روزنامه پیام ما نوشت: این اتفاق در پی ورود چاه جدیدی به مدار تأمین آب شرب این روستا اتفاق افتاد؛ چاهی که سال‌ها متروکه بود و طی سالیان به فاضلاب انسانی و فضولات حیوانی آلوده شده بود.
مرکز بهداشت شهرستان نهاوند و شرکت آب و فاضلاب این شهرستان، بدون هیچ آزمایشی از آب، پیش از اتصال به مدار، آب را صرفاً با کلرزنی وارد شبکه کردند. پس از ابتلاء تعداد قابل توجهی از اهالی به علائم مشترک مسمومیت، آزمایشِ سلامت آب انجام، آلودگی به میکروب ناشی از فضولات حیوانات تأیید و حلقۀ چاه دوباره مسدود شد.
پانزدهم تیرماه حدود ۳۰۰ نفر از اهالی روستای «دهفول» در شهرستان نهاوند استان همدان با علائمی شبیه به مسمومیت به مراکز درمانی مراجعه کردند. علائمی که به‌دلیل بروز هم‌زمان در این افراد نشان از وجود یک عامل مشترک داشت. با گذشت چند روز از این ماجرا، افراد مبتلا با بهبود علائم رهسپار خانه شدند، اما دلیل این اتفاق که یادآور مسمومیت گروهی اهالی رضوانشهر گیلان بود، در دست بررسی قرار گرفت.
یک منبع آگاه از ادارۀ بهداشت استان همدان در مورد این اتفاق این‌طور توضیح داده است که با افت سطح آب در چاه‌های مورد بهره‌برداری برای تأمین آب شرب روستای دهفول که یکی از روستاهای بزرگ و با جمعیت بالا در همدان است، ادارۀ کل آب و فاضلاب استان مجوز حفر چاه جدید را در یافت می‌کند، اما به‌جای حفر چاه جدید، تصمیم به بهره‌برداری از چاه قدیمی روستا می‌کند که سال‌ها مورد استفاده قرار نمیگرفت. بنا بر توضیح این منبع آگاه، این چاه طی سال‌هایی که برای برداشت آب استفاده نمی‌شد، به محل تخلیۀ فاضلاب و فضولات انسانی و حیوانی روستا بدل شده بود و بدون آزمایش از سوی شرکت آبفا، اقدام به بهره‌برداری و با صِرف کلرزنی در مدار توزیع آب قرار گرفت؛ همین موضوع بخشی از مشترکان شبکه را که آب شرب‌شان از این چاه تأمین می‌شد، مسموم کرده است.
تلاش برای سرپوش
«علی‌هاشم ده‌پهلوان» مدیر شرکت آب و فاضلاب شهرستان نهاوند است. او در پاسخ تماس ما می‌گوید از هیچ‌چیزی اطلاع ندارد و نمی‌تواند مصاحبه کند. او فقط به تکرار کلمۀ «نمی‌دانم» بسنده می‌کند.
«زهرا دهبوره» مدیر شبکۀ بهداشت شهرستان نهاوند هم در پاسخ به «پیام ما» این سؤال را مطرح می‌کند که: «چه کسی شمارۀ مرا را در اختیار شما قرار داده است؟» و پاسخی در مورد دلایل این اتفاق ارائه نمی‌کند. این درحالی است که قانون این نهاد را ناظر بر عملکرد شرکت آب و فاضلاب در مورد تأمین بهداشت آب شرب قرار داده است و آزمایشگاه‌های شبکۀ بهداشت موارد آلودگی یا هر مورد مشکوک در مورد آب شرب را انجام و گزارش آن را به نهادهای ذی‌ربط ارسال می‌کنند.
«ضرغام احمدوند» فرماندار این شهرستان هـم گفـت‌وگـو بـا «پـیام مـا» را بـه زمـانی نامعـلوم مـوکول کـرد. امـا او آنـچه را تلاش می‌شـود از دیـد رسـانـه‌ها پنـهان بـماند و ماجرایش را تمام شده فرض کننـد، در روز ۲۱ تیر و در گفت‌وگو با یک رسانۀ محلی همدان به نام «هگمتانه» اعلام کرده است.
