اطلاعات نوشت: با گذشت حدود 2 ماه از شروع سال آبی جاری، تداوم خشکسالی در بسیاری از حوضه های آبریز کشور موجب نگرانی مردم و به خصوص کشاورزان شده است.

اغلب پیش بینی های هواشناسی در ماه های اخیر مؤید بهبود میانگین بارش های کشور در سال آبی جاری بوده است ولی این اتفاق هنوز در بسیاری از حوضه های آبریز اصلی اتفاق نیفتاده و پیش بینی های جدید از تغییر رژیم بارندگی های سالانه در نواحی جنوب و جنوب شرقی کشور حکایت دارد.

گزارش تازه مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی نشان می دهد از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر 1402) تاکنون میزان بارش‌های جوی در حوضه‌های ۶ گانه اصلی کشور با کاهش روبه‌رو شده است.حوضه‌های آبریز اصلی کشور شامل دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان، فلات مرکزی، دریاچه ارومیه، قره قوم و مرزی شرق است.

براین‌اساس، از ابتدای سال آبی جاری تا ۲۵ آبان‌ بطور میانگین فقط ۱۵.۶ میلیمتر بارش در این حوضه‌های آبریز اتفاق افتاده است.این در حالی است که در دوره بلندمدت 54 سال گذشته حوضه‌های آبریز اصلی طی این دوره 2 ماهه بطور میانگین ۲۲.۵ میلیمتر بارش داشته‌اند، به عبارت دیگر میانگین بارش‌های امسال در کل کشور ۶.۹ میلی‌متر نسبت به دوره بلند مدت کاهش یافته که بیانگر تغییر رژیم بارندگی در اغلب نقاط کشور است.

گزارش خبرنگار ما می افزاید: حتی اگر میانگین بارش های جوی صورت گرفته در دوماه اخیر را با رقم مشابه دو ماه نخست سال آبی قبل مقایسه کنیم، بازهم شاهد کاهش بارندگی ها هستیم.

بر اساس آمار میانگین بارش‌های کشور تا ۲۵ آبان امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۱۸.۷ میلیمتر بارش داشته‌اند، کاهش ۳.۱ میلیمتری دارد.

تحلیل دقیق تر گزارش اخیر مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی نشان می دهد، حوضه آبریز دریاچه ارومیه در ‌بین حوضه  های آبریز اصلی شاهد بیشترین کاهش نسبت به دوره بلندمدت است. به طوری که میزان بارش‌ها از ابتدای سال آبی جاری تا ۲۵ آبان در این حوضه آبریز ۲۳.۱ میلیمتر است، درحالی‌که این میزان در دوره بلندمدت ۴۷.۸ میلیمتر بوده که کاهش ۲۴.۶ میلیمتری را نشان می‌دهد .همچنین میزان بارش‌های امسال این حوضه نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۲۳.۸ میلیمتر بوده کاهش هفت دهم میلیمتری دارد.

این آمار نشان می دهد که رژیم بارش ها در شمال غرب ایران که قبلاً فلاتی پربارش بوده، تغییر کرده و بتدریج این ناحیه از کشور عادت ترسالی خود را از دست داده است.

بخش قابل توجهی از کاهش حجم آب دریاچه ارومیه طی سال های اخیر مرهون همین تغییر رژیم بارندگی است. با این وجود فعالان حوزه کشاورزی و ذینفعان آب های سطحی و زیرسطحی حوضه آبریز دریاچه ارومیه هنوز باور ندارند که منطقه آنها به سمت خشکی پیش می رود.
 در حوضه های آبریز دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان، فلات مرکزی ، قره قوم و مرزی شرق هم شاهد کاهش قابل ملاحظه بارش های جوی طی سه سال اخیر هستیم.

فیروز قاسم‌زاده سخنگوی صنعت آب کشور هفته قبل اعلام کرد: وضعیت بارش‌های کشور در یک قرن اخیر با کاهش بی‌سابقه همراه شده است .این گزارش می افزاید: شدت تأثیر منفی این تغییر رژیم بارندگی را می توان در اطراف کلانشهرهای بزرگی نظیر تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز مشاهده کرد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران با بیان اینکه امسال تهران سومین سال خشک را تجربه می کند، گفت:برای تامین و توزیع آب در استان تهران هر اقدامی که ممکن بود، انجام دادیم و اولویت امسال ما برای پایداری آب استان تهران، مدیریت مصرف است.

محسن اردکانی گفت: مطابق داده‌های ثبت‌شده و تجربیات پیشین، دوره‌های خشکسالی در استان تهران دوساله بوده و سپس چند سال ترسالی در این استان ثبت شده است، اما امسال شاهد سومین‌ خشکسالی پیاپی در استان تهران هستیم و رژیم خشکسالی این استان تغییر یافته است.
وی با اشاره به این‌که ۷۵ درصد آب شرب استان تهران از منابع پشت سد تامین می‌شود، گفت: استان‌هایی مانند تهران که بخش عمده‌ای از تامین آب شرب‌شان وابسته به آب سطحی است، در خشکسالی‌ها آسیب‌پذیری بیشتر دارند.

مدیرعامل آبفای تهران خاطرنشان کرد: با شروع سالی آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ حجم ذخایر سدهای پنجگانه استان تهران ۵۷ میلیون مترمکعب نسبت به سال گذشته کسری داشته و این در حالی است که اکنون با گذشت دو ماه از پاییز، بارش‌ها شروع نشده است.این گزارش می افزاید: در استان البرز، خراسان رضوی، اصفهان ، فارس و آذربایجان شرقی هم کاهش قابل ملاحظه بارش های جوی موجب نگرانی کشاورزان شده است. ادامه این روند می تواند کشت دیم پاییزه دهها هزار نفر از کشاورزان را به مخاطره انداخته و به نابودی سوق دهد.

از سوی دیگر بارش هایی که از اواسط این هفته در فلات غربی و نوحی جنوب غربی کشور آغاز خواهد شد، بیشتر ماهیتی رگباری دارند که سیلاب ناشی از آنها می تواند به اراضی کشاورزی آسیب جدی بزند.

امین‌حسین نقشینه کارشناس سازمان هواشناسی کشور اعلام کرد: با ورود یک سامانه بارشی به کشور از امشب ( یکشنبه) بارش های رگباری در مناطق غرب، شمال‌ غرب، غرب سواحل شمال، جنوب‌غرب، دامنه و ارتفاعات البرز غربی و به تدریج ارتفاعات و دامنه‌های زاگرس مرکزی، بخش‌هایی از استان‌های فارس، بوشهر، جزایر شمال خلیج‌فارس آغاز می شود.

البته این وضعیت فقط مختص فلات ایران نیست و حتی فلات های همجوار را هم درگیر کرده است.

ابراهیم یوماکلی وزیر کشاورزی و جنگلداری ترکیه هفته قبل اعلام کرد که در اغلب مناطق این کشور آب های زیرزمینی کاهش جدی پیدا کرده اند، اما نگران کننده ترین موضوع تغییر رژیم بارش ها در منطقه پرآب همجوار با دریای مرمره است. به گفته وزیر کشاورزی ترکیه، هم اینک بیشترین کاهش آبهای زیرزمینی و بارش های جوی در منطقه مرمره رخ داده است. آن هم در شرایطی که بخش قابل توجهی از صنایع غذایی و کشاورزی به ویژه در بخش تولید محصولات گلخانه ای، در این منطقه و تحت تاثیر این موضوع قرار می گیرد .