محمد علی مهتدی: سه شنبه هفته گذشته شاهد رخداد مهمی در تحولات منطقه و مساله فلسطین بودیم و آن، ابتکار عمل چین در گردآوردن نمایندگان 14 سازمان فلسطینی در پکن و امضای یک منشور وحدت ملی برای مقاومت و رسیدن به تشکیل دولت مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شریف بود.

خلاصه مهمترین موارد مورد توافق در اعلامیه پکن عبارت است از:
1: توافق همه جنبش ها و سازمان های فلسطینی روی وحدت ملی در چهارچوب سازمان آزادیبخش فلسطین و التزام به برپایی دولت مستقل فلسطین به پایتختی قدس و تضمین حق بازگشت آوارگان فلسطین به خاک میهن طبق قطعنامه 194 شورای امنیت سازمان ملل متحد.

2: توافق روی حق ملت فلسطین برای مقاومت در برابر اشغالگر طبق قوانین بین المللی و تشکیل یک حکومت موقت وفاق ملی و هماهنگ کردن همه مؤسسات فلسطینی برای شروع بازسازی نوار غزه و آماده کردن زمینه برای برگزاری انتخابات مجلس ملی فلسطین.

3: تاکید بر فعال کردن یک چهارچوب موقت رهبری واحد برای اتخاذ تصمیمات سیاسی طبق سند آشتی ملی فلسطین امضا شده در 4 مه 2011.

4: تشکیل یک کنفرانس بین المللی با اختیارات کامل برای پایان دادن به اشغالگری و اجرای قطعنامه ها و مقررات بین المللی زیر چتر سازمان ملل متحد و با مشارکت منطقه ای و بین المللی. این کنفرانس به جای یکه تازی ایالات متحده آمریکا خواهد بود که به دلیل عدم بیطرفی نمی تواند میانجی شایسته ای برای پیشبرد این روند باشد.

در پی این توافق ها، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت: چین ابتکارعملی را با سه گام در مورد غزه پیشنهاد کرده است: گام اول، آتش بس کامل و دائمی در نزدیکترین زمان ممکن و تضمین ورود کمک های انسانی به غزه. گام دوم، تاکید و تعهد بر این اصل که فلسطینی ها باید بر فلسطین حکومت کنند و تلاش جمعی برای حکومت فلسطینی بر غزه پس از جنگ. گام سوم هم تشویق فلسطین به عضویت کامل در سازمان ملل متحد و آغاز اجرای طرح دو دولت.

پس از این تحول، بسیاری از ناظران امور معتقدند که این توافق همانند توافق های پیشین، قابلیت اجرا ندارد و می تواند صرفا یک اقدام تبلیغاتی باشد، بویژه که اسرائیل میانجیگری هیچ طرفی جز آمریکا را نمی پذیرد و حتی به کشورهای اروپائی اجازه میانجیگری را نمی دهد، چه رسد به چین. همچنان که انتظار می رفت، رژیم صهیونیستی این بیانیه را به شدت رد و تشکیلات خودگردان را متهم کرد که "نماینده حماس تروریست را در پکن در آغوش گرفته است."

 اما دقت در مواد و جزئیات و ادبیات سیاسی این بیانیه نشان می دهد این یک تحول راهبردی است که هر چند در کوتاه مدت ممکن است امکان اجرا نداشته باشد اما در بلند مدت می تواند یک نقشه راه برای آینده مساله فلسطین باشد. در اینجا ذکر چند مورد، مهم به نظر می رسد.
 نخست، این بار چین به عنوان یک قدرت مهم بین المللی و رقیب آمریکا به صحنه آمده است، آن هم در زمانی که همه راه حل های آمریکایی برای غزه به بن بست رسیده و آمریکا و رژیم صهیونیستی درگیر بحران های داخلی هستند و نسل کشی در غزه و کرانه باختری، افکار عمومی جهانیان را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

چین در منطقه غرب آسیا معمولا دخالت سیاسی نمی کند و بیشتر در پی پیشبرد اهداف اقتصادی در مسیر "یک کمربند یک جاده" است اما پس از میانجیگری موفق در بهبود روابط بین جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی، این دومین بار است که به یک اقدام سیاسی میانجیگرانه دست می زند و کشوری مانند چین نمی تواند وارد یک اقدام بیهوده و بی ثمر شود.

دوم، در بیانیه پکن نامی از تشکیلات خودگردان فلسطین برده نشده و به جای آن، "سازمان آزادیبخش فلسطین"(ساف) مطرح است. لازم به ذکر است که در توافق صلح اسلو، سازمان آزادیبخش فلسطین حذف و جای آن را تشکیلات خودگردان فلسطین گرفت. اینک آنچه در پکن رخ داده، نادیده گرفتن تشکیلات خودگردان و شرکت نماینده جنبش فتح و احیای سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان تنها نماینده ملت فلسطین و احیای "مجلس ملی فلسطین" است که جامعه بین المللی نیز آن را به رسمیت شناخته و کسی نمی تواند به آن اعتراض کند. یادآوری کنیم که حماس و جهاد اسلامی در ساف عضویت نداشته اند ولی این ساف جدید با عضویت حماس و جهاد اسلامی وهمه سازمان های فلسطینی احیا می شود و جای تشکیلات محمود عباس را می گیرد.

سوم، در بیانیه پکن مقاومت ملت فلسطین در برابر نیروی اشغالگر طبق مقررات و قوانین بین المللی به رسمیت شناخته شده، در حالی که در توافق اسلو مقاومت پایان پذیرفته و تشکیلات خودگردان همواره مخالف مقاومت مسلحانه بوده است. چهارم، در بیانیه پکن به طرح دو دولت اشاره شده که پیوسته طرح مورد نظر دولت های حزب دموکرات در آمریکا بوده و مورد حمایت بسیاری از کشورهای غربی و غیرغربی است و آمریکا و هیچ  کشور دیگری در بلوک غرب نمی توانند به آن خرده بگیرند.

در عین حال می دانیم که استراتژی جهاد اسلامی و تا حدود زیادی حماس، آزادسازی کل سرزمین فلسطین است اما از آنجا که رژیم صهیونیستی به هیچ عنوان زیر بار طرح دو دولت نمی رود و مخالف آن است، مقاومت در تاکتیک، مخالفتی با این طرح نمی کند تا مسئولیت شکست احتمالی این طرح به گردن رژیم صهیونیستی بیافتد و ساف جدید از حمایت جهانی برخوردار باشد.   در پایان با توجه به آنچه گذشت، انتظار می رود ابتکارعمل چین، زمینه یک رشته تحولات مثبت در مسیرآرمان فلسطین باشد.