جشنوارۀ طنز گل آقایی در فومن به ایستگاه هشتم رسید

علی علیزاده ازبری در یادداشتی در ضمیمه ادب و هنر امروز روزنامه اطلاعات نوشت: طنز بحران مخاطب ندارد و اگر آن طنز  پرداز «کیومرث صابری فومنی» بوده و پای نثر ، شعر و آثار گل آقایی هم در میان باشد ومراسمی با یاد و راه و  روش او  برگزار گردد، هرسالنی را مملو از جمعیت مشتاق خواهد کرد و با این اشاره می توان ادعا کرد که جشنوارۀ «طنز پهلو» در فومن، ایستگاه هشتم را هم موفق پشت سر گذاشت .

این جشنواره با عنوان طنز پهلوکه از هشت  سال پیش با ابتکار همکاران و دوستداران گل  آقا آغاز شد، با برگزاری همایش پایانی جشنواره هشتم به تاریخ سه شنبه 11 اردیبهشت در محل تالار شهید خدمتگزار اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهر زادگاه گل آقا به پایان رسید. البته با یک تغییر زمانی که همایش های قبلی، هرساله در فصل تابستان برگزار می شد و از سال قبل قرار شد که این مراسم، دارای تقویم مشخص و ثابت سالانه بشود و هر سال در روز 11 اردیبهشت و همزمان با سالروز فوت مرحوم کیومرث صابری فومنی برگزار بشود که امسال این چنین  شد.

رضا رفیع، از بانیان و میهمانان ثابت این جشنواره که حالا خود را شهروند افتخاری فومن می داند، در مقام کارشناس ـ مجری همایش و به قول خودش قوۀ مجریه،در آغاز برنامه، پشت تریبون قرار گرفت و با یک مقدمه چینی مبسوط، توضیحاتی را ارائه نمود؛ از جمله این که مرحوم صابری فومنی با توصیه و کشف حسین توفیق «گردن شکسته فومنی » شد و طنزنویسی را از آنجا شروع کرد و بعد از انقلاب، با  درخشش در ستون «دو کلمه حرف حساب» روزنامۀ اطلاعات شد، با انتشار مجلۀ گل آقا تبدیل به گل آقای ملت ایران شد تا اینکه نهایتاً و ناگهان، در آبان 1381 شمارۀ آخر آن رقم خورد. روزی که تیتر روی جلد مجلۀ گل آقا شامل تبریک و تسلیت توأمان بود. 

رفیع، در ادامه از یکی از حسرت های گل آقا یعنی تدریس طنز در دانشگاه گفت که البته هیچگاه این خواسته محقق نشد تا از رهگذر آن، استعداد های جوان و تازه رس، در همان مرحلۀ کشف وشناسایی، دچار خنثی سازی نشوند!  او با یادآوری تلخی خبر روز 11 اردیبهشت سال 83 گفت که دو سال پس از تعطیلی مجلۀ گل آقا، آقای صابری که طنزش هم حامل ادبیات بود، هم ادب داشت و همواره طنز نوشتن از مرگ  و میر را در گل آقا ممنوع کرده بود، سرانجام خیلی جدی تسلیم آن شد تا دیگر گل آقایی هم در آینده منتشر نشود. آنچه از او به جای ماند، سوای آثار ادبی طنز و مکتب طنز گل آقایی، از حیث فیزیکی فقط ساختمان مجلۀ گل آقا بود که روزگاری قرار بود خانۀ طنز ایران شود و پاتوقی برای طنزنویسان، اما در عمل نشد.

در ادامۀ این همایش، بعد از خیر مقدم مفید و مختصرآقای  مرجانی، فرماندار فومن، پیام صوتی و تصویری دکتر اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی  پخش شد که صابری را روزنامه نگاری مؤلف معرفی کرد و از معلمی وی گفت و از این که او همنفس شهید رجایی و همنشین رهبری انقلاب بود و توانست اخلاق را وارد جریان رسانه ای کشور کند. او ادامه داد که بعد از صابری، طنز با جایگاه خود فاصلۀ بسیار گرفته و امید که این جشنواره به کاهش این فاصله کمک کند.

وزیر ارشاد همچنین از عملکرد معاونت مطبوعاتی و رسانه ای وزارت ارشاد در حوزۀ طنز سخن گفت  و خواستار توجه بیشتر به این مهم شد و به صراحت اعلام کرد که در این راستا، وزارت ارشاد آمادگی حمایت همه جانبه از طنز پردازان را دارد.

