«اسکندر مومنی آراسته‌ترین مرد کابینه» عنوان یادداشت علی آهنگر برای روزنامه اعتماد است که در آن آمده است: سید ابوالقاسم قائم‌مقام بزرگ فراهانی، سیاستمدار، شاعر و ادیب ارجمند، ذخیره فکر، سیاست، اندیشه و ادب ایران معاصر است. او به واسطه بزرگی و دانایی و ذکاوتی که داشت، معلم نوادگان قاجار بود. هر کدام از این نوادگان، بنا به نسب و تبار خود برای رسیدن به شغلی تربیت می‌شدند؛ یکی برای وزارت، دیگری برای سفارت، آن یکی برای حکومت، کسی برای صدارت و شاخص‌ترین نیز برای پادشاهی تربیت می‌شدند. تربیت و تعلیم اینان تا عهد محمد شاه تحت نظر میرزا بزرگ قائم‌مقام فراهانی صورت می‌پذیرفت.
او یک بار در توصیف شاهزاده‌ای برای انتصابی بر زبان آورد که «متین و به قاعده راه می‌رفت». متین و به قاعده راه رفتن شاید به نظر نیاید که از جمله گزینش‌ها و آموزش‌ها بود. برای رسیدن به منصب‌های والا یکی هم این است که باید متین و به قاعده راه رفت.
اگر امروز معلم بزرگ، قائم‌مقام بزرگ فراهانی در قید حیات می‌بود و اسکندر مومنی، گزینه مسعود پزشکیان برای وزارت کشور را می‌شناخت، به حتم آراستگی، نظم و اندیشه‌های مردم‌مدارانه او را می‌ستود. او از نخستین سال‌های دهه هشتاد وارد نیروی انتظامی شد. ورود مردی آراسته، منظم، بی‌حاشیه و با رویکردهای عمیق اجتماعی، کافی بود تا نیروی انتظامی را به سمت و سوی نهاد اجتماعی بودن سوق دهد.
تفکر اجتماعی او چنان بود که مرکز فوریت‌های پلیس ۱۱۰ را آفرید. او که در بدنه هیات رییسه ناجا از نفوذ و احترام ویژه و شیخوخیت تمام برخوردار بود، در تقریر رویکردهای اجتماعی ناجا نقش اول را ایفا می‌کرد. نگاه اجتماع‌مدارانه اسکندر مومنی به سازمان پلیس آنجا تبلور ویژه یافت که با تاسیس پلیس+۱۰ خدمات سال‌ها در انحصار مانده در پیچ و خم‌های ساختمان‌های زیرزمینی نیروهای ژاندارمری و شهربانی سابق را به دست مردم سپرد. او پلیس+۱۰ را با دیدگاه مردم‌مدارانه ابداع و به جامعه ارایه کرد.
محور فکری اسکندر مومنی آموزش است. او سواد، اندیشه و آموزش را محور رشد و توسعه کشور می‌داند. مومنی در مسیر نگاه مردم‌مدارانه خود در سال‌های دهه هشتاد ارتباط تاریخی نیروی انتظامی با سازمان‌های مردم‌نهاد، سمن‌ها و ان‌جی‌اوها را برقرار ساخت. در دوران مسوولیت او، نهادهای جامعه مدنی و ان‌جی‌اوها بیشترین رشد و توسعه و عمیق‌ترین ارتباط را با مراکز پلیس و نیروی انتظامی داشتند.
مرد شیک‌پوش و آراسته مردم‌دار، همچنان تفکر جامعه‌محور و نهادهای اجتماعی را در زنجیره اندیشه‌های خود دارد. او چند دهه در قلب اجتماع زیست. با زیست و فرهنگ متفاوت و مختلف مردم آشناست. در طول چند دهه مسوولیت، شهر و بخشی نیست که او به آنجا سفر نکرده باشد و مسائل و مشکلاتش را از نزدیک نشناسد.
برخلاف اینکه او را شخصی امنیتی می‌دانند، او اساسا در طول سال‌های خدمتش نه تنها از امور امنیتی به دور بود، بلکه پلیس را با رویکرد اجتماعی آشنا ساخت. از مهرماه ۱۳۹۷ از نیروی انتظامی جدا شد و با حکم دکتر حسن روحانی به مجموعه ریاست‌جمهوری پیوست. مرد بی‌حاشیه و کم سخن اما از آنجا که جاه‌طلبی در روح و روانش جایی ندارد، چهره رسانه‌ها و عکس‌ها و گفت‌وگوها نشد. از همین روی جامعه او را چندان نمی‌شناسد و از لحن آرام و متین سخن‌سرایی‌اش خبر ندارد.
در مسائل انتظامی او به رافت و آرامش و مهربانی و دوری از خشونت اعتقاد و باور دارد. جامعه را با تمام وجودش می‌شناسد، تغییر را بخشی از خاصیت و نهاد اجتماع می‌داند و به آن باور دارد.
مرد نیکو اندیشه و در متن جامعه رشدیافته کابینه باور دارد با اجبار و اکراه نمی‌توان مردم را خوب، مهربان، سخاوتمند، متفکر یا وظیفه‌شناس بار آورد. او معتقد است هماهنگی واقعی و همکاری مشتاقانه مردم با خواست و آرامش خیال خود آنها حاصل می‌شود.
مسعود پزشکیان که او را از دهه ۶۰ در دانشگاه تبریز تا امروز از نزدیک و به خوبی می‌شناسد، نیک می‌داند که برای وزارتخانه مهم و کلیدی کشور چه شخصیت درخور و شایسته‌ای را برگزیده است.
