ضمیمه خانواده امروز روزنامه اطلاعات نوشت: نتایج پژوهشی در سال ۲۰۱۹ نشان داد که یک وعده ۱۴۰ گرمی سیبزمینی (حدود ۲۵ عدد) که با روغن گیاهی سرخ شده است سمی معادل کشیدن ۲۵ نخ سیگار را به بدن وارد میکند.
اگر هنگام خرید مواد غذایی نگاهی به برچسب مواد تشکیل دهنده آن بندازیم متوجه می شویم اغلب مواد خوراکی چه مواد منجمد، چه نیمه آماده و چه کنسروها همه از روغنهای گیاهی تشکیل شدهاند. روغنهای گیاهی هم متفاوت هستند اما فرقی ندارد که آفتابگردان باشند و یا هر روغن گیاهی دیگر.این روغنهای گیاهی، بیش از ۱۵۰ سال است که در زندگی ما نقش پر رنگی دارند و با پیدایش آنها ، روغن حیوانی بهمرور از رژیم غذایی روزمره ما حذف شد. اینکه آیا روغن گیاهی تهدیدی برای سلامت ماست یا نه، نیازمند تحقیقات علمی بسیار است. ولی چیزی که واضح است این است که حذف این روغنها ممکن است خطر ابتلا به سرطان، آلزایمر و بیماری پارکینسون را کاهش دهد.
اما چیزی که روغنهای گیاهی را خطرناک میکند اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه و اکسید پذیر هستند که به آن (...) میگویند آنها تبدیل به ترکیب جدید به نام«محصولات اکسیداسیون لیپید» یا «الاوپی» میشوند. این الاوپیها در گیاهانی که از آنها روغن به دست میآید وجود ندارند، اما پس از مصرف آنها بدن در معرض صدها یا هزاران نوع الاوپی قرار میگیرد.
طبق گفتههای متخصصان سمشناسی، روغنهای گیاهی، حتی زمانی که ما آنها را میخریم دارای سم هستند که با پخت و پز، این سمها زیادتر میشوند و در صورتی که مواد غذایی دوباره گرم شوند بیشتر و بیشتر هم خواهند شد.
یکی از این سموم خطرناک آکرولئین است که استنشاقش موجب التهاب ریهها میشود. برخی از سموم هم که به گروهی از اسیدهای چرب به نام اپوکسی تعلق دارد، بر سرطان سینه، نارسایی اندامها و مشکلات باروری تأثیر میگذارد.
اما خطرناکترین سم موجود در روغنهای گیاهی آلدئید است. این سم عامل سرطان در دود سیگار است که هنگام سرخ کردن مواد غذایی در آنها تشکیل میشود و چون در سیب زمینی سرخ کرده این سرخ شدن عمیق تر صورت میگیرد این سم هم بیشتر میشود. سرخ کردن عمیق علاوه بر اینکه پروتئینها را از بین میبرد مهمترین عامل تولید سم است و پس از آن سرخکردن در ماهیتابه در رتبه دوم قرار میگیرد.
با این حال کارشناسان میگویند در خوردن غذاهایی مانند سیبزمینی سرخ کرده، مرغ، ماهی، میگو، که در حرارت بالای این روغنهای گیاهی آماده میشوند، از سرخ کردن عمیق بپرهیزیم تا بتوانیم خطرات آن را کاهش دهیم.