همت قلی زاده، کارشناس بودجه سازمان برنامه و بودجه در گفت‌وگو با «اطلاعات آنلاین» درباره آلودگی هوا گفت: موضوعی که در حال حاضر کشور با آن روبرو است این است که یک تیم می گوید که قیمت انرژی را گران کنید تا آلودگی هوا پایین بیاید من هم در پاسخ به آن ها گفته ام که شما خبر ندارید انرژی را گران کرده اید اما به دلیل این اشتباه یا به اصطلاح جهانی سازی کردن انگیزه بهینه سازی از بین رفته است.
وی با طرح پرسشی افزود: این که چرا آلودگی هوا برطرف نمی‌شود؟ باید گفت که در سال 86 و قبل از آن در فضای رسانه ای و علمی داخلی کشور صحبت این بود که انرژی ارزان است. اما سال 86 سهمیه بندی بنزین اجرایی و نفت خام به قیمت جهانی در داخل کشور ثبت شد. سال 89 هم هدفمند سازی اجرا شد. چون موضوع اطلاع رسانی نشده و جزییات آن فنی است این اتفاقات افتاده است.
قلی زاده با اشاره به واسطه‌گری دولت‌ها در این باره ادامه داد: از سال 86 پالایشگاه‌ها محصولات خود را به قمیت فوب خلیج فارس می‌فروشند. پالایشگاه‌ها محصولات خود را به قیمت جهانی به دولت می‌فروشند و دولت هم بنزین را با قیمت سه‌هزار تومان به مردم می‌فروشد. از سوی دیگر از سال 89 پالایشگاه‌ها بخش دیگری از محصولات خود مانند گوگرد، وکیوم باتوم، لوبکات و غیره که به آن‌ها فراورده‌های ویژه گفته می‌شود، به قمیت جهانی و آزاد به فروش می‌رساند.
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: برخی از پالایشگاه‌ها درآمدهای فراوانی دارند به این صورت که پنج فرآورده خود مانند بنزین، گازوئیل، گاز مایع، مازوت و نفت سفید را به دولت می‌فروشد و سایر محصولات خود را به خریداران دیگر عرضه می‌کنند. اما نکته قابل توجه آنکه پالایشگاه‌ها و دولت‌های وقت گفتند که اگر قیمت محصولات آزاد شود، بهینه‌سازی انجام خواهد شد. االبته من در آن زمان هم معتقد بودم که این موضوع عملی نخواهد شد. به این سبب که پالایشگاه‌دار محصول نامرغوب خود را به قمیت درجه یک به دولت می‌فروشد و دولت هم محصول نامرغوب را با قیمت درجه یک می‌خرد و در رسانه‌ها چنین عنوان می‌شود که چون بنزین سه هزار تومان است مردم مقصر آلودگی هوا هستند.
وی با انتقاد از محصولات بی‌کیفیت پالایشگاه‌ها بیان کرد: در حال حاضر برخی از پالایشگاه‌ها با فشار دولت در حال بهینه‌سازی هستند. بنابراین پالایشگاه‌ها محصولات بی‌کیفیت دارند و با مدل جهانی‌سازی منابع بالایی به دست آوردند و انگیز‌ه‌ای برای بهینه‌سازی دستگاه‌های خود ندارند.
قلی‌زاده ادامه داد: اگر پالایشگاه‌ها بهینه‌سازی کنند، حدود 5 تا 6 درصد در آن‌ها مازوت تولید می‌شود، این در حالی است که اکنون حدود 20 تا 25 درصد مازوت تولید می‌شود که این مازوت در اختیار نیروگاه‌ها قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر سهم مصرف گاز به شدت افزایش و در تحریم‌ها سرمایه‌گذاری در این بخش کاهش پیدا کرده است. بنابراین، در زمستان افزایش مصرف گاز و در تابستان افزایش مصرف برق سبب می‌شود تا دولت در زمستان به جای گاز، مازوت را در اختیار نیروگاه‌ها قرار دهد.
