرخوردگی، فقط مربوط به این نیست که پایان نامه را خودشان ننوشته اند بلکه ماجرا از این قرار است که اینها از نظر علمی خیلی افت کرده اند و مدارک بی کیفیت و بی خاصیت گرفته اند. همچنین این موضوع باعث وارد شدن یک شوک علمی به دانشجو می شود. موفقیت این دسته از دانشجویان، بستگی به توان فردی دارد. در ایران اگر فرد، به مراکز قدرت وصل نباشد، هیچ کاری نمی تواند انجام دهد ولی در خارج از کشور، اگر فرد توانایی داشته باشد، زمینه ها برای رشدش فراهم می شود. در خارج از کشور فردیت حرف اول و در ایران، سنت ها در راس اداره امور هستند.