خبرآنلاین نوشت: کتاب «معروفترین شخصیتهای الجزایر»، عصر دیروز، ۱۸ مهرماه در خانه شعر و ادبیات تهران در آستانه هفتادمین سالگرد آغاز انقلاب الجزایر رونمایی شد. کتابی به قلم محمدرضا زائری که ایده آن برای سفر شهید رئیسی به الجزایر شکل گرفت.
ماجرای این کتاب از آن جایی آغاز می شود که سفارت ایران در الجزایر تصمیم میگیرد هنگام سفر شهید رئیسی به الجزایر یک هدیه فرهنگی به رئیس جمهور این کشور تقدیم شود. مسئولیت نگارش این کتاب به اسم حجتالاسلام دکتر محمدرضا زائری، رایزن فرهنگی ایران در الجزایر رقم میخورد.
مهمانان مراسم
در آیین رونمایی از این اثر که به تازگی از سوی انتشارات «احیا» به زیور طبع آراسته شده است؛ علاوه بر حجتالاسلام زائری، مولف کتاب، حجتالاسلام «محمد مهدی ایمانیپور» رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛ «حسن قشقاوی» نماینده مجلس و رئیس گروه دوستی پارلمان ایران و الجزایر؛ «امیرحسین غریبنژاد»؛ معاون مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه؛ سخنرانی کردند؛ ضمن اینکه «حمیدرضا آصفی» سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه و «محمد حسین حجازی» مدیر عامل منطقه فرهنگی و گردشگری عباس آباد نیز در این مراسم حضور داشتند.
ماموریت با دست پُر
در ابتدای این آیین «مهدی قزلی»، مدیر خانه شعر و ادبیات ضمن خوشامدگویی با بیان اینکه موضوع و فعالیتهای مرتبط با کتاب قرابت بیشتری با ماموریتهای خانه شعر و ادبیات به نسبت مجموعه های دیگر در منطقه فرهنگی و گردشگری عباسآباد دارد، اظهار کرد: ما متولی برنامههای حوزه کتاب هستیم و سالها با جناب زائری رفاقت داشتیم اما این اولین بار است که دورهمی جدی و به این شکل را داریم.
قزلی ادامه داد: کاری که جناب زائری در معرفی شخصیتهای معروف الجزایر انجام داد اقدامی است که هر رایزن فرهنگی وقتی به محل ماموریتش می رود باید به آن فکر کند؛ در همه دنیا کسانی که سفیر میشوند یا مامور به انجام کاری از سوی کشور خود میشوند در بازگشت به وطن رهاوردی دارند که بخشی از این رهاورد محرمانه و ارایه گزارش به دستگاه متبوع است اما بخش دیگر نوعی گزارش عمومی به مردم است که در قالب سفرنامهها و ادبیات تعریف میشود؛ جناب زائری هنوز ماموریتش برقرار است اما این اثر را تالیف کرده است و با این بهاری که از فعالیتهای ایشان شاهد هستیم قطعا پس از پایان ماموریت با دستی پُر وحتی بیش از آن چیزی که اکنون از ایشان میبینیم مواجه خواهیم شد.
مدیر خانه شعر و ادبیات گفت: جناب زائری در این مدت توانست کاری انجام دهد که لابد الجزایریها به تسلط او و همچنین فعال بودنش توجه خواهند کرد و قطعا این توجه منشاء اثر خواهد بود؛ اگر اکنون دستگاههای فرهنگی چندان متمول برای برگزاری برنامهها نیستند؛ به طور اولی رایزنیهای فرهنگی ما نیز درگیر این مساله بودند و هستند و بلکه اکنون بیشتر هم شده باشد.
قزلی ادامه داد: واقعیت آن است که فعالیت یک رایزن فرهنگی در یک مجموعه درخارج از کشور با تمام محدویتهایش به پول احتیاج کمتری دارد تا به خلاقیت؛ جناب زائری با یک (حرف جیم) خودش را در الجزایر نشان میدهد؛ اکنون ایشان در مطبوعات الجزایر قلم میزند که شاید این قلم زدن بعدا بتواند تبدیل به کتاب دیگری در کشور خودمان شود؛ به قول معروف فقط یک انسان خلاق میتواند با یک (جیم) خودش را در دل مردم کشور دیگر جا کند و به آنها بگوید: من مثل شما هستم و فقط یک (جیم) کم دارم، اگر کنار (زائری) حرف (جیم) را بگذارید می شود جزایری!
