اطلاعات نوشت: الهه سلیمانی، مدیر گروه محیط زیست مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان این که پسماند نه تهدید که فرصتی برای توسعه کشور، تهیه و تولید کالا و انرژی به‌شمار می‌رود، گفت: باتوجه به سهم بیشتر شهرنشینی در تولید پسماند عادی و چالش‌های محیط زیستی و تبعات دیگر آن، بررسی و تحلیل درباره این بخش از مساله پسماند اهمیت بیشتری دارد.
به گزارش مرکز پژوهش های مجلس ،وی در نشست تخصصی «مدیریت پسماند شهری» با اشاره به این که ۷۵درصد پسماند عادی کشور دفن می‌شود که ۹۵درصد آن به‌صورت غیراصولی است، گفت: این شیوه دفن پسماند سالانه ۴۸هزار میلیارد تومان هزینه برای کشور ایجاد می‌کند.
مدیر گروه محیط‌زیست مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: مدیریت پسماند می‌تواند بیش از یک میلیون شغل در کشور ایجاد کند که به‌دلیل استقرار نیافتن اقتصاد چرخشی، این فرصت از دست می‌رود.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس هم با بیان اینکه در سال ۱۴۰۰حدود ۲۰میلیون تن پسماند عادی در کشور تولید شد که بیش از ۸۳درصد آن را شهرنشینان و بیش از ۱۶درصد را روستانشینان تولید کرده‌اند ، گفت: برآوردها نشان می‌دهد که اگر این روال تولید پسماند در کشور ادامه پیدا کند، در چند سال آینده رقم تولید زباله به ۲۱و نیم میلیون تن خواهد رسید .
بابک نگاهداری افزود: به دلیل آلودگی زیاد پسماندهای شهری، نیاز است رسیدگی به آن را در اولویت قرار دهیم.
نگاهداری با بیان اینکه هر ایرانی روزانه بین ۶۰۰تا ۶۴۰گرم زباله تولید می‌کند، اضافه کرد: ایرانیان نسبت به کشورهای خاورمیانه که سطح درآمدی مشابهی با ما دارند و نسبت به متوسط جهانی، پسماند کمتری تولید می‌کنند.
وی با اشاره به ترکیب پسماندهای کشور، گفت: ۶۷.۴درصد پسماند آلی، ۷.۵درصد کاغذ و مقوا زباله و ۱۰.۸درصد پلاستیک تولید می‌کنیم. از طرفی ۲۰درصد تولیدات غذایی ما دور ریخته می‌شود و از دست می‌رود. براساس برآوردهای مختلف بین ۱۸.۵تا ۳۵درصد محصولات کشاورزی هم به‌عنوان زباله از دست می‌رود. مهمترین چالش‌های ما در حوزه پسماند مربوط به پسماندهای آلی است که تولید شیرابه و گازهای گلخانه‌ای می‌کنند و سبب انتشار بوی نامطبوع می‌شوند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه رسیدگی به پسماندهای آلی به‌دلیل عوارضی که ایجاد می‌کنند، اهمیت بیشتری دارد، افزود: به نظر می‌رسد که در تفکیک پسماند باید اولویت را به پسماندهای تَر بدهیم و با تغییر رویکرد، به‌جای جداسازی پسماندهای خشک، بر خالص‌سازی پسماندهای تَر تأکید کنیم. درهمین حال ،برای اجرای تفکیک پسماندها باید زمینه و زیرساخت لازم برای جداسازی و مدیریت بخش‌های تَر، خشک و خطرناک به‌طور همزمان فراهم شود.
نگاهداری در ادامه چالش‌های عدم رسیدگی به پسماندهای آلی را برشمرد و گفت: این پسماندها، مشکلات محیط زیستی مانند انتشار بوی نامطبوع، راهیابی شیرابه‌ها به منابع آبی و ابتلا به بیماری‌های واگیر و سرطان، نابودی جنگل‌ها و منابع طبیعی را به دنبال دارد و همه این موارد اثرات اجتماعی و ابعاد بین‌المللی ایجاد می‌کند.
وی با بیان اینکه در برنامه چهارم، پنجم و ششم توسعه مدیریت پسماند مطرح شده است، گفت: از دهه ۸۰به بعد هم بودجه‌های سنواتی برای این بخش دیده شده و مورد توجه قرار گرفته است، اما ارزیابی میزان اجرای قوانین مصوب، کمتر از ۵۰درصد بوده است.
کم‌توجهی به اجرای قوانین مدیریت پسماند
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: در پاسخ به این سئوال که چرا قوانین مربوط به مدیریت پسماند کمتر اجرا شده است، به این نکته می‌رسیم که اولاً در قانون نقایص و کمبودهایی وجود دارد که قانونگذار باید به این مساله رسیدگی کند. از طرف دیگر کم‌توجهی‌هایی در بهره‌مندی از مشارکت مردمی و فرهنگسازی شده است.قوانین ضمانت اجرایی کافی نداشته و هزینه اندکی برای متخلفان در اجرا نکردن قانون در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: نیاز به رفع خلأهای قانونی داریم و دولت باید زمینه یکپارچگی حکمرانی در بخش اجرایی مدیریت پسماند را فراهم کند. از طرف دیگر توان و اختیارات نظارتی سازمان حفاظت محیط زیست باید افزایش یابد.
عسکر جلالیان، معاون وزیر دادگستری در امور حقوق بشر و امور بین‌الملل هم در این نشست به انتشار کلیپ‌هایی با موضوع زباله‌گردی در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: این کلیپ‌ها با عنوان نقض حقوق شهروندی یا گرسنگی مردم در شبکه‌های مجازی منتشر می‌شود، درحالی‌که این افراد در سطل زباله دنبال غذا نیستند. این افراد به‌دلیل اینکه اشتغال مناسبی ندارند، زباله‌ها را جمع‌آوری می کنند و می‌فروشند.
وی با اعلام اینکه یک‌سوم جمعیت زباله‌گرد کشور در تهران فعالیت می‌کنند که به‌راحتی قابل مدیریت هستند، اضافه کرد: در زنجان شرکتی برای جمع‌آوری زباله‌ها ایجاد شد که وظیفه جمع‌آوری زباله را به عهده گرفت. دراین شرکت بیش از ۴۰نفر از زباله‌گردها ،زباله خیابانی را از سطح شهر جمع‌آوری می کنند.
جلالیان ادامه داد: می‌توان با ایجاد چنین شرکت‌هایی کار تفکیک زباله را با رعایت اصول بهداشتی انجام داد و هم شغل مناسب برای زباله‌گردها ایجاد کرد. اگر بتوانیم به شرکت‌های دانش‌بنیان در این باره متوسل شویم، می‌توانیم با این پدیده زشت مقابله کنیم.
