سجاد تبریزی خبرنگار اطلاعات نوشت: مهارت هنرورزی در شرایط دوری انسان از طبیعت، می‌تواند از اضطراب شهرنشینی بکاهد و به نظر می‌رسد آموزش هنر از این جهت اهمیت ویژه‌ای دارد.

این که هنر تلطیف‌کننده روزمرگی‌های انسان است، از کارکردهای بیرونی هنر به شمار می‌رود و شخص هنرمند نه برای فرار از روزمرگی، بلکه برای رسیدن به گوهر نهانی آن تلاش می‌کند، اما همین یک کارکرد نه چندان عمیق هنر می‌تواند بسیاری از ما را در تلاطم روزگار یاری کند، از فشار و استرس روزافزون دور بدارد و توجه ما را به زیبایی‌هایی در اطرافمان جلب کند که گرچه همیشه و همواره وجود دارند، اما از نظر ما پنهانند.

این ویژگی همه هنرهای چندگانه است، شنیدن آوای گنجشگی که هر روز روی درخت مقابل خانه‌مان می‌خواند یا تماشای زیبایی رگبرگ‌های برگ درخت وقتی که آفتاب پشت آن تابیده، شاید به نظر امری ساده باشد اما در واقعیت بسیاری از ما توانایی لذت بردن از آن را نداریم و این هنر است که ما را وادار به شنیدن و دیدن می‌کند.

می‌توان گفت در پس هیاهوی بلند و سرسام‌آور زندگی شهری، در کنار دغدغه‌های بزرگ عمدتا مالی، فراتر از رقابت بزرگی که همه ما برای کسب اشیاء داریم، ورای اضطراب اعدادی که به‌طور روزانه ما را درگیر خود کرده‌اند، جهانی از آرامش وجود دارد که بازتاب آن در هنر دیده می‌شود، هنرمند می‌تواند کاشف آن باشد و آن را به دیگران توصیه کند.

این ویژگی هنر که با درون و نهاد ما ارتباط دارد، کم‌کم به نیاز واقعی انسان بدل شده و دستیابی به آن گرچه به طور فردی ممکن است، اما اگر به صورت آموزش مهارت باشد، می‌تواند تأثیر بیشتری بر ما بگذارد. از این رو لازم است در برنامه‌ریزی اجتماعی شهرداری‌ها برگزاری کلاس‌های آموزش هنر در شهرها در نظر گرفته شود تا کارکرد مورد اشاره را پررنگ‌تر کند، اتفاقی که در معاونت اجتماعی شهرداری تهران گرچه در سال‌های اخیر در برخی مناطق کمرنگ شده، ولی  در منطقه  13 هنوز وجود دارد.

«نمایشگاه نوجوان امروز» با موضوع «نور» در نگارخانه شرق، نتیجه یک سال تلاش هنرآموزانی است که همزمان با شغل و روزمرگی‌های خود، لحظاتی را به کشیدن نقاشی و غرق شدن در نور و رنگ گذرانده‌اند، نمایشگاهی که شامل کارهای رئال و‌ هایپر رئال  بود و اواسط آبان ماه برگزار شد.

هنرجو به مربی جهت می‌دهد

هنر ورزیدن ابزار می‌خواهد و برای استفاده از آن نیاز به آموزش است. «فاطمه پورغفاری»، مربی نقاشی که در آموزشگاه‌ها و مراکز فرهنگی منطقه سیزده تهران به آموزش نقاشی مشغول است در این باره می‌گوید: خواسته هنرآموزان برای من انگیزه ایجاد می‌کند که دنبال سبک‌های جدید باشم و هنرم را به‌روز کنم. مثلا امروزه سبکی به نام «هایپررئال» مورد توجه هنرآموزان قرار گرفته که در بسیاری از کارهایی که در این نمایشگاه وجود دارد می‌توان آن را دید. خواست هنرجویان باعث شد به سمت آن بروم.

