علیرضا بهرامی _ اطلاعات آنلاین

عربستان سعودی در مسیر کسب میزبانی جام جهانی سال ۲۰۳۴ فعلا توانسته است میزبانی اکسپوی جامع جهانی ۲۰۳۰ را پس از برخی موفقیت‌های پیشین خود به دست آورد.  

در تاریخچۀ بیش از ۱۷۰ سالۀ اکسپو‌های جهانی، امارات متحدۀ عربی با کسب میزبانی اکسپوی جامع جهانی سال ۲۰۲۰ برای دُبی، به دومین کشور مسلمانی بدل شد که میزبان یک دوره از اکسپو شده است. البته قزاقستان که سال ۲۰۱۷ میزبانی اکسپو را برای شهر آستانه، پایتخت جدید خود به دست آورد تا نخستین کشور ملسمان میزبان اکسپو لقب گیرد، میزبان یک اکسپوی تخصصی بین‌المللی بود که از نظر ابعاد، وسعت، مدت زمان و تعداد شرکت‌کنندگان، تقریبا نصف یک اکسپوی جامع جهانی بزرگی دارد.

امارات متحدۀ عربی همچنین نخستین کشوری لقب گرفت که اکسپو را به خاورمیانه آورده است. تا پیش از آن، کشور‌های آسیایی همچون چین، ژاپن و کره جنوبی به به دست آوردن میزبانی برخی از دوره‌ها، پای اکسپو را به آسیا باز کرده بودند، البته شرق آسیا. اما پس از سنت‌شکنی اماراتی‌ها حالا سعودی‌ها اکسپو را دوباره به خاورمیانه می‌آورند. البته دُبی مجبور شد به‌دلیل همه‌گیری ویروس جدید کرونا، اکسپو را با یک سال تاخیر ور در سال ۲۰۲۱ میزبانی و برگزار کند. بر این اساس، با برنده شدن شهر ریاض در رقابت به‌دست آوردن میزبانی سال ۲۰۳۰، در اتفاقی از هر لحاظ بی‌سابقه،  این ابررویداد جهانی در فاصلۀ کمتر از ۱۰ سال دو بار در خاورمیانه و حاشیۀ خلیج فارس برگزار می‌شود.  

سعودی‌ها برای به‌دست آوردن این میزبانی راه دشواری را نپیمودند. مرسوم است که میزبان هر دوره از اکسپو هفت سال پیش و در فرآیندی رقابتی درست شبیه تعیین میزبانی بازی‌های المپیک یا جام جهانی تعیین شود. حدود ۱۰ سال پیش در حالی‌که کمتر شانسی برای امارات متحدۀ عربی در رقابت با کشور‌های روسیه، برزیل و ترکیه وجود داشت، این کشور مانند پدیده‌های تورنمنت‌های ورزشی عمل کرد و میزبانی را در سه مرحله رای‌گیری، در نهایت با اختلاف رای به‌نسبت قابل توجهی در مرحلۀ سوم، به خود اختصاص داد. اما برای عربستان سعودی این‌گونه نشد؛ چراکه از طرفی، با توجه به سابقۀ امارات متحدۀ عربی در به‌دست آوردن میزبانی اکسپو و نیز قطر در به‌دست آوردن میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲، چنین اتفاقی دیگر دور از ذهن تلقی نمی‌شد. از سوی دیگر، روند رو به توسعۀ اجتماعی عربستان سعودی با نقش‌آفرینی ولیعهد آن در چند سال گذشته، این تصور قاطع را به‌وجود می‌آورد که آن‌ها به‌عنوان یک کشور عرب ثروتمند، در این زمینه فعال و موفق عمل کنند.

