اطلاعات نوشت: درهمین حال و با اینکه رقم دقیق تولید بنزین درمقایسه با مصرف روشن نیست،اما برآورد مراکزی چون مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد این رقم روزانه حدود 10 میلیون لیتر است که اگر همین روند ادامه یابدکسری یا ناترازی بنزین کشور تا افق سال 1420 به حدود 220 میلیون لیتر می رسد که 2 برابر تولید فعلی خواهد بود.

البته وزارت نفت فعلا واز راه های مختلف؛ از واردات پنهانی گرفته تا تولید بنزین درپترو شیمی ها واستفاده از ذخایر استراتژیک که متغلق به روز مباداست، درحال پاسخگویی به تقاضای روز افزون بنزین است اما سوال این است که این وضعیت تاکی ظرفیت ادامه داد دارد؟

آیا نباید جلویش گرفته شود؟ پاسخ به این پرسش ها مسلما مثبت است اما اجرای آن جز با یافتن مقصر اصلی ممکن نیست.

مقصر کیست؟

شرکت ملی پالایش وپخش فرآورده های نفتی کشور که مسئولیت تولید،حمل  وتوزیع بنزین ودیگر فرآورده های نفتی را برعهده دارد وبه نوعی کارشناس کارشناسان دراین حوزه محسوب می شود، انگشت اتهام اصلی را به سوی خودروسازان می گیرد.

به زعم این شرکت، خودروهای تولیدی کشور بسیار پرمصرف است به گونه ای که مصرف سوخت آنها 2 برابر متوسط دنیاست.

جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، درباره جدی شدن روند ناترازی بنزین درکشورهشدار داد وگفت: سالانه یک میلیون و500 هزار دستگاه خودرو جدید عرضه می‌شود و هیچ خودرویی هم اسقاط نمی‌شود، در صورت ادامه این روند، ناترازی بنزین تشدید و واردکننده خواهیم شد.

وی از صدور سالانه حدود ۱.۲ میلیون کارت سوخت نوشماره برای خودروهای نو (معادل مصرف ۳.۵ میلیون لیتر بنزین در روز و ظرفیت تولید بنزین پالایشگاه تبریز به تنهایی) خبر داده و ابراز نگرانی کرد: روند کنونی مصرف بنزین را نمی‌توان با احداث پالایشگاه و پتروپالایشگاه و افزایش تولید بنزین مدیریت کرد و در صورت ادامه این روند،چالش جدی ایجاد می شود.

به گفته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، برای سال آینده، برآورد این است که میانگین مصرف بنزین ۸ تا ۱۰ درصد نسبت به امسال رشد خواهد کرد و به ۱۲۴ الی ۱۲۶ میلیون لیتر خواهد رسید.

وی تصریح کرد : خودروها عامل اصلی مصرف بالای بنزین در کشور هستند که با مصرف غیراستاندارد مشکل‌آفرین شده‌اند و به دلیل کندشدن اسقاط خودروها و از رده خارج‌نشدن خودروهای فرسوده، شیب مصرف بنزین سالانه افزایش می‌یابد.

سالاری خاطرنشان کرد: نزدیک به ۵۵ درصد از خودروهای کلان‌شهرها فرسوده هستند که مصارف بالایی دارند و نیاز است جایگزینی این خودروها انجام شود تا در بحث بهبود ناترازی بتزین تأثیرگذار باشد.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با بیان اینکه مصرف سوخت خودروهای تولیدی نسبت به میانگین جهانی بالا است، گفت: اگر خودروها با استاندارد بین‌المللی تولید می‌شد، مصرف بنزین به ۶۰ میلیون لیتر در روز کاهش می‌یافت و می‌توانستیم روزانه ۵۰ میلیون لیتر صادرات داشته باشیم.

سالاری با اشاره لزوم ایجاد تنوع در سبد سوخت کشور، اظهار کرد: بر کسی پوشیده نیست که باید به سمت تنوع سبد سوختی حرکت کنیم؛ در حال حاضر نزدیک به ۳۵ میلیون لیتر ظرفیت CNGدر کشور وجود دارد که باید از آن استفاده کرد.

وی افزود: ناوگان حمل نقل عمومی هم فرسوده شده و مصرف آن بالا است؛ همچنین بررسی پیمایش کارت‌های سوخت نشان می‌دهد مصرف سوخت خودروهای جدید هم بالاست و می‌توان با استفاده از ظرفیت سی‌ان‌جی بخشی از ناترازی بنزین را برطرف کرد.

