زهره گردان خبرنگار اطلاعات نوشت: کوه‌ها مظهر و  منبع خیر و برکت هستند و هزاران درس کوچک و بزرگ برای ما دارند.

پا در دل کوهستان که می‌گذاری، انرژی خاصی درونت شعله می‌کشد و با هر قدمی که از فرودی بر فرازی می‌نهی، بیشتر به عظمت هستی و قدرت لایزال پروردگار پی می‌بری. بریدن از زمین، اوج گرفتن و تماشای این همه زیبایی در کوهستان، روح آدمی را صیقل می‌دهد.

علاوه بر آن، کوه‌ها مظهر و منبع خیر و برکت روی زمین هستند و هزاران درس کوچک و بزرگ برای برای انسان‌ها دارند؛ درس استقامت، صبوری، بردباری. 

به بهانه روز جهانی کوهستان به سراغ فردی رفته‌ایم که زندگی‌اش با کوه و کوهنوردی عجین شده است و کوهستان را خوب می‌شناسد، صمد کیانی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست فریدونکنار؛ کسی که از ابتدا در کسوت محیط‌بان در محیط‌بانی شهرستان بلده نور مشغول به کار می‌شود و بنابر ملاحظات سازمانی با دوستان و همکارانش تمامی قلل مرتفع یا میانی شهرستان و بعد استان مازندران را فتح می‌کند. 

او  در سال 1390 به دلیل علاقه‌ شخصی به کوهنوردی و آشنایی با مرحوم دایی همسرش که کوهنورد بسیار قهاری بودند به گروه کوهنوردی فرهنگیان می‌پیوندد و از همان سال به صورت مستمر و مداوم، صعود به قله‌های مختلف را آغاز می‌کند. صعود به قله دماوند، قله سبلان، قله الوند، قله لاجار در منطقه حفاظت‌شده لسی کوه، قله کهون در پلور آمل، قله آزادکوه در بخش بلده نور، قله پلی کوه ، قله گنج کوه در نور، قله گرگ در بخش چمستان نور، قله امام‌زاده قاسم چلاو آمل، قله پردو لاریجان هراز، قله گل اندام نوا آمل و ده‌ها قله کوچک و بزرگ دیگر در کارنامه کوهنوردی‌اش دیده می‌شود و برخی از قله‌ها را چندین بار فتح کرده است، بنابراین جنس کوه و کوهستان را خوب می‌شناسد؛ چون سال‌ها با آن زیسته است. 

فرار از زندگی شهری

با این که آقای کیانی کوهنوردی را به صورت مستمر و مداوم انجام می‌دهد، اما می‌گوید: «ادعایی ندارم که کوهنورد حرفه‌ای هستم، ولی بی‌شک عاشق کوهستانم و اگر دو سه هفته یا ماهی یک بار کوهنوردی نکنم، گویی گمشده‌ای دارم که به دنبال آن می‌گردم.»

وی کوهنوردی را از جذاب‌ترین ورزش‌هایی می‌‌داند که هر فردی می‌تواند به صورت گروهی آن را تجربه کند و می‌گوید: «همه چیز در کوهنوردی گروهی وجود دارد: هیجان، تعامل، تفاهم، همدلی، همراهی، خوشی، استقامت، تمرین، ممارست و سختی. در هر گوشه‌ای از طبیعت کوهستان، زیبایی نهفته است که ذهن کوهنورد را به خالق زیبای آن جلب می‌کند. کوهنوردی یک ورزش مفرح است؛ ورزشی که همه فاکتورهای سرعت، قدرت استقامت، انعطاف‌پذیری، کشش و تغذیه را با هم یکجا دارد؛ در عین حال کوهنوردی بدون آمادگی قبلی و بدون شناخت مسیر و وضعیت آب و هوایی می‌تواند ورزشکاران را با چالشی بزرگ مواجه کند.»

کیانی با داشتن 15 سال سابقه کوهنوردی، فرار از همهمه زندگی شهری و پناه بردن به دامان پر از سکوت و سکون کوه را لذت‌بخش‌ترین بخش زندگی هر کوهنوردی تعریف می‌کند و می‌گوید: «کوهنوردی آن نیست که به هر طریقی قله را فتح کنی، کوهنوردی سراسر عشق است و تعالی روح  و ذهن. کوهنوردی مدرسه زندگی است؛ فتح خویشتن است. کوهنوردی ورزش اراده هاست؛ ورزش معنا دادن به شکل زندگی و متکی به قدرت ایمان است. در ورزش کوهنوردی، عظمت و ابهت کوه‌ها را از تعداد نفراتی که قادر به صعود نیستند، می‌توان دریافت. شاید کوهنوردی تنها ورزشی باشد که در آن قهرمان مشخص نیست و به قهرمان هم هیچ مدالی تعلق نمی‌گیرد، با این حال کوهنوردان عاشقانه به راه خود ادامه می‌دهند.»