وی تصریح کرد: خوشحالیم کسانی هستند که با این دست فرمان میتوانند کار کشور و وطن را در غربت پیش ببرند؛ اکنون من از موضع ادبیات صحبت میکنم چرا که گاهی با یک حرف، با یک کلمه، با یک ستون در روزنامه میشود کار را نشان داد و اثر و حرکتی که باید در مجموعه تحت ماموریت محقق شود را متبلور کرد.
تاثیر بیتوجهی به کتاب
در ادامه «امیرحسین غریبنژاد»، معاون مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه با بیان اینکه اراضی عباسآباد تبدیل به یک بِرَند در حوزه معرفی و حمایت از محصولات فرهنگی کشورمان شده است، گفت: این جایگاه نه تنها در عرصه نهادهای داخلی کشور بلکه در سطح معرفی به دیپلماتها و سفرای کشورهای خارجی مقیم تهران نیز شناخته شده است که جای دارد به جناب حجازی بابت این موفقیت تبریک بگویم.
وی در ادامه گفت: یکی از شاخصههای مهم توسعه فرهنگی در هر کشوری میزان علاقهمندی مردم آن کشور به موضوع کتاب و مطالعه است؛ اغراق نیست اگر بگوییم هیچ ملتی بدون امر کتاب و کتابخوانی نتوانسته است به یک سطح مطلوبی از توسعه دست پیدا کند و در نتیجه اگر به ارزش کتاب و کتاب خواندن در جامعه توجه نکنیم و این ارزش رو به کاستی رود، بدون شک میراث فرهنگی و فکری ملتها از نسلی به نسل دیگر منتقل نخواهد شد و پویایی را در جامعه آن کشور شاهد نخواهیم بود.
اقدامی برای ماندگاری، توانمندی و قدرتمندی
معاون مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه افزود: یکی از راههای شناخت مهم فرهنگ یک کشور آشنایی با سرگذشت شخصیتها و نخبگان آن کشور است؛ یعنی با مطالعه شخصیتهای آن کشور است که میتوانیم پی به راز ماندگاری، توانمندی و قدرتمندی آنها در عرصه تاریخ ببریم؛ بنابراین اقدام ارزشمندی که دکتر زائری در تالیف کتاب «معروفترین شخصیتهای الجزایر» داشت در همین راستا شکل گرفت؛ یعنی دو ملت ایران و الجزایر شخصیتهای عرصه هنر، فرهنگ، سیاست، مذهب خود را معرفی کردند.
تالیف دو زبانه کتاب
غریبنژاد گفت: آنگونه که من در جریان هستم نسخهای از معرفی شخصیتهای الجزایری به زبان فارسی وجود دارد و نسخهای هم از معرفی شخصیتهای ایرانی به زبان عربی وجود دارد که قرار است به دولت الجزایر تقدیم شود؛ بنابراین در چنین فرصتی به سهم خود از کوششی که جناب زائری در تالیف این اثر داشته است قدردانی میکنم و امیدوارم که در دوره حضور وی به عنوان رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در الجزایر، شاهد گسترش ابعاد فرهنگی میان دو کشور باشیم.
تعجب از انتخاب شدن زائری برای الجزایر!
معاون مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه تصریح کرد: روزی که جناب زائری را به وزارت امور خارجه برای رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در الجزایر معرفی کردند شخصا متعجب شدم و در دل خودم گفتم شخصیت بسیار دانشمند، فرهیخته و ارزشمندی چون جناب زائری که میتواند در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانزمین نقش بسیار بزرگی را برای معرفی موضع کشور به دیگر کشورها داشته باشد چرا باید به الجزایر فرستاده شود؛ البته الجزایر برای ما بسیار مهم است اما انتظار داشتیم که مسئولان فرهنگی ، ایشان را برای پُست بالاتری معرفی کنند اما آن زمان دیگر کارهای جناب زائری انجام و در الجزایر هم مستقر شده بود، در هرحال در طول این یک سال شاهد کارهای ارزشمند او در حوزه فرهنگی و دیپلماسی هستیم و برای ایشان آرزوی توفیق دارم.