معاون وزیر نفت ادامه داد: سالانه ۲ میلیون خودرو به تعداد خودروهای کشور اضافه می‌شود که معادل ۵ تا ۶ میلیون لیتر به مصرف بنزین اضافه می‌کند. این عدد معادل تولید یک روز پالایشگاه تهران است؛ لذا باید به سمت بهینه‌سازی مصرف سوخت، بهسازی و نوسازی ناوگان عمومی و جاده‌ای حرکت کنیم.

وی با بیان اینکه باید به سمت تولید خودرو مطابق با استانداردهای بین‌المللی حرکت کنیم، بیان کرد: مصرف بنزین در کشور به صورت میانگین برابر با ۱۱۶ میلیون لیتر در روز است که اگر خودروها با استاندارد بین‌المللی در کشور تولید می‌شد، مصرف بنزین در کشور ۶۰ میلیون لیتر در روز بود و می‌توانستیم ۵۰ میلیون لیتر در روز صادرات داشته باشیم.

همچنین حسن کریمی سنجری، مدیر طرح خودرو‌های برقی وزارت صنعت، هم اعلام کرده که در ۴۵ سال گذشته بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار از منابع کشور استخراج و صرف سوخت‌رسانی به ماشین‌های گازوئیل‌سوز و بنزین‌سوز شده است.

وی افزود :در حال حاضر در ایران سالانه یک میلیون و 500 هزار خودرو تولید می‌شود و با این حجم از تولید برنامه وزارت صنعت برای دو تا سه سال آینده تامین 100 هزار تاکسی برقی است، این رقم در مقایسه با رقم تولید سالانه خودرو چشمگیری نیست واحتمالا چندان تاثیری درکاهش ناترازی بنزین ندارد؛مگر اتفاق خاصی رخ دهد.

جهان 5 و ایران 10

یک کارشناس حوزه انرژی هم با بیان اینکه مصرف سوخت خودروهای تولیدی در کشور دو برابر استاندارد جهانی و یکی از علت‌های ناترای بنزین است، گفت: با اجرای برخی سیاست‌ها و تولید استاندارد خودرو، ایران می‌تواند دوباره، صادرکننده‌ بنزین شود.

محمد علی خطیبی تصریح کرد: کیفیت پایین خودروهای تولیدی سبب افزایش مصرف بنزین و ناترازی آن شده است.

وی ادامه داد: بخش نظارت و کنترل استاندارد باید به خودروسازان فشارهایی اعمال کند تا کیفیت خودروها افزایش پیدا کند؛ همچنین باید در واردات خودرو نیز دقت کافی را داشته باشیم، زیرا برخی از خودروهای وارداتی نیز مصرف بالایی دارند.

خطیبی با بیان اینکه در دنیا مصرف سوخت خودروهای تولیدی حدود ۴ الی ۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است، افزود: تولید خودرو با مصرف بیش از ۱۰ لیتر واقعا قابل قبول نیست و باید صنعت خودروسازی کشور به سمت تولید استاندارد حرکت کند.

این کارشناس انرژی تاکید کرد: تولید خودرو با مصرف کمتر از ۱۰ لیتر قطعا تاثیر محسوسی بر کاهش مصرف بنزین خواهد داشت.

خطیبی ادامه داد: یکی از دلایل دیگر مصرف بالای بنزین و ناترازی موجود، عدم خروج خودروهای فرسوده از ناوگان حمل و نقل است. چنانچه سالانه یک الی ۱.۵ میلیون خودرو وارد بازار می‌شود باید در مقابل خودروی فرسوده خارج شود.

سکوت خودروسازان

جالب است که مقصر اصلی دربرابر این همه انتقادی که به مصرف بالای سوخت محصولاتش وارد می شود،با خونسردی سکوت کرده وهیچ پاسخی به افکار عمومی نمی دهد.

البته خودروسازان شاید بهتر از هر کسی بدانند که انتقاد کارشناسان ودستگاه های مسئول به نقش آنان درناترازی بنزین به حق وصحیح است واحتمالا آنان در مواجهه، پاسخی درخور وقانع کننده نخواهند داشت.

شاید هم امیدوارند که مثل همیشه با استفاده از نفوذ مرموز وگسترده خود، مانند آنچه بارها کرده اند وآخرینش موفقیت در تداوم تولید پژو پارس بود، غائله را بخوابانند ؛ اما ناترازی بنزین آن قدر نزدیک وملموس وچالش برانگیز است که شاید این با رتیغ خودروسازان نبرد وآنان مجبور به اجرای کارهای سختی شوند که دهه ها از آن گریزان بوده اند.