زیان خودرو سازان موضوع تازه‌ای نیست و نخستین نشانه‌های آن از ابتدای دهه۹۰ نمایان شد.

با این حال در طول چند سال گذشته و به‌ویژه بعد از سال۱۳۹۷ این زیان هر سال با نرخ بالاتری افزایش یافته و می‌توان گفت زیان صنعت خودروسازی‌ به‌صورت تصاعدی در حال رشد است، به‌طوری که در طول چند سال گذشته زیان این صنعت ۷برابر شده و در حال حاضر جمع کل این زیان از سرمایه شرکت‌های خودروسازی‌ نیز بیشتر شده است. این افزایش زیان نگرانی‌های بزرگی را به‌وجود آورده است اما هنوز اراده جدی از سوی وزرای مربوطه برای اصلاح ساختار این صنعت دیده نمی‌شود.

علت زیان‌دهی خودروسازان

به‌زعم کارشناسان مالی عواملی ازجمله مدیریت دولتی، قیمت‌گذاری دستوری، بهره‌وری پایین و بدنه بزرگ این صنعت که شامل ده‌ها هزار نفر نیرو است ازجمله دلایل زیان‌های سنگین این صنعت است که می‌تواند در آینده بار مالی سنگینی را بر دوش دولت بگذارد.

رشد ۹۰درصدی زیان

تازه‌ترین اطلاعات مالی شرکت‌های خودروساز نشان می‌دهد ۳شرکت ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در ۶‌ماه نخست امسال جمعا ۳۴هزارو۲۷۶میلیارد تومان زیان کرده‌اند که این میزان در مقایسه با زیان سال قبل که ۱۸هزار میلیارد تومان بود ۸۹درصد افزایش نشان می‌دهد. در این میان این ۳شرکت، سایپا بدترین عملکرد را داشته و زیان ۶ماهه این شرکت نسبت به‌مدت مشابه سال قبل ۳۴۵درصد افزایش داشته است. سال گذشته جمع کل زیان سایپا در نیمه نخست سال ۱۶۰۰میلیارد تومان بود که این مقدار در نیمه نخست امسال به ۷۲۳۲میلیارد تومان رسیده است.

بعد از سایپا رتبه دوم بدترین عملکرد به ایران خودرو می‌رسد. این شرکت در نیمه نخست سال قبل ۱۳.۲هزار میلیارد تومان زیان کرده بود اما این مقدار امسال به ۲۲.۴هزار میلیارد تومان رسیده که نشان می‌دهد زیان این شرکت در نیمه نخست امسال ۶۷درصد بیشتر از پارسال است.

شرکت پارس خودرو هم وضع مشابهی دارد و زیان ۶ماهه این شرکت با ۴۶درصد افزایش به ۴هزارو۶۱۰میلیارد تومان رسیده است.

انباشت زیان

با اضافه شدن ۳۴.۲هزار میلیارد تومان زیان در ۶‌ماه امسال جمع کل زیان انباشته شرکت‌های خودروساز بدون احتساب شرکت‌های زیر مجموعه به ۱۶۳هزارو۳۵۲میلیارد تومان رسیده است. زیان انباشته ۳شرکت ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در ابتدای سال در حدود ۱۲۹هزار میلیارد تومان بود که نشان می‌دهد زیان انباشته شرکت‌های خودرو سازدر نیمه نخست امسال ۲۷درصد افزایش یافته است. به‌نظر می‌رسد اگر وضع به همین صورت ادامه پیدا کند جمع کل زیان انباشته شرکت‌های خودروساز در پایان سال به مرز ۲۰۰هزار میلیارد تومان برسد و اگر زیان شرکت‌های زیر مجموعه ایران خودرو و سایپا نیز به این رقم اضافه شود از این محدوده هم فراتر خواهد رفت.

رکوردداران زیان انباشته در صنعت خودرو

آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر شرکت ایران خودرو با ۹۷هزار میلیارد تومان زیان انباشته بیشترین زیان را در میان شرکت‌های خودروساز دارد. زیان انباشته ایران خودرو در ابتدای سال ۷۴هزارو۵۹۶میلیارد تومان بود که این رقم در نیمه نخست امسال ۳۰درصد افزایش یافته است.

بعد از ایران خودرو شرکت سایپا با ۴۵هزارو۶۱۰میلیارد تومان زیان انباشته در رده دوم قرار گرفته است که نشان می‌دهد این میزان زیان ۱۹درصد بیشتر از ابتدای سال است.

زیان انباشته شرکت پارس خودرو نیز در همین دوره با ۲۹درصد رشد به ۲۰هزارو۷۱۴میلیارد تومان رسیده است.

چه باید کرد؟

ارقام موجود همگی بیانگرآن است که سرعت رشد زیان در شرکت‌های خودرو به‌شدت افزایش یافته است. به همین دلیل بسیاری ازتحلیلگران اعتقاد دارند صرف‌نظر از واگذاری سهام شرکت‌های خودروسازی‌ که فرایندی زمانبر است باید قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت حذف شود تا جلوی خلق زیان در این صنعت گرفته شود. زیرا مهم‌ترین عامل افزایش سرعت زیان قیمت‌گذاری دستوری است. با این حال نگاهی جدی‌تر به این صنعت نشان می‌دهد که نیاز اصلی این صنعت اصلاح ساختار مدیریتی است که مستلزم واگذاری سهام این شرکت‌ها به بخش خصوصی است.