در ادامه، عباس حسین نژاد، دبیر جشنواره طی گزارش کوتاهی اعلام کرد که 1129 اثر رسیده مورد داوری قرار گرفتند و نهایتاً20 اثر در بخش‌های مختلف داستان کوتاه طنز، شعر طنز، نثر طنز، طنز چندرسانه‌ای، کاریکاتور و کارتون انتخاب شدند.

او همچنین اعلام داشت که در بخش داستان طنز ۲۴۴ اثر، کاریکاتور و کارتون ۲۲۶ اثر، شعر طنز ۲۵۷ اثر، طنز چند رسانه‌ای ۱۰۱ اثر و طنزمطبوعاتی ۳۰۱ اثر به دبیرخانه جشنواره رسیده است.

دکتر اسدالله عباسی استاندارگیلان،سخنان خود را با گلایه از فضای مجازی آغاز کرد و ضمن توصیه به آموزش سواد رسانه، معاون وزیر را خطاب قرار داد و از اینکه این فضا به خوبی مدیریت نمی  شود، به نوعی ابراز گله  مندی کرد. 

استاندار که هنگام قرار گرفتن درپشت تریبون، با تقدیم یک کلوچۀ فومن به رفیع، شاید سعی در خنثی سازی و کاهش زهر طنازی  های وی را داشت که گوشه  ای بنشیند و کلوچه  اش را بخورد و سربه سر وی نگذارد، با اشاره به این که فومن همه چیز را در خود دارد؛ از طبیعت زیبا تا مردمان فرهنگ دوست و بزرگان و شخصیت  های ممتازی چون آیت الله بهجت، شیون فومنی و صابری فومنی، از مقام و اخلاق معلمی صابری گفت و این که امروزه رسانه ها باید با تأسی از منش صابری به فعالیت های فرهنگی خود ادامه دهند و طنزپردازها نیز با شاخص های طنز گل آقایی به طنزپردازی ادامه دهند.  

نوبت به خوش رو مدیر شبکه نسیمرسید که رضا رفیع با معرفی ایشان به عناون یک آدم بسیم(خندان) که مدیر شبکۀ نسیم است، از وی دعوت کرد تا زلف خود را به طنز گل آقایی گره بزند و در این باب سخنی بگوید.

او نیز ضمن بیان سخنان کوتاهی گفت: امروز فرصت برای طنزپردازان در تلویزیون فراهم است و امیدواریم ظرفیت طنز در کشور افزایش یابد. و ما وظیفۀ خود می‌دانیم که طنزپردازان را شناسایی و از آنان دعوت و حمایت کنیم.  در این راستا نیز از طرح و ایده‌های طنزپردازان استقبال می‌کنیم. مانند آنچه که در «قند پهلو» اتفاق افتاد. او خواستار ارسال ایده از سوی طنز پردازان شد.

امیرحسین طاهری، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گیلان نیز با بیان این که امیدواریم از این جشنواره‌ها در آینده بیشتر بهره‌مند شویم، گفت: یاد و روش و منش کیومرث صابری فومنی، چند سالی است که باعث دورهمی هنرمندان طنزپرداز در این استان شده و ما امیدواریم که تداوم چنین جشنواره‌هایی، چراغ راهی برای همه طنزنویسان و فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد.

دکتر فرشاد مهدی پور، معاون مطبوعاتی وزیرارشاد، آخرین مدیری بود که با دعوت مجری همایش، پشت تریبون قرار گرفت و از ویژگی های طنز گل آقایی گفت و تاثیری که بر بخش  های مختلف جامعه و از جمله سیاست گذاشت.

مهدی پور همچنین اظهار کرد: جشنوارۀ طنز پهلو اقدامی در راستای معرفی زنده یاد استاد کیومرث صابری بود که باید تداوم داشته باشد. اگرچه طنز همواره مورد استقبال گستردۀ مردم و مخاطبان است، اما در حوزۀ طنز با چالش‌هایی مواجه هستیم که باید به تدریج اصلاح و رفع شود.
و بالاخره استاد رسول نجفیان، هنرمند برجستۀ کشور و میهمان ویژۀ همایش که تمام وقت با احترام به تماشای برنامه نشسته بود، به روی سن دعوت شد و با یک جمله طلایی آغاز کرد: طنز گل آقا گلاب بود. 

