اطلاعات نوشت: آیین بزرگداشت حکیم «اخوینی بخاری» پزشک نامدار ایرانی به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با همکاری بنیاد ایران‌شناسی، سازمان نظام‌پزشکی کشور، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، وزارت امور خارجه، دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور و مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، با حضور جامعه پزشکی و استادان و محققان زبان فارسی و متون کهن و شخصیت‌های بین‌المللی از جمله سفیر پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری تاجیکستان در ایران، عصر سه‌شنبه در آستانه روز پزشک در محل انجمن برگزار شد.
در ابتدای این آیین، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: نخستین روز از شهریور ماه به‌مناسبت سالگرد ولادت حکیم «ابن‌سینا» به‌عنوان روز «پزشک» و پنجم شهریور ماه به‌مناسبت سالروز تولد حکیم زکریای رازی به‌عنوان روز «داروساز» در تقویم ملی جمهوری اسلامی ایران ثبت شده‌است.
محمود شالویی افزود: اگرچه روز «پزشک» و «داروساز» با نام ابن‌سینا و زکریای رازی گره‌خورده اما بزرگان بسیاری در این عرصه به مردم خدمت کرده‌اند؛ ازجمله حکیم «اخوینی بخاری»، دانشمند قرن چهارم هجری که در عرصه طب قدیم، به‌ویژه جراحی فعالیت‌های چشمگیری داشته‌است.
وی اظهارکرد: اخوینی بخاری، کتاب «هدایه المتعلمین فی الطب» را به زبان فارسی نوشته که در نوع خود بی‌نظیر است. وی درحالی این اثر گرانبها را به زبان فارسی نگاشته که اغلب آثار پیش و پس از آن، به زبان عربی به رشته تحریر درآمده‌اند.
شالویی ادامه داد: حدود یک قرن از عمر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی می‌گذرد. انجمن در طول سالیان گذشته از پزشکان بسیاری از جمله حکیم ابن‌سینا، زکریای رازی و مرحوم دکتر منوچهر دوایی تجلیل کرده‌است.
همچنین در قالب نشست بزرگداشت اخوینی بخارایی، درنظر داریم که از دو پزشک برجسته معاصر آقایان «تقی نجابت» و «علیرضا زالی» تقدیر کنیم. دکتر نجابت، در دوران جنگ تحمیلی خدمات فراوانی به آسیب‌دیدگان ارائه کرد و دکتر زالی نیز در دوران شیوع کرونا با حضور در ستاد ملی مبارزه با کرونا، فداکاری‌های فراوانی را برای ریشه‌کن کردن این بیماری انجام داد.
در ادامه رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: ایران صاحب تمدن علمی و فرهنگیِ ریشه‌دار و کهن است. از قبل از ورود اسلام به ایران، دانشگاه جندی‌شاپور محل تربیت دانشمندان، به‌ویژه پزشکان بوده است و پس از ظهور اسلام نیز این سنت علمی گسترش پیدا کرده و از کشور ما بزرگانی به‌ویژه در علم طب پدید آمده‌اند که شهرت جهانی دارند.
غلامعلی حدادعادل ادامه داد: در یک دوره در اروپا پس از اختراع ماشین چاپ، اگر کتاب مقدس را مستثنی کنیم هیچ کتابی مثل «قانون» ابن‌سینا تجدید چاپ نشده‌است. قبل از ابن‌سینا نیز محمد بن زکریای رازی، صاحب کتاب «الحاوی»، سرسلسله پزشکان مسلمان ایرانی است.
وی با اشاره به کتاب «هدایه‌المتعلمین فی الطب» اثر اخوینی بخاری گفت: اهمیت اخوینی بخارایی از این‌روست که نخستین کسی است که کتابی در علم طب به زبان فارسی و حدود پنجاه سال قبل از سرودن «شاهنامه» نوشته‌است؛ اثری مفصل در چند صد باب که در قرن چهارم به زبان فارسی به رشته تحریر درآمد .
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: اخوینی بخاری شاگرد طبیبی بوده که آن طبیب، شاگرد زکریای رازی بوده‌است. لذا وی به یک واسطه شاگرد زکریای رازی به‌حساب می‌آید.حداد عادل تصریح کرد: اهمیت کتاب «هدایت المتعلمین فی الطب» از دو منظر است: یکی تاریخ طب در ایران و دوم زبان فارسی. این کتاب پس از کتاب «ابن ادویه»، دومین نسخه کهن پارسی در علم پزشکی است .
علیرضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این نشست گفت: پزشکان ایرانی دربالاترین سطح ممکن به تحقیق و پژوهش‌های کاربردی خود اهتمام دارند که این حاصل این تحقیقات در روند مبارزه پیچیده با ویروس کرونا به منصه ظهور رسید.
او تصریح کرد: بی‌تردید پس از پایان همه‌گیری کرونا، شاهد نوعی مهرورزی و عطوفت جهانی هستیم؛ زیرا در این دوران مردم بیش از پیش به لحاظ عاطفی به یکدیگر نزدیک شدند و جامعه جهانی پزشکی، به‌ویژه پزشکان شریف ایرانی به بهترین شکل ممکن با فعالیت‌های همگرایانه به ملت شریف ایران خدمت‌رسانی کردند.
در بخش پایانی این رویداد، علی عموشاهی پزشک و پژوهشگر زبان و ادب فارسی درباره ابواب مرتبط با «جراحی» در کتاب «هدایت المتعلمین فی الطب» به ایراد سخن پرداخت و محمد صدر، عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران، درباره نسخ خطی موجود از کتاب «هدایت المتعلمین فی الطب» در کتابخانه‌های ایران و جهان توضیح داد.
سپس، تقی نجابت پزشک و جراح برجسته ایرانی ساکن آلمان، دقایقی درباره جایگاه و اهمیت مقام پزشک در ایران و جهان سخن گفت و از فعالیت‌های عام‌المنفعه پزشکان ایرانی ساکن خارج از کشور گزارشی ارائه کرد.
همچنین با حضور رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سفیران کشورهای خارجی و جمعی از مسئولان عالی‌رتبه وزارتخانه‌های بهداشت و امور خارجه از مقام علمی و فرهنگی «تقی نجابت» و « علیرضا زالی» به‌عنوان دو پزشک و جراح برجسته ایرانی با اهدای لوح و نشان زرین انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و هدایایی از سوی برخی نهادها و مؤسسات فرهنگی و پزشکی کشور، تقدیر شد.