با این که در تمام طول عمر مشغول هنرهای تجسمی بوده‌ام، تقاضای هنرجویان باعث شد تا به سراغ سبک‌های جدید بروم. این وظیفه مربی است، چرا که استعداد افراد متفاوت است. رنگ روغن، پاستل، گوآش، مداد رنگ و آبرنگ چیزهایی است که شاگردها از من خواستند و من به دنبالشان رفتم.

در سبک‌ هایپررئال مهم نیست از چه ابزاری استفاده می‌شود، ولی تصویر باید دقیقا شبیه واقعیت باشد. آموزش این متُد جدید که در بسیاری از آموزشگاه‌ها مرسوم شده، برای من که  از نوجوانی وارد مدرسه هنر شدم و از ابزارهای مختلف استفاده کرده‌ام، دشوار نیست. 

این دانش‌آموخته رشته عکاسی می‌افزاید: در تمام رشته‌های هنری سعی کردم همان حساسیتی را که در عکاسی داشتم، به هنرآموزان منتقل کنم. در دانشگاه عکاسی و در مدرسه هنر گرافیک خوانده‌ام. عکاسی به من رنگ‌ها را در نور یاد داد که به علم فیزیک مرتبط است، در حالی که نقاشی، رنگ‌ها را در علم شیمی‌ یاد می‌دهد. همین عاملی شد تا بخواهم نقاشی با کمک فیزیک را تجربه کنم و نتیجه آن تابلوهایی از شیشه‌های گدازه شد که با نور نقاشی شده است. این اتفاق در دوره کرونا افتاد و تجربه جدیدی بود.

همه استعداد دارند

در صورتی که شرایط فراهم باشد، هر کس می‌تواند استعداد خود را در هنر پیدا کند. فاطمه پورغفاری با اشاره به این موضوع توضیح می‌دهد: به بیش از 400 نفر از بچه‌هایی که در منطقه 13 و سرای محلات نقاشی یاد گرفتند کمک کردم تا استعداد خودشان را پیدا کنند. همه بچه‌ها استعداد دارند و ما باید بتوانیم استعداد آن‌ها را پیدا کنیم. لازم نیست همه نقاشی یاد بگیرند، لازم است موتور مغزشان به حرکت بیفتد، لازم است تصوراتی که امروزه در دنیای مجازی به عنوان ابرهای صورتی ایجاد شده، پاک شود تا بتوانند واقعیت خودشان را پیدا کنند. مربی می‌تواند هنرجو را وادارد تا از مغز و دست خود به طور همزمان استفاده کند.

این مربی باسابقه نقاشی تأکید می‌کند: بچه‌های نوجوان نیاز به فکر مناسب دارند تا برای کار انرژی بگیرند و من به عنوان مربی وظیفه دارم این انرژی را به آن‌ها بدهم؛ مربی باید نوجوان را روی ریل بگذارد و او را هل بدهد تا به مسیرش ادامه دهد.

می‌دانم یک نوجوان حتی اگر تا مراحل بالای هنر هم پیش برود، روی درآمد آن نمی‌تواند حساب کند. پس باید توانمندی دیگری هم داشته باشد. ما در روزگاری هستیم که توانمندی‌هایمان تک‌بعدی شده، مثلا دانشجوی فنی فکر می‌کند نمی‌تواند نقاشی بکشد. باید تلاش کنیم این ذهنیت از بین برود. هنر می‌تواند در کنار شغل و توانایی‌های دیگر وجود داشته باشد و به زندگی ما معنا بدهد.

نمایشگاه  نور

نمایشگاه برپا شده در نگارخانه شرق، یکی از نمایشگاه‌هایی است که با همت این مربی و به کمک شهرداری تهران برپا شده است.

