انصاف نیوز نوشت: هرازگاهی اخباری از ممنوع‌الکاری یا ممنوع‌الخروجی برخی بازیگران و هنرمندان، بعد از موضع‌گیری‌هایشان در بزنگاه‌های سیاسی به گوش می‌رسد، اما کسی نمی‌داند که برای فعالان حوزه‌های هنری مختلف که خارج‌نشین هستند آیا به‌طور قطع ممنوع‌الورودی در کار است؟ و درکل شرایط برای او چطور رقم خواهد خورد؟

تعدادی از هنرمندان ایرانی که در خارج از ایران زندگی می‌کنند و همچنین برخی سلبریتی‌ها که در بزنگاه‌های مختلف از کشور رفته‌اند، دلشان می‌خواهد به کشورشان برگردند اما همواره این سوال‌ها درباره‌ی سلبریتی‌ها مطرح است که آیا هنرمندانی که در خارج از ایران از نظر سیاسی موضع‌گیری کرده‌اند، می‌توانند به کشور برگردند و آیا با آنها برخورد خاصی خواهد شد؟

معین، سعید راد و دیگران…

سال گذشته، همین موقع‌ها، خبری درباره‌ی بازگشت معین، خواننده پاپ، مطرح شد. البته منبع خبر مشخص نبود و معلوم نشد آیا او به ایران آمده و بدون اینکه خبر آمدنش رسانه‌ای شود، دوباره برگشته است یا صرفا تمایل او برای برگشتن به ایران مطرح شده است.

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد، ۲۰ مرداد ۱۴۰۲ در پاسخ به پرسشی درباره بازگشت هنرمندانی مثل نصرالله معین نجف‌آبادی گفت: حضور ایشان در ایران هیچ مشکلی ندارد و طبق قوانین انجام می‌شود. هر کاری درباره هر فردی انجام شود، طبق قانون انجام می‌شود. اجازه فعالیت قدم بعدی است اما حضورشان در ایران هیچ مشکلی ندارد.

«برگردید دردسر می‌شود!»

بازگشت هنرمندان ایرانی به ایران، به‌قدری چالش‌برانگیز شده است که وقتی هنرمندی می‌گوید دلش می‌خواهد برگردد، با موجی از واکنش‌های در فضای مجازی مواجه می‌شود و کاربران اینستاگرامی با واکنش‌هایی از دوسر طیف، برخی می‌گویند «برنگرد چون برایت دردسر می‌شود!» و برخی هم استقبال از بازگشت می‌کنند.

سعید راد هم ازجمله هنرمندانی بود که بعد از انقلاب فرصت چندان زیادی برای بازی در آثار سینمایی نداشت و بعد از ممنوع‌التصویری مجبور به مهاجرت شد. فوت او در ۱ مرداد ۱۴۰۳  بهانه‌ای شد تا افراد مختلفی درباره‌ی مشکلاتی که هنرمندان بعد از مهاجرت تجربه می‌کنند یا به هر دلیلی از ورودشان به ایران استقبال نمی‌شود، بپردازند.

احمد زیدآبادی روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی، یکی از کسانی بود که در کانال تلگرامی خود مطلبی‌ دراین‌باره نوشت «چرا آدمی مانند سعید راد باید مجبور به ترک وطنش می‌شد و در دیار غربت، به کاری مشقت‌بار و بی‌ارتباط به هنر و توانایی‌اش تن می‌داد؟»   

تجربه‌ها و مشکلات سعید راد به‌عنوان یک هنرمند، بعد از انقلاب، سوژه‌ای بود که هوشنگ گلمکانی در شماره ۲۶۳ مجله فیلم به آن پرداخت و به همین بهانه با هنرمند معروف فیلم‌های فارسی گفت‌وگو کرد. عکس این گفت‌وگو را محمدرضا جوادی یگانه در کانال تلگرامی خود منتشر کرد.

مورد خاص پرستو صالحی

کمی جلوتر که بیاییم، یعنی بعد از اعتراضات ۱۴۰۱، با تعدادی از هنرمندان خارج‌نشین مواجه شدیم که نسبت به اتفاقات سیاسی و اجتماعی ایران، موضع‌گیری‌های صریحی داشتند. یکی از آن افراد پرستو صالحی بود که در اینستاگرام خود با نوشتن جمله‌ی «من وکالت می‌دهم» اعلام کرد که در کارزار اعطای وکالت نمادین به اپوزیسیون وکالت خواهد داد!

صالحی در ویدئویی در سال ۱۴۰۰ می‌گوید «جرقه‌ی مهاجرت از خرداد ۱۳۹۹ خورد. بازپرس در جلسه‌ی دادرسی با من به دلیل شرکت در مراسم عزاداری قربانیان هواپیمای اوکراینی، مثل دزد برخورد کرد.» او در این ویدئو، با داشتن کلاه نشان داد که حجاب دارد. البته صالحی بعد از اعتراضات ۱۴۰۱، بدون روسری فیلم‌هایش را ضبط و در اینستاگرام منتشر می‌کرد.

صالحی در ۸ مرداد ۱۴۰۳ در اینستاگرام خود فیلمی منتشر کرد و گفت برای انجام‌ کارهای درمانی مادرش، قصد دارد که به ایران برگردد، زیرا نه مهاجرت برای شرایط مادرش مناسب بوده است و نه از نظر مالی این امکان را دارد که برای درمان مادرش در کشوری به‌جز ایران اقدام کند. 

اسماعیلی، در برنامه‌ی هفت درباره‌ی بازگشت پرستو صالحی (به نقل از سایت عصر ایران) گفت: «ما سر قانون حجاب در کشور که نمی‌توانیم کوتاه بیاییم، اما بنای ما رفاقت است بازیگری بود که به خاطر همین مسئله حجاب محکومیت هم گرفته بود آمد، اظهار ندامت کرد بخشش هم گرفت. درباره این بازیگر هم باید بگویم که تا همین اواخر کنش‌های براندازانه داشته است…»

نظر جیرانی و عسگرپور

پرستو صالحی برای آنکه بتواند به ایران برگردد، نامه‌ای خطاب به سینما نوشته است و تمایل دارد به ایران برگردد. انصاف‌نیوز برای پیگیری این موضوع، با محمدمهدی عسگرپور و فریدون جیرانی گفت‌وگوی کوتاهی داشته است که در ادامه پاسخ آنها را درباره‌ی اقدام احتمالی خانه سینما برای پرستو صالحی می‌خوانید:

فریدون جیرانی، کارگردان و عضو هیئت مدیره خانه سینما گفت: درحال حاضر خبری ندارم و جواب صنفی‌ام را زمانی می‌توانم اعلام کنم که موضوع در جلسه‌ی خانه سینما بررسی شود. به‌شخصه معتقد هستم هنرمندان خوبی داریم که خارج از ایران هستند و باید بتوانند به ایران برگردند، اما نمی‌توانم به شکل فردی نظرم را اعلام کند.

محمدمهدی عسگرپور، سینماگر گفت: هنوز نامه‌ی پرستو صالحی را نخوانده‌ام ولی ما به‌عنوان کسانی که کار صنفی انجام می‌دهیم باید مراقبت کنیم تا حقی از همکارانمان ضایع نشود اما به‌طورکلی خودشان هم باید مراقبت‌های خاص خودشان را داشته باشند.

به‌هرحال هرکسی باید مسئولیت رفتارش را فارغ از هرگونه ارزش‌گذاری، چه مثبت و منفی بپذیرد. تا جایی که ممکن است همکاران صنفی‌مان در انجمن بازیگران برای خانم صالحی در خانه سینما پیگیر هستند.»