نیمی از مردم توان مالی برای مسافرت ندارند

دنیای اقتصاد نوشت: «سفر» از سبد هزینه جمع قابل توجهی از خانوارها حذف شده است. نتایج نظرسنجی در شبکه‌های اجتماعی «دنیای‌اقتصاد» درباره «تعداد مسافرت‌ها» و همچنین «محل اقامت مسافران» نشان می‌دهد، فقط ۱۵درصد از نظردهنده‌ها در یک‌سال اخیر، بیش از ۲بار سفر رفته‌اند.

بوم‌گردی، کمترین و خانه اجاره‌ای بیشترین سهم از محل اقامت را دارد. آمار رسمی کشوری نیز می‌گوید، هزینه سفر و تفریح خانوارها نسبت به نیمه دهه۹۰ نصف شده است.

نبض سفر خانوارها در کشور بر اساس یک جامعه آماری از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» بیانگر «خروج بزرگ» از بازار تفریح و گردشگری است.

نتایج این نظر‌سنجی حاکی از آن است که نزدیک به نیمی از نظردهنده‌‌ها یعنی 44‌درصد در سال‌جاری حتی یک بار هم سفر نرفته‌‌اند. علاوه بر این از جمع 56 درصدی کسانی که سفر کرده‌‌اند 15‌درصد اقامت‌‌شان در «چادر» بوده و 22‌درصد برای کاهش هزینه و پرداخت اشتراکی اقامت در خانه‌‌های اجاره‌‌ای ساکن شده‌‌اند.

 شش‌درصد از این میزان هم اقامتگاه‌‌های بوم‌‌گردی را انتخاب کرده‌‌اند که نشان از بازار متزلزل این حوزه دارد. اگر جامعه آماری نظرسنجی مقیاسی از وضع موجود کل بازار سفر باشد در این صورت می‌توان گفت، بخش قابل‌توجهی از خانوارها توان مسافرت رفتن ندارند. 

روزنامه «دنیای‌اقتصاد» در هفته اخیر یک نظرسنجی در شبکه‌‌های اجتماعی خود در تلگرام (den_ir@) و اینستاگرام (deghtesad) با دو پرسش را مطرح کرد: «شما به همراه خانواده‌‌تان از ابتدای 1402 تاکنون چند بار سفر کرده‌‌اید» و «محل اقامت شما در سفر کجا بوده است». نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که 44‌درصد یعنی نزدیک به نیمی از پاسخ‌‌دهندگان حتی یک سفر هم نداشته‌‌اند. در مقابل 15‌درصد بیش از دو بار سفر کرده و نبض گردش و تفریح مطابق استانداردهای جهانی در زندگی‌‌‌شان تپیده است. (بر اساس پژوهش‌‌های منتشر شده در «دنیای‌اقتصاد» استاندارد جهانی برای خانوارها حداقل سه سفر در یک سال است.)

آمارهای مرتبط با اقامت و تفریح هم بر اساس این نظرسنجی نشان می‌دهد 22‌درصد یعنی نزدیک به یک‌چهارم از پاسخ‌‌دهندگان خانه‌‌های اجاره‌‌ای را برای اقامت برگزیده‌‌اند. این مقوله نشان می‌دهد سفرهای گروهی خانوادگی یا دوستانه مدنظر توریست‌‌ها بوده و آنها ترجیح داده‌‌اند با تقسیم کردن مبلغ اقامت به واسطه تورم در بازار سفر، ‌‌ هزینه‌‌هایشان را کاهش دهند. این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد 15‌درصد از چادر به عنوان محل اقامت بهره گرفته‌‌اند. انتخاب چادر به عنوان بی‌‌کیفیت‌‌ترین محل اقامت‌‌ به واسطه ارزان‌‌ترین گزینه، البته تبعاتی را هم برای آلودگی محیط‌زیست و هم برای جامعه میزبان گردشگر (به لحاظ ایجاد مشکل در تردد و منظر شهری) به دنبال دارد که «دنیای‌اقتصاد» در چند گزارش در ماه‌‌های اخیر به آنها پرداخته است.

نتایج این نظرسنجی همچنین نشان از استقبال 6 درصدی از بوم‌‌گردی‌‌‌‌ها دارد. از آنجا که صاحبان بوم گردی‌‌ها غالبا جامعه بومی و محلی در شهرها و روستاهای کوچک هستند‌‌، نتایج این نظرسنجی زنگ هشداری برای متولی توریسم برای خروج این گروه از شاغلان از بازار گردشگری با ادامه این روند است. 12‌درصد از پاسخ‌‌دهندگان نیز گزینه ویلای شخصی را انتخاب کرده‌‌اند که احتمالا همان 15 درصدی هستند که بیش از دو بار سفر کرده‌‌اند.

مرکز آمار ایران در گزارشی که اخیرا منتشر کرد از افت چشمگیر سهم سفر در سبد هزینه سالانه خانوارها در کشور از سه‌درصد در سال 1396 (پیش از شروع عصر تورم بالا) به 1.6 در سال 1401 خبر داد. این سهم نشان می‌دهد با افزایش هزینه‌‌های زندگی به‌ویژه خوراک و مسکن به عنوان موارد غیرقابل حذف در سبد هزینه خانوار، ‌‌ سهم توریسم تقریبا به نصف کاهش یافته است. علاوه بر این گزارشی که اتاق بازرگانی تهران نیز منتشر کرد حکایت از آن داشت که هر خانوار تهرانی در طول سال تنها می‌تواند 5.5 میلیون تومان برای سفر و تفریح و رستوران هزینه کند که در خوش‌بینانه‌‌ترین حالت تنها هزینه یک سفر خواهد بود.