در انتهای برنامه، پس از گفت و گوی مجری با وی و صحبت های نجفیان که از خاطرات گل  آقایی اش گفت؛ با کمک گروه هنری استاد ناصر وحدتی، آهنگ معروف رسم زمانه را نیز برای مخاطبان اجرا کرد. 

 نهایتاً نیز حسن ختام همایش رقم خورد و ناصر وحدتی، چهرۀ شاخص موسیقی و آواز گیلکی، برای اجرای قطعاتی بر روی سن قرار گرفت و با اجرای آثار ماندگاری چون رعنا و آها بوگو،  فضای تقریباً خالی شدۀ سالن را کمی شاد کرد.

و چند نکته؛
ـ به قول جناب رفیع که همایش باید هم رونق داشته باشد و هم روغن؛ در همایش امسال نسبت به سال قبل، از روغن آن کاسته شده بود.
ـ با اینکه سخنرانان همایش متوجه این موضوع مهم بودند که سخنرانی مدیران و مسؤولان در همایش  معمولاً خیلی مورد توجه قرار نمی گیرد و سعی وافر داشتند که زود تمام بکنند، اما می توان ادعا کرد که هم سخنران زیاد بود، هم سخنان!
ــ به جای برندگان و شرکت کنندگان در بخش های مسابقه، فقط یکی از داوران طنزپرداز  سفارش شده، فرصت ارائۀ یک شعر طنز را پیدا کرد که این موضوع، خود  از طنازی جلسه کاسته و کیفیت همایش را تقلیل داده بود.
ـ شاید همزمانی همایش با سالروز درگذشت صابری، به طور طبیعی از طنازی محفل کاسته بود و می توان ادعا کرد که گاهی هم  به درام نزدیکتر شده بود که این مورد، یکی از گلایه های مردم شرکت کننده در مراسم بود.
ـ امیدواریم که طنز پهلو به بی کیفیتی دچار نگردد و انتظار تنوّع و طنازی می رود تا مخاطبان برنامه، لذت بیشتری ببرند. این کیفیت در طنزپهلوی هشتم کاهش محسوسی پیدا کرده بود. چرا که حجم بیشتر برنامه با سخنرانی پر شده بود و حتی وقتی مجری هم می خواست طنزپردازی کند، با اشارۀ کمبود وقت مواجه می شد و زبان را غلاف می کرد!
- یادی کنیم از دو  شخصیت فرهنگی و هنری فومن، یوسف نیک انجام رئیس اداره ارشاد فومن و فرامرز ریحان صفت شاعر و طنز پرداز که برای شکل گیری و استمرار این جشنواره از ابتدا زحمت بسیار کشیدند و غالباً نیز فراموش می شود از این عزیزان در مراسم اختتامیه یادی شود، یادستان! 
*اسامی برگزیدگان هشتمین دورۀ جشنوارۀ ملی «طنز پهلو» به شرح زیر اعلام شد که برای دریافت تندیس جشنواره و لوح تقدیر و جایزۀ نقدی به روی سن دعوت شدند:
* بخش داستان طنز : 
1-سعید قلیزاده از آذربایجان شرقی، 2-مریم ابراهیمی از قم، 3-وحید حاج سعیدی از گلستان، 4-ایمان ابیلی
* بخش شعر طنز : 
1-محمد حسن صادقی از تهران، 2-سعید زینعلی از کرمان، 3-علی اکبرمدرس زاده از البرز، 4-علی سلیمانیان از اصفهان
* بخش نثر طنز : 
1-عباس احمدی از قم، 2-محمد رضا زروندی از قم، 3-محمد زندی از تهران، 4-افشین محمدی از کرمانشاه
* بخش کاریکاتور و کارتون : 
1-هیبت احمدی، 2-حسن امیدی از تهران، 3-سالار عشرت خواه از آذربایجان شرقی،4- محمدعلی رجبی از اصفهان
* بخش طنز چند رسانه‌ای: 
1-سید حمید علیزاده از خراسان رضوی،2- مصطفی صاحبی از تهران، 3-محمدمهدی رضایی از خراسان رضوی، 4-سید محمد جواد کیش بافان از خراسان رضوی.