حلقه وصل تفکر با جهان عرب عموما ایرانیان بودند
در بخش دیگری از این مراسم، «حسن قشقاوی»، رئیس گروه دوستی پارلمان ایران و الجزایر طی سخنانی اظهار کرد: در روزگاری که من با پدر بزرگوار جناب زائری در محل قدیمی مجلس در خیابان امام خمینی (ره) همسایه بودیم، جناب زائری نوجوان بود؛ بعدها اما در دوره چهارم مجلس ما با یکدیگر همدوره بودیم، ایشان نماینده بندرعباس و من نماینده شهریار و رباطکریم بودم؛ بسیار مسرورم شخصیتی چون حجت الاسلام زائری در کسوت رایزن فرهنگی و نویسندهای فعال اینگونه به بار و ثمر نشست.
وی ادامه داد: در شمال آفریقا چند علقه تاریخی با ما وجود دارد؛ من قبل از دوره نمایندگی به مدت چهار سال و نیم به عنوان سفیر ایران در اسپانیا حضور داشتم؛ همانطور که میدانید آن سوی دریای مدیترانه شمال آفریقا واقع شده است؛ اما در جهان عرب بسیاری تصور میکنند آثاری که اکنون وجود دارد متعلق به اندیشمندان عرب است، البته بیتردید بخشی از شخصیتهای پرافتخار ما شخصیتهای عربی هستند برای مثال در تونس شخصیتی چون «ابن خلدون» را داشتیم؛ در مغربِ عربی و در جاهای دیگر نیز به همین شکل اندیشمندان مختلفی حضور داشتند، اما باید به این مساله توجه داشته باشیم که حلقه وصل تفکر با جهان عرب عموما ایرانیان بودند، یعنی بعد از آنکه نهضت ترجمه از قرن سوم و چهارم هجری شکل گرفت به دلیل غنایی که زبان عربی در آن روزگار داشت، ایرانیانی هم بودند که به زبان عربی کتابهایی را مینوشتند و این در تاریخ فراموش نشد.
این حلقه پیوند عموما با شمال آفریقا بود
رئیس گروه دوستی پارلمان ایران و الجزایر گفت: برای مثال بوعلی سینا که کتاب «شفا» را در فلسفه و «قانون» را در پزشکی نوشت و بسیاری دیگر از اندیشمندان که چنین سیرهای داشتند؛ مساله این است که این حلقه پیوند عموما با شمال آفریقا بود، به عنوان نمونه «ابن رشد» و دیگران آثار فلسفی یونان به ویژه ارسطو را ترجمه کردند چرا که آن روزگار زبان عربی از جمله در جنوب اسپانیا (اندلس) و شمال آفریقا رایج بود و در نتیجه طبیعی بود که کتابها را به زبان عربی مینوشتند.
تبادل دیدگاه همواره در سطح جهان اسلام و ایرانیان بوده است
قشقاوی افزود: مثال دیگر شخصیتی چون امام محمد غزالی در نیشابور است که کتاب «تهافت الفلاسفه» را نوشت و ابنرشد که اهل جنوب اسپانیا (اندلس) بود کتابی تحت عنوان « تهافت التهافت» در پاسخ و نقد بر او نوشت؛ بنابراین تبادل دیدگاه همواره در سطح جهان اسلام و ایرانیان بوده است.
وی ادامه داد: در نتیجه اگر بسیاری از کتابها به زبان عربی است قبل از هر چیز باید توجه کنیم که نویسندگان بسیاری از این آثار ایرانی هستند، ابونصر فارابی ادامه دهنده فرهنگ و تمدن خراسان بزرگ بود و به عنوان معلم ثانی لقب گرفت، بسیاری دیگر از اندیشمندان در علم کلام و سایر حوزهها از جمله شعر و ادب نیز چنین بودند و تبادلات فکری و نگارش به زبان عربی به عللی که اشاره کردم وجود داشت.
