منوچهر دین پرست - ضمیمه ادب و هنر روزنامه اطلاعات| چندی پیش کنسرت مشترک ارکستر مجلسی نوین سازمان فیلارمونیک سنت‌پیترزبورگ روسیه و ارکستر سمفونیک تهران به رهبری «یاروسلاو زابویارکین»در تالار وحدت تهران برگزار شد. در این کنسرت، ۵۲ نوازنده از ارکسترهای مجلسی سنت پترزبورگ و سمفونیک تهران به اجرا پرداختند. برنامه شامل قطعات «کامارینسکایا» و «والس فانتزی» اثر میخائیل گلینکا، «نوکتورن» و «واریاسیون‌های روکوکو» برای ویولنسل و ارکستر از پیتر ایلیچ چایکوفسکی، «سمفونی شماره ۴۰» اثر ولفگانگ آمادئوس موتزارت و «مرثیه» برای ویولنسل اثر بهزاد عبدی بود.

نکته برجسته این کنسرت، هماهنگی بالای نوازندگان دو ارکستر بود که با استقبال و تشویق‌های پی‌درپی تماشاگران همراه شد. دیمیتری گاننکو، سولیست ویلنسل، در سه قطعه این برنامه نیز به همراهی ارکستر پرداخت. این برنامه در چارچوب پروژه فرهنگی پل موسیقایی تهران-سنت پترزبورگ با حمایت بنیاد ابتکارات هنری نهاد ریاست جمهوری روسیه و همکاری بنیاد رودکی برگزار شد و هدف آن تقویت همکاری‌های فرهنگی میان هنرمندان دو کشور بود. متن زیر، گفتگویی است که با «دیمیتری گاننکو»، مدیر ارکستر و تکنواز ویلنسل صورت گرفته که ملاحظه می کنید.

*تاریخ موسیقی ایران و روسیه دارای سنت‌های کهن و غنی است. هر دو کشور در طول قرن‌ها دارای سبک‌های موسیقایی منحصر به فردی بوده‌اند، اما به دلایل مختلف از جمله عوامل سیاسی، اقتصادی و حتی استعماری، موسیقی این کشورها در دوره‌های مهم تاریخی مورد توجه لازم قرار نگرفته است. سؤال من از شما این است: آیا جنبه‌های مهمی از تاریخ موسیقی بین ایران و روسیه را مشاهده کرده‌اید که شما را به شروع پروژه «پل موزیکال تهران-سن پترزبورگ» ترغیب کرده باشد و این جنبه‌ها چه هستند؟

در واقع، پاسخ در خود سؤال نهفته است: ایده این پروژه، از تفکر درباره تاریخ روسیه و تاریخ ایران و با تکیه بر سنت‌های بزرگ و میراث فرهنگی غنی کشورهای ما شکل گرفته است و درچارچوب توافقنامه همکاری جامع بین روسیه و ایران که توسط رئیس‌جمهورهای ولادیمیر پوتین و آقای دکتر مسعود پزشکیان امضا شده است، این جنبه‌ها هم به صورت ویژه ای مهم و معنادار می‌شوند.

*چقدر با موسیقی ایرانی آشنا هستید و آیا قبلاً آثار آهنگسازان مشهور ایرانی را در روسیه اجرا کرده‌اید؟

هر چه بیشتر موسیقی آکادمیک ایرانی را مطالعه می‌کنم و گوش می‌دهم، بیشتر به آن علاقه و عشق پیدا می‌کنم. در آوریل ۲۰۲۴ در سالن بزرگ فیلارمونیک سن پترزبورگ به نام سالن شوستاکوویچ، موزیسین‌های روس و ایرانی چندین اثر از آهنگسازان ثمین باغچه‌بان و حشمت سنجری را اجرا کردند. موسیقی آنها با استقبال گرم مخاطبان فرهیخته سن پترزبورگ روبرو شد و بازخوردهای بسیار مثبت و درخواست‌های زیادی برای اجرای مکرر قطعات آهنگسازان ایرانی دریافت کردیم. در تالار وحدت، همه هنرمندان و مخاطبان روس از آثار آهنگساز فوق‌العاده معاصر ایران، بهزاد عبدی، تحت تأثیر قرار گرفتند. من افتخار اجرای اثر او به نام Elegia را در این کنسرت داشتم و از آقای عبدی برای فرصتی که در اختیار من گذاشتند سپاسگزارم!

*پروژه «پل موزیکال تهران-سن پترزبورگ»، بدون شک یک پروژه مهم در چارچوب دیپلماسی فرهنگی است. آیا قصد دارید آثار خاصی برای ادامه این پروژه بنویسید و اجرا کنید؟

پروژه فرهنگی ما دقیقاً بر أساس همکاری بلندمدت بین دو کشور متمرکز است. تجربه فعلی به نوعی سکوی پرتابی برای دستیابی به اهداف جدید است. در برنامه‌های آتی، اجرای آثار اجرا نشده، دعوت های بیشتر جهت همکاری همکاران هنرمند ایرانی، تلاش برای  اجرای آثار آهنگسازان ایرانی و همچنین برگزاری برنامه‌های آموزشی و تبادل تجربه وجود دارد.

*حضور شما در تهران، گام مهمی برای اجراهای بعدی در روسیه است. شما در تهران اشاره کردید که مردم روسیه چندان با موسیقی ایرانی آشنا نیستند. چه برنامه‌هایی برای معرفی و توسعه موسیقی ایرانی 
دارید؟

برای ما این اولین تماس، آشنایی با همکاران ایرانی، برگزارکنندگان و البته مدیریت بنیاد رودکی و شخص آقای اردوان جعفریان بسیار مهم و معنادار است.

 به لطف این آشنایی‌ها، اکنون فرصت‌های گسترده‌ تری برای مطالعه دقیق‌تر موسیقی آکادمیک ایرانی، یافتن آثار موسیقایی جدید و آشنایی با آثار آهنگسازانی که قبلاً نمی‌شناختیم، داریم. و البته این آثار را در برنامه‌های کنسرت‌های خود در روسیه و اجراهای خارجی خود قرار می‌دهیم. این امر برای ما پیام آور ایجاد یک دوستی بزرگ  و شادی مضاعف است.

*موسیقی ملودی صلح و انسانیت است. منطقه ما سال‌هاست که درگیر جنگ‌های خونینی بوده که جان بسیاری را گرفته است. به عنوان یک چهره شناخته‌شده هنری و مدیر ارکستر، آیا قصد دارید آثاری خلق و اجرا کنید که به صلح و دوستی فراخوان دهد؟ زمانی که در تهران اجرا داشتید، سفرای کشورهای مهمی در سالن اجرا حضور داشتند. آیا اجرای چنین موسیقی‌ای می‌تواند به تقویت دوستی کمک کند؟

قطعاً پروژه‌ها و خلاقیت ما تا حد زیادی بر تقویت همین دوستی ها متمرکز است. ما سعی می‌کنیم در آثار خود شادی، عشق و نیکی را به ملت ها منتقل کنیم و انرژی و شعف و روشنایی، به مخاطبان هدیه دهیم.
 من می‌دانم که مخاطبان این را احساس می‌کنند و این به معنای آن است که ما بیهوده تلاش نمی‌کنیم و از جانب خود سعی داریم جهان را به جای بهتری تبدیل کنیم. موسیقی همیشه پیام آور صلح است.