 برخورد با حیوانات وحشی

به گفته کیانی، کوهنوردی البته با آسیب‌‌ها و خطراتی هم همراه است که یکی از مهمترین آن‌ها برخورد با حیوانات وحشی است. وی از خاطراتش در این زمینه تعریف می‌کند: «آخرین باری که با دوستانم به سبلان صعود کردیم با یک خرس وحشی و دو توله خرسش مواجه شدیم. صبح زود بود. در پناهگاهی در مسیر قله سبلان از خواب بیدار شدیم تا برای شستشوی دست و صورت برویم که دیدیم خرسی سرش را بر در فلزی پناهگاه گذاشته است. در شیشه هم نداشت. 
متأسفانه حیوانات وحشی که در طول مسیر کوهنوردی کوه‌های مختلف زندگی می‌کنند، به دلیل دریافت غذای دستی از کوهنوردان با آن‌ها عجین شده و به این رویه عادت کرده‌اند. یک‌بار هم که روز قبل از کوهنوردی برای بررسی پلی در مسیر رفته بودم، با گرگی در آن‌ سوی پل مواجه شدم. هیچ گونه تجهیزاتی به همراه نداشتم. بیش از چند متر با هم فاصله نداشتیم. هیچ حرکتی نکردم. گرگ هم ایستاد و نگاهم کرد، لحظاتی در سکوت گذشت تا این که خدا را شکر راهش را گرفت و رفت.»

نقش کوهستان در زندگی

کیانی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست فریدونکنار، به نقش کوهستان در دوره‌های مختلف تاریخ اشاره می‌کند و می‌گوید: «کوهستان در هر دوره‌ای، نقشی را برای جوامع محلی، دولت‌ها وکوهنوردان ایفا ‌کرده و می‌کند؛ کما این که در گذشته ممکن بود به عنوان مأمنی برای فرار از دشمن یا منبع شکار برای خوراک محسوب شود. گاهی برای دامداران به عنوان چراگاه تابستانی به حساب می‌آید یا برای روستاییان به عنوان منبع آب شرب ایفای نقش می‌کند. برداشت گونه‌های گیاهی از کوهستان هم در دوره‌های مختلف رایج بوده است. 

کوهنوردان با کوهنوردی بهره خود را از کوه برده‌اند. بیشتر کسانی که وارد کوهنوردی می‌شوند شاید به صورت جدی به آن فکر نمی‌کنند؛ هر کدام به دلایل مختلف حرفه‌ای می‌شوند. برخی به دنبال مناظر زیبای طبیعت هستند و از این رو به کوهنوردی وابسته می‌شوند که بیشتر آنان اکوتوریست یا طبیعت‌گرد هستند. برخی برای فرار از مشکلات زندگی و هیاهوی دنیای شهری به دامن کوه پناه می‌آورند. برخی به عنوان شغل به کوهنوردی نگاه می‌کنند، از جمله کسانی که راه‌بلدان محلی یک کوه هستند. برخی دیگر هم به خاطر سنخیتی که روحیه‌شان با کوه و کوهنوردی دارد به کوه وابسته می‌شوند که غالبا شاخص‌ترین کوهنوردان از این دسته هستند.

توصیه به کوهنوردان

وقتی از این کوهنورد حرفه‌ای می‌خواهم توصیه‌هایی به کسانی که علاقه‌مند به کوه و کوهنوردی هستند داشته باشد، می‌گوید: «کوهنوردی، قوانین نانوشته‌ای دارد که با تجربه کشف می‌شود. تجربه من از سال‌های متمادی کوهنوردی حکم می‌کند که توصیه کنم به صورت گروهی به کوه بزنید؛ آن هم با تجهیزات کامل و مورد نیاز. قبل از کوهنوردی شرایط آب و هوایی را بررسی کنید.

 زمان طلایی صبح زود را از دست ندهید و قانون ساعت ۱۴ را فراموش نکنید؛ یعنی در کوهنوردی‌های یک‌روزه، ساعت دو عصر به هر نقطه‌ای که رسیدید بازگشت به عقب داشته باشید. برای فتح قله حتما باید آمادگی جسمانی و روحی داشته باشید و از تعجیل بی‌مورد بپرهیزید. لازم است که گام‌های کوچک بردارید و جای پای خود را محکم کنید. بر روی سطح مسیر سست به هیچ وجه پا نگذارید. در فصل زمستان، مناطق بهمن‌خیز را شناسایی کنید و در دل آن قرار نگیرید. از پناه بردن زیر صخره‌های رانشی بپرهیزید. در مسیر کوه، سر و صدای بی‌مورد ایجاد نکنید و در مجموع بی‌مطالعه و بدون شناخت دست به صعود نزنید.
همچنین همنوردان مثبت و نیک‌اندیش و مقاوم انتخاب کنید و در کنترل اضطراب و افزایش اعتماد به نفس، مهارت کسب کنید. اگر می‌خواهید کوهنورد شوید، حتما مهارت‌های مربوط به کمک‌های اولیه را فرا بگیرید و قبل از صعود، خواب کامل داشته باشید تا میزان هوشیاریتان کافی باشد.»

نماد روز جهانی کوهستان

نماد روز جهانی کوهستان شامل سه مثلث متساوی‌الاضلاع روی یک خط افقی است. مثلث سمت چپ یک الماس آبی‌رنگ در بالا دارد که نشانه یخ و برف در قله کوه و لزوم توجه به گرمایش زمین و حفظ برف‌های کوهستان است. مثلث میانه دایره نارنجی دارد که نشان‌دهنده منابع طبیعی محیط کوهستان است که به طور مداوم از داخل کوه‌ها استخراج می‌شوند و مثلث سمت راست یک مثلث سبز کوچک در پایه دارد که نشان‌دهنده سرسبزی و محصولاتی است که در دامنه کوه ها رشد می‌کنند.