این ۷۰ شخصیت الگوهای شخصیتی مقاوم، انقلابی و بسیار متدین هستند
رئیس گروه دوستی پارلمان ایران و الجزایر گفت: ما کودکی خود را با نوستالژی خاصی از الجزایر بزرگ شدیم، از « هواری بومدین» بزرگ گرفته تا تاثیراتی که از تفکر دکتر شریعتی داشت و تحصیلات او در سوربن، همچنین «جمیله بوپاشا»، بنابراین در یک کلام ما خودمان را فرزند انقلابی آن خطه از شمال آفریقا میدانیم که علیه استعمار فرانسه مبارزه کردند در نتیجه ما به وجود آنها افتخار میکنیم.
وی ادامه داد: در اوج غربت فلسطینیان و بیحالی مسئولان عربی، این سفیر الجزایر در سازمان ملل بود که دو هفته قبل تقاضای تشکیل جلسه شورای امنیت سازمان ملل و محکومیت رژیم صهیونیستی به دلیل جنایاتش تدارک دید؛ بنابراین ما دوستی و برادری عمیقی با الجزایریها داریم، همان طور که با سودانیها چنین دوستیای داریم چرا که آنان نیز به دلیل ۷۰۰ سال حکومت فاطمیان در شمال آفریقا محب اهلبیت هستند، از سوی دیگر تمام الجزایریها نام فرزندانشان اسامی ائمه (ع) است، همان طور که در لیبی و سودان و مغرب هم اینگونه است، پس ما به وجود آنها افتخار می کنیم و از اینکه جناب زائری توانست از عمر گرانبهای ماموریت خود در الجزایر استفاده کند و ۷۰ شخصیت را در قالب این کتاب معرفی کند تشکر میکنم چرا که این افراد الگوهای شخصیتی مقاوم، انقلابی و بسیار متدین هستند.
تقدیر از نمایندگان کشور الجزایر
در ادامه این مراسم از گروه شرکتکننده دانشکده روابط بینالملل به عنوان نمایندگان کشور الجزایر در دومین مسابقات ملی شبیهسازی شورای امنیت سازمان ملل متشکل از «سعید واشقانی فراهانی»، «امیر صمدی»، «محمد رسولی» و «محمدمهدی خزاعی» تقدیر به عمل آمد.
بخش دیگری از این برنامه اختصاص به سخنرانی حجت الاسلام دکتر محمدرضا زائری، رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در الجزایر و نویسنده کتاب «معروفترین شخصیتهای الجزایر» داشت.
زائری: کتابم حاصل لطف و اعتماد شهید رئیسی است
وی گفت: شرط معرفت و وفا است که در ابتدای سخنانم از مرحوم شهید رئیسی یاد کنم که این کتاب حاصل لطف و اعتماد ایشان است؛ قصه این بود که در ماههای اول استقرارم در الجزایر اعلام شد که قرار است شهید رئیسی برای سفری دو جانبه به الجزایر بیاید و این در حالی بود که مدتها بود که رئیس جمهوری از ایران به الجزایر نیامده بود و الجزایریها هم بسیار حساس هستند و قانون آنها مقابله به مثل است و به طور کل فضای خاصی بود، بنابراین سفر آیت الله رئیسی حساسیت داشت.
سفر شهید رئیسی بهانه شروع نوشتن کتاب
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در الجزایر ادامه داد: در چنین شرایطی این بحث در سفارت ایجاد شد که چه هدیهای را پیشنهاد کنیم که رئیسجمهور اسلامی ایران به رئیس جمهور الجزایر هدیه دهد؛ من گفتم خوب است که شخصیت آیتالله رئیسی که یک شخصیت فرهنگی است هدیهاش هم فرهنگی باشد؛ از سوی دیگر آن برهه زمانی با سه مناسبت مصادف شده بود از جمله چهل و پنجمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران؛ لذا پیشنهاد شد که چهل و پنج شخصیت ایرانی را به زبان عربی به الجزایریها معرفی کنیم؛ مناسبت دیگر هفتادمین سالگرد آغاز انقلاب الجزایر بود که در این راستا پیشنهاد کردیم که ۷۰ شخصیت الجزایری به زبان فارسی معرفی شوند و در نهایت سومین مناسبت مربوط به شصتمین سال روابط ایران و الجزایر میشد که سرانجام به این نتیجه رسیدیم تا کتابی فراهم شود؛ لذا در این راستا در بازه زمانی دو تا سه ماه در ایران و الجزایر کار آغاز شد و همزمان که در تهران مشغول صفحهآرایی و کارهای گرافیکی بودند من نیز در الجزایر مشغول تهیه محتوا بودم.