آب آلوده بود
احمدوند به هگمتانه توضیح داده بود: «روز جمعه درگیر انتخابات بودیم که متوجه شدیم تعدادی از اهالی روستا مسموم شده‌اند. بلافاصله وارد عمل شدیم و بررسی‌هایی صورت گرفت و به فاصلۀ کمی مرکز بهداشت تشخیص داد که علت آلودگی آب است.» گفته‌های او روایت منابع خبری «پیام ما» را تأیید می‌کند: «در این روستا به‌علت کمبود آب، آب چاه قدیمی وارد مدار شده بود که مردم از آن استفاده می‌کردند. متأسفانه در این بین فضولات انسانی و حیوانی باعث آلودگی شده و عده‌ای مسموم شدند. به فاصلۀ تست‌های قبلی و بعدی شرکت آب و فاضلاب از آب چاه، این آلودگی ایجاد و باعث مسمومیت تعدادی از افراد شده و درحال‌حاضر هم نمی‌توان این شرکت را مقصر اعلام کرد.»
البته فرماندار توضیح نداده بود که چرا نمی‌توان شرکت آب و فاضلاب را مقصر اعلام کرد!
«علیرضا نثاری» نمایندۀ شهروندان نهاوند در مجلس شورای اسلامی است. او آلودگی میکروبی آب ناشی از وجود فضولات را تأیید می‌کند. نثاری به «پیام ما» می‌گوید: «در مورد این موضوع پس از وقوع جلسه گذاشتیم و مسئله را از جمعی جهات بررسی کردیم. مشکلی که وجود داشت برطرف شده و الان آب سالم در شبکه به دست اهالی محترم دهفول می‌رسد. دوستان بهداشت و آبفا در ابتدا می‌گفتند که بحث آلودگی نیست، بلکه موضوعی است که احتمالاً در سراسر کشور شایع است، اما این‌طور نبود. اگر موضوع یک اپیدمی در کشور بود، باید در مناطق دیگری هم این اتفاق می‌افتاد. اما خدا را شکر بعد از اینکه محلی که احتمال آلودگی در آن وجود داشت و احتمال می‌رفت که سفرۀ آب از فاضلاب انسانی تغذیه شده باشد از مدار خارج شد، آب شرب سالم دوباره وارد مدار شد.»
آبِ آلوده به فضولات
به‌گفتۀ نثاری، نتایج آزمایش‌های آب درحال‌حاضر به‌شکل روزانه سلامت آب فعلی را نشان می‌دهد: «نتایج آزمایش‌های دوره‌ای آب تا زمان وقوع مسمومیت‌ها سلامت آب را نشان می‌دهد. زمانی که این مسمومیت‌ها اتفاق افتاد، میکروب در آب وجود دارد که مجدداً حلقۀ آب جدید از مدار خارج شد؛ آزمایش‌های جدید، استاندارد و سلامت آب را شرب را نشان می‌دهند.»
او توضیح می‌دهد که البته آبفا کلرزنی را مطابق استاندارد انجام داده بوده است: «اما آزمایش‌های خود شبکۀ بهداشت نشان می‌داد که فضولات حیوانی آب را آلوده کرده است. بعد از اینکه دوباره آن چاه از مدار خارج شد، یعنی همین چاه جدید یا در واقع همان چاه قدیمی روستا که به‌تازگی وارد مدار شده بود، آزمایش‌ها سلامت آب را تأیید می‌کند. شبکۀ بهداشت این قانون را دارد که از آب‌های آشامیدنی هر ۲۰ روز یک‌بار نمونه‌گیری و آزمایش می‌کنند. شاید باید این موضوع در فواصل نزدیک‌تری انجام شود؛ ضمن اینکه پیش از اینکه چاهی بخواهد وارد شود، از آب آن آزمایش به عمل بیاید؛ به‌ویژه در محیط‌های روستایی که طبیعتاً احتمال اختلاط فاضلاب یا فضولات حیوانی با منابع آب دور از انتظار نیست.»
در یک ماه گذشته این دومین مسمومیت گروهی است که در ایران ثبت می‌شود. شرکت آب و فاضلاب و شبکۀ بهداشت رضوانشهر در گیلان، با وجود هشدارهای دانشگاه علوم پزشکی در مورد نحوۀ مصرف آب به شهروندان، زیر بار مشکلی در آب نرفت. این بار و در استان همدان به‌نظر اما موضوع روشن‌تر از گیلان است. سفره‌های آب زیرزمینی درحال افت است و طبیعتاً آب‌دهی چاه‌ها رو به کاهش. شاید شرکت آب و فاضلاب و شبکۀ بهداشت کشور همراه با اداره‌های تابعه‌شان باید کمی مسئولانه‌تر عمل کنند. در گیلان دادستانی به موضوع می‌پردازد تا تکلیف مقصر احتمالی روشن شود، اما به نظر در همدان هنوز نهادی را به‌عنوان مقصر این اتفاق اعلام نکرده و تنها به رفع مشکل بسنده کرده‌اند.
