زهره رنگآمیز خبرنگار اطلاعات نوشت: مدارس، دومین محلی است که کودکان و نوجوانان با کتاب آشنا می شوند، در نخستین نقطه که خانه است با توجه به حذف اجباری اغلب کالاهای فرهنگی از جمله کتاب از سبد خانوار کمتر خبری از کتاب و کتابخوانی هست و این کمبود به مدارس هم رسیده است.
بررسی آمار وضعیت کتابخوانی و کتابخانه های مدارس خراسان رضوی نتایج نگران کننده ای را نشان می دهد: «کاهش فضای کتابخانه ای و تعداد کتاب ها به ازای هر دانش آموز در خراسان رضوی»؛ یعنی طی ۸سال گذشته ۴کتاب برای هر دانش آموز به کمتر از ۲کتاب رسیده است!
هرچه بی‌توجهی به کتاب در میان مسئولان کمتر می‌شود، این تلاش دانش آموزان است که خودنمایی می کند.
دعوت معلم یک مدرسه هیات امنایی در یکی از مناطق حاشیه ای و کم برخوردار مشهد بخشی از این مجاهدت‌های فرهنگی دانش آموزان مشهدی است؛ دانش‌آموزانی که برای خودشان کتابخانه‌ای ساخته‌اند اما توانشان به اندازه رویای بزرگشان نیست.
عسکریه، محله ای با تراکم جمعیت بالا و محله ای که همسایگان مهاجر افغانستانی سالهاست در همسایگی مشهدی ها زندگی می‌کنند مدرسه‌هایشان نیز پذیرای نسل چهارم مهاجران است.
مدیر این مدرسه به خبرنگار ما، می گوید: درست است که اینجا منطقه ای است که دهک متوسط و پایین جامعه در آن زندگی می کنند اما خیلی از پدران ومادران دلشان می خواهد که همه دارایی اندکشان را صرف تحصیل خوب فرزندشان کنند و این پاسخ قانع کننده او به سوال ماست که
«اگر توان مالی ندارند چرا مدارسه غیرانتفاعی؟ »
خانم مدیر که مایل نیست نامش منتشر شود، اضافه می کند: ویژگی دیگر مدارس این منطقه عسکریه تحصیل فرزندان 2 ملت ایران و افغانستان است که حدود ۳۰درصد دانش‌آموزان را دوستان مهاجر تشکیل می‌دهند.
خانم معلمی که در دفتر مدرسه در نقش مسئول حسابداری را دارد و مشغول تقسیط شهریه برای یکی از مادران است، می گوید: این مدرسه را اجاره کرده ایم و هزینه های بالایی برای اداره آن می پردازیم، اما همچنان با عشق و به اصطلاح عامیانه با چنگ و دندان حفظش کرده‌ایم؛ مهر ماه، طلاهایم را فروختم تا اجاره مدرسه را بپردازم .
سهم هر دانش‌آموز فقط 2 کتاب
آخرین آمار وضعیت کتابخانه های مدارس خراسان رضوی مربوط به سال ۹۵است، حسینی مدیر کل وقت آموزش پرورش استان گفته است: «در خراسان رضوی به ازای هردانش آموز ۴.۸جلد کتاب وجود دارد» و تعداد کتابها «چهار میلیون و ۹۵۰هزار جلد کتاب» ذکر شده است؛ مجهز بودن ۹۱درصد مدارس به کتابخانه با مساحت ۴۰هزار و ۴۹۸مترمربع فضا یکی دیگر از آمارها است؛ اما در جدیدترین آماری که آموزش پرورش استان خراسان‌رضوی به « اطلاعات» ارایه داد؛ سهم هر دانش آموز کمتر از فقط ۲کتاب است !
رئیس اداره فرهنگی هنری آموزش و پرورش خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار ما آخرین آمار کتابخانه های مدارس خراسان رضوی را 3هزار و 768 واحد اعلام می‌کنند و از فعالیت ۳کتابخانه مشارکتی هم خبر می دهد و می گوید: به این آمار اگر کتابخانه های کلاسی افزوده شود عدد بالاتری خواهد بود.