من یک (جیم) گمشده داشتم و به الجزایر آمدم!
حجتالاسلام زائری در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: حقیقتا فعالیت در الجزایر لطف خدا بود و به قول آقای قزلی که در سخنرانی خود اشاره به این داشتند که من با یک (جیم) کارم را پیش بردم در واقعیت هم همین است؛ البته این اعتماد حجتالاسلام ایمانیپور به من هم بود؛ در حال حاضر به هر کسی که میرسم در معارفه اولیه که اسمم را میپرسند میگویم: من زائری هستم و فقط یک (جیم) کم دارم که بشوم جزایری و با مردم این کشور اینگونه صحبت میکنیم و میگوییم و میخندیم و به قول معروف یخی که چهار سال زمان میبَرَد باز شود در چند ثانیه باز میشود و اکنون به گونهای شده است که به همه می گویم من یک (جیم) گمشده داشتم و به الجزایر آمدم! آنها هم وقتی میخواهند مرا به یکدیگر معرفی کنند میگویند: او ایرانی نیست الجزایری است و از خودمان است.
شهید رئیسی خواست، کتاب را به رئیس جمهور الجزایر تقدیم کنم
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در الجزایر تصریح کرد: اما در مورد کتاب همانطور که اشاره کردم لطف خدا بود و من برای این وضعیت پیشبینی و تدبیری نکرده بودم اما وقتی آیتالله رئیسی به الجزایر آمد این کتاب آماده شده بود و ایشان هم انصافا مردانگی کرد چرا که قرار بود که خود ایشان کتاب را تقدیم رئیسجمهور الجزایر کنند اما ناگهان سرتیم ایشان با عجله نزد من آمد و گفت: به اتاق بیا و این در حالی بود که دیدارها محدود بود و در این اتاق فقط رئیسجمهور دو کشور و زیر خارجه حضور داشتند اما وقتی وارد شدم دیدم همه ایستاده و منتظر من هستند، در این اثنا بود که شهید رئیسی خطاب به عبدالمجید تبون، رئیسجمور الجزایر ضمن اشاره به من گفتند که ایشان میخواهد کتابی را به شما هدیه کند! از این لحظه عکس گرفتند و شب هم در تلویزیون الجزایر پخش شد و این در حالی است که تلویزیون دولتی الجزایر که بسیار حساس است این گزارش را پخش کرد و اساسا وقتی گزارشی از تلویزیون این کشور پخش شود یعنی مورد تایید و وثوق دولت است؛ در نتیجه این گزارش بازتاب گستردهای یافت.
تجلیل ویژه الجزایر از زائری
وی ادامه داد: پس از آن تا مدتی صبر کردیم که تک نسخه بودن کتاب حفظ شود چرا که از آن کتاب فقط یک نسخه چاپ شد و خود آقای تبون نیز پسندید و تشکر کرد و حتی بعدها مراسمی داشتند و به شکل ویژه از من تجلیل کرد که البته شخص من ملاک نبود و در واقع تجلیل از جمهوری اسلامی بود و در این مراسم آنها طبق آداب خود عبایی روی دوش من انداختند که عبای سنتی الجزایریها بود و بازتاب مثبتی هم داشت؛ بنابراین پس از اهدای کتاب به رئیسجمهوری الجزایر و پخش گزارش مدتی صبر کردیم که زمان بگذرد؛ این کتاب تحت عنوان «معروفترین شخصیتهای الجزایر» در واقع بخش ۷۰ شخصیت الجزایری به زبان فارسی است و همان طور که اشاره شد امیدواریم که آن چهل و پنج شخصیت ایرانی را نیز بتوانیم در الجزایر منتشر کنیم و فرصت ۷۰ سال از آغاز انقلاب الجزایر تنها بهانهای شود تا در ایران بتوانیم به این موضوع توجه کنیم.
دیگران میدانند من دنبال دردسر هستم!