خانم پورغفاری می‌گوید: یک سال پیش با معاونت امور اجتماعی ـ فرهنگی شهردار منطقه 13 صحبت کردم و برایشان توضیح دادم که وسایل نقاشی بسیار گران است و هر مداد مناسب نقاشی 130 هزار تومان قیمت دارد. از طرفی واقعا به گالری نیاز داریم و با توجه به هزینه‌های دیگر، لازم است شهرداری برای برگزاری نمایشگاه حمایت کند. ما یک سال روی موضوع نور - که انرژی و بافتی است که حرکت دارد- کار کردیم.

وی توضیح می‌دهد: در تمام کارها از موادی که ایجاد نور می‌کند و تابلوهای ما را به حالت سه‌بعدی در می‌آورد استفاده کرده‌ایم. از میان شاگردانم 35 نفر که آمادگی مشارکت در نمایشگاه را داشتند، همکاری کردند، کارهای مناسب جمع‌آوری شد و در نگارخانه شرق به نمایش درآمد؛ بدون این که هزینه‌ای برای گالری پرداخت کنیم. از این رو جا دارد از معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه 13 تشکر کنم.

فاطمه پورغفاری در مورد سبک کارهای ارائه‌شده می‌گوید: برای این که تلألو نور را نشان بدهیم از مواد مختلفی استفاده کردیم، مثلا در برخی از تابلوها سنگ‌ها یا خرده‎شیشه‌هایی روی کار آمده  تا تلألو را نشان دهد. در این نمایشگاه از هنرجوی 8 ساله تا 45 ساله داریم که کارهایشان بسیار موفق بود.

این مربی باسابقه نقاشی، ذهنیت افراد را برگرفته از شرایط خانواده می‌خواند و می‌افزاید: اولین عامل که هر فردی را به علاقه‎مندی‌هایش نزدیک می‌کند خانواده است. شرایط و موقعیت اقتصادی، دومین و مربی، سومین نیاز برای وارد شدن در هنر است.

وی تأکید می‎کند: هنر این نیست که فرد را به یک حرفه و درآمد برساند، هنر آدم‌ها را توانمند می‌کند و به جایی می‌رساند که بتوانند از پس کارهای خودش بربیایند. 

نقاشی آرامش‌بخش است

اکثر هنرجویان نمایشگاه نقاشی نور، نوجوانان هستند اما مادران برخی از آن‌ها نیز تابلو ارائه داده‌اند. آرزو نامی، فارغ‌التحصیل رشته عکاسی و فیلمسازی که با فرزندش در این نمایشگاه شرکت کرده، می‌گوید: نقاشی را همزمان با عکاسی شروع کردم. نقاشی باعث شد در عکاسی ایده‌پردازی کنم و هر دو این هنرها یکدیگر را تقویت کردند. با این حال، حس آرامش را در نقاشی پیدا کردم.

وی می‌افزاید: عکاسی و نقاشی دنیای متفاوتی دارند. اگر کسی این دو هنر را تلفیق کند، می‌تواند کارهای خلاقانه‌ای ارائه دهد. 

سینا جماعت‌ملک، هشت‌‌ساله کم‎سن وسال‌ترین هنرمند این نمایشگاه است که با چهار تابلو شرکت کرده. او می‌گوید: کلاس دوم هستم و دوست دارم نقاشی‌های بیشتری بکشم. امیدوارم پیشرفت کنم و به کمک مربی نقاشی‌هایم بهتر شود.

وی کشیدن نقاشی از حیوانات را ترجیح می‌دهد و می‌گوید: دوست دارم نقاشی حیوانات را بکشم، حیواناتی مثل پلنگ. 

ساینا نبی‌زاده، 17 ساله از دیگر هنرجوهای نمایشگاه نور است. وی می‌گوید: پنج سال است که کار نقاشی می‌کنم و چهار تابلو در این نمایشگاه دارم. 

او کشیدن نقاشی را لذت‌بخش می‌خواند و می‌افزاید: ایده‌پردازی در کار نقاشی را دوست دارم و تلاش می‌کنم ایده‌هایم را نقاشی کنم. مثلا ایده‌ای که الان دارم، دختر آفتابگردانی است.