حسین پور که برای ارائه آمار کتابخانه های مدارس استان خراسان رضوی همه شهرستان های استان و مناطق مشهد را سرخط کرده است تا پاسخ روزنامه اطلاعات را بدهد می گوید: یک میلیون و ۸۸۶هزار و ۳۸جلد کتاب در کتابخانه های مدارس دولتی، غیرانتفاعی و هیات امنایی استان خراسان رضوی وجود دارد.
وی می‌افزاید: آموزش و پرورش تا حد امکان نسبت به توسعه و تجهیز کتابخانه ها اهتمام دارد، اما بخشی از این اقدامات، همکاری سایر ارگان های متولی از جمله نهاد کتابخانه‌های عمومی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان را می طلبد که خوشبختانه در این خصوص تفاهم نامه هایی بسته شده است.
وی در خصوص تفاوت و کاهش آمار منتشر شده نسبت به سالهای ۹۴و ۹۵با دوره فعلی می‌گوید: در این آمار، کتابخانه های کلاسی در نظر گرفته شده است و قطعا اکنون هم در صورت در نظر گرفتن این کتابخانه ها که معمولا در مقطع دبستان و متوسطه اول بیشتر به چشم می خورد، آمار به شدت افزایش خواهد داشت و قاعدتا شاخص تعداد کتابها به ازای هر دانش آموز هم افزایش خواهد یافت.
وی در پاسخ به اینکه کاهش سرانه تعداد کتاب برای هر دانش آموز چه دلیلی دارد؟ توضیح می‌دهد: احتمالا به دلیل افزایش جمعیت و با کاهش سرانه آموزشی، تبدیل کتابخانه ها به کلاس‌های درس و در ادامه تبدیل کتابخانه‌های مدارس به کتابخانه‌های کلاسی هم اتفاق افتاده است.
وی با بیان اینکه در بسیاری از مدارس به دلیل کمبود فضای آموزشی، نمازخانه‌ها سرایداری‌ها و کتابخانه‌های مدارس به کلاس درس بدل شده‌اند یاد‌آور می‌شود: احصاء آمار کتابخانه های کلاسی مشکل است و آمار تهیه شده از تمامی آموزش و پرورش نواحی مشهد و شهرستانهای استان کتابخانه های کلاسی و کتاب ها همین تعداد است با تاکید مجدد به این که بدون درنظر گرفتن کتابخانه های کلاسی است که در صورت افزایش این کتابخانه ها، آمار قابل توجهی خواهد بود.
حسین پور در خصوص مدارسی که مایلند کتابخانه هایشان مجهز شود، می گوید: اولین گام استفاده مدیر مدرسه از سرانه پرورشی است؛ گام دوم جلب مشارکت اولیا دانش آموزان و خیران فرهنگی و در نهایت بویژه مدارس مناطق کم برخوردار می توانند با ارائه تقاضا به نواحی آموزش پرورش و یا اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان رضوی از مساعدت نهادهای متولی هم استفاده کنند .بررسی های خبرنگار اطلاعات نشان می دهد که در اغلب مدارس سرانه پرورشی وجود ندارد و این رقم به شدت کم و ناچیز است.
بر اساس آمار کمبود فضای آموزشی، بیشترین آسیب را به فضای کتابخانه‌های مدارس زده و سبب کاهش آن شده، آنچه اما ضروری تر به‌نظر می‌رسد، ایجاد بانک اطلاعاتی به‌روز از مساحت کتابخانه‌های مدارس، تعداد کتابخانه‌های کلاسی و مدرسه‌ای، فضای کتابخانه‌های مدارس و تعداد کتاب‌های موجود در آن‌ها است تا بهتر بتوان به رفع نیازهای کتابخانه‌ای وتجهیز،بازسازی و تقویت منابع این مراکز کمک کرد.