حجتالاسلام زائری گفت: ظرفیت الجزایر برای کار بسیار بیش از تصور ماست و البته حساسیتش نیز همینگونه است، گرچه آنجا به هرحال دشمنان نظام جمهوری اسلامی با تمام توان اصرار میکنند که این رابطه گرم نباشد و جمهوری اسلامی موفق نشود اما از این ظرفیتها میتوان استفاده کرد و من از حجتالاسلام ایمانیپور تشکر میکنم که به من اعتماد کرد چرا که خودم میدانم چه شخصیتی دارم و افراد در وصفم میگویند او دنبال دردسر است! با این حال فکر می کنم که حجتالاسلام ایمانیپور با خودش فکر کرده که دیگر اکنون که سن من بالا رفته چندان دنبال این مسائل نیستم!
زائری راهِ کار فرهنگی در الجزایر را باز کرد
بخش دیگر این برنامه اختصاص به سخنرانی حجتالاسلام «محمدمهدی ایمانیپور»، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی داشت.
وی با بیان اینکه ما با مطالعه و تحقیق حجتالاسلام زائری را به عنوان رایزن فرهنگی ایران در الجزایر انتخاب کردیم، افزود: ما میدانستیم که حضور ایشان میتواند حضور بسیار تاثیرگذاری در الجزایر باشد، تصورمان این بود که به راحتی نشود راه الجزایر را برای کار فرهنگی باز کرد اما با همت ایشان این مهم محقق شد.
مسئولیت رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت:رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران عملا دو کار اصلی دارند؛نخست شناسایی و دیگری شناساندن؛ما مایل هستیم که رایزنان فرهنگی فرصت آشنایی ما را با کشورهای مختلف فراهم کنند و به این واسطه بتوانیم یک حضور موفق برای معرفی تصویر ایران داشته باشیم؛ از سوی دیگر طبیعتا یکی از وظایف آنها شناساندن جمهوری اسلامی ایران است که متاسفانه با فضاهای ایرانهراسانه، هرگز تصویر واقعی از ما نمایش داده نمیشود؛ اما همواره جمله معروفی از همه مسافران به ایران می شنویم که بعد از سفرشان میگویند: ایران آن چیزی نبود که فکر میکردیم بلکه بسیار بهتر از تصورات ما بود؛ همه این ثمرات حاصل تلاش افرادی چون حجتالاسلام زائری است که کمک میکنند تصویری شایسته از ایران معرفی شود که در این فرصت جای دارد از همه آنان تشکر کنم.
تازه به مظلومیت رایزنان فرهنگی ایران پی بردم
حجتالاسلام ایمانیپور افزود: زمانی که دکتر زائری به تازگی به الجزایر اعزام شده بود در نخستین بازگشت به من گفت: «تازه به مظلومیت رایزنان فرهنگی ایران پی بردم»؛ به نظر من علت چنین طرز فکری آن است که معمولا هم در مورد سفرا و هم رایزنان فرهنگی این گونه تبلیغ شده که آنان زندگی لاکچری دارند و حقوق ارزی میگیرند و به قول معروف دارند صفا میکنند و گاهی فعالیتهایی دارند و قدمی هم میزنند! اما جناب زائری به عنوان کسی که نیروی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و وزارت امور خارجه هم نبود و خودش هم یکی از ناقدین ما بود چنین اظهار نظری کرد و اصلا یکی از دلایل انتخاب ایشان همین مساله بود که ناقد ما بود چرا که ما معمولا دوستانی بسیار از ما نقد میکنند را به ماموریت میفرستیم تا به صحنه بروند و ببینند چه خبر است، لذا ایشان را فرستادیم و پس از بازگشت این چنین گفتند که مظلومیت رایزنان فرهنگی را دیدم و دلم به حال آنها میسوزد که در محیطی که دست تنها هستند و با امکانات و بضاعتی که در این ایام همه دستگاهها در کشور با آن مواجه هستند، در کشور دیگر واقعا جهادی کار می کنند.
وی در پایان مباحث خود ضمن گرامیداشت یاد شهید سید حسن نصرالله گفت: فقدان شهید علامه سید حسن نصرالله ضایعه بزرگی است و انشاالله خداوند خودش با حکمت و تدبیرش این ضایعه بزرگ را جبران کند.
در پایان این مراسم کتاب «معروفترین شخصیتهای الجزایر» رونمایی شد.