اما شانس هم با عربستان سعودی یار بود. جنگ بین روسیه و اوکراین باعث شد که از میان چهار رقیب عربستانی‌ها، دو تایشان خود به خود و با توجه به شرایط اضطراری، از این رقابت کناره‌گیری کنند؛ چراکه از شانس، هر دوی این کشور‌ها نامزد به‌دست آوردن میزبانی اکسپوی جامع جهانی ۲۰۳۰ بودند. دو کشور باقیمانده نیز از شرایطی برخوردار بودند که در تصمیم‌گیری کشور‌ها می‌توانست مؤثر باشد. ایتالیا (رم) و کرۀ جنوبی (بوسان) در سال‌های نزدیک میزبان یک اکسپو بوده‌اند. ایتالیا در سال ۲۰۱۵ یک اکسپوی جامع جهانی را در میلان میزبانی کرد و کرۀ جنوبی هم یک اکسپوی تخصصی بین‌المللی را در یوئسو. ضمن آنکه تغییر دولت در کرۀ جنوبی موجب شد که دولت جدید خیلی دیر فعالیت تبلیغی واغنایی خود را برای پیروزی در این رقابت آغاز کند.

به گزارش «اطلاعات آنلاین»، درنهایت در اجلاس جدید BIE (دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی) که چند ساعت پیش در مقر آن، پاریس، برگزار شد، عربستان سعودی به عنوان میزبان نمایشگاه اکسپو جهانی ۲۰۳۰ انتخاب شد.

در صد و هفتاد و سومین مجمع عمومی این سازمان، اکثریت کشور‌های عضو به پروژۀ ارایه‌شده توسط عربستان سعودی رای دادند تا ریاض با موضوع پیشنهادی «عصر تغییر: با هم برای فردای آینده‌نگر»، میزبان این رویداد بزرگ جهانی از یکم اکتبر ۲۰۳۰ تا ۳۱ مارس ۲۰۳۱ باشد. با توجه به گرمای طاقت‌فرسای هوا در کشور‌های عربی حاشیۀ خلیج فارس، اکسپوی ریاض نیز مانند اکسپوی دُبی و همانند جام جهانی قطر، در خلاف زمان معمول خود و در پاییز و زمستان برگزار می‌شود که خود باعث می‌شود مدت زمان ۶ ماهۀ برگزاری آن، در محدودۀ دو سال میلادی قرار گیرد.

 همان‌طور که اشاره شد، در نهایت سه کشور برای میزبانی نمایشگاه جهانی ۲۰۳۰ در رقابت بودند. علاوه بر عربستان سعودی که یک کشور سلطنتی است، نامزد‌های دیگر از نوع جمهوری بودند. کرۀ جنوبی (بوسان) با موضوع «تغییر جهان ما، حرکت به‌سوی آینده‌ای بهتر» و ایتالیا (رم) با موضوع «مردم و سرزمین‌ها: بازسازی، شمول و نوآوری». بر اساس اصل یک کشور، یک رأی، عربستان سعودی با کسب ۱۱۹ رای در دور اول، به طور کامل انتخاب شد، زیرا دو سوم اکثریت لازم را به‌دست آورد و برخلاف امارت متحدۀ عربی مجبور نشد در دو مرحلۀ رای‌گیری دیگر به رقابت با رقیبان بپردازد.

کرۀ جنوبی – ۲۹ رای
ایتالیا – ۱۷ رای
عربستان سعودی – ۱۱۹ رای

نمایشگاه‌های جهانی موسوم به اکسپو که رسماً به عنوان نمایشگاه‌های ثبت‌شدۀ بین‌المللی شناخته می‌شوند، گردهمایی جهانی ملت‌ها هستند که به چالش‌های جهانی زمان می‌پردازند. این رویداد‌های جهانیِ بی‌نظیر سفری را در درون یک موضوع انتخابی از طریق فعالیت‌های جذاب و فراگیر ارایه می‌دهند. نمایشگاه‌های جهانی که هر پنج سال یک‌بار برگزار می‌شود و در هر دوره تا ۶ ماه طول می‌کشد، پذیرای ده‌ها میلیون بازدیدکننده است. این رویداد به کشور‌ها اجازه می‌دهد تا غرفه‌های خارق‌العاده بسازند و شهر میزبان را برای سال‌های آینده متحول کنند.

جدیدترین نمایشگاه جهانی اکسپو ۲۰۲۰ دبی زیر عنوان «ارتباط ذهن ها، ایجاد آینده» برگزار شد که بیش از ۲۴ میلیون بازدیدکننده داشت. نمایشگاه جهانی بعدی، اکسپو ۲۰۲۵ اوزاکا کانسای ژاپن است که بین ۱۳ آوریل تا ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ با موضوع «طراحی جامعه آینده برای زندگی ما» برگزار